Career in Diploma in Medical Health Inspector: डिप्लोमा इन मेडिकल हेल्थ इन्स्पेक्टर हा पॅरामेडिकल अंडरग्रेजुएट कोर्स आहे जो एक वर्ष ते तीन वर्षांचा असू शकतो. हा कोर्स सार्वजनिक आरोग्य आणि वैद्यकीय ठिकाणांच्या स्वच्छतेवर लक्ष केंद्रित करतो ज्यामध्ये विद्यार्थ्यांना आरोग्य आणि स्वच्छता कशी राखावी याचे प्रशिक्षण दिले जाते. आरोग्य निरीक्षक पदविका अभ्यासक्रमात सार्वजनिक सुविधांवरील धोके दूर करण्यासाठी आरोग्य क्षेत्रातील संशोधन आणि विकास यांचाही समावेश होतो.
पात्रता-
डिप्लोमा इन मेडिकल हेल्थ इन्स्पेक्टर कोर्समध्ये प्रवेश घेण्यासाठी पात्रता निकष कॉलेजांद्वारे निर्धारित केले जातात जे कॉलेज ते कॉलेज वेगळे असू शकतात. जसे की • विद्यार्थ्यांनी मान्यताप्राप्त बोर्ड किंवा संस्थेतून इयत्ता 10वी किंवा 12वी उत्तीर्ण केलेली असावी. • त्यांचे किमान गुण 10वी किंवा 12वी मध्ये 50% असावेत. • विद्यार्थ्यांनी विज्ञान शाखेत भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि जीवशास्त्र विषयांसह बारावी उत्तीर्ण केलेली असावी.
प्रवेश प्रक्रिया
डिप्लोमा इनमेडिकल हेल्थ इन्स्पेक्टर कोर्समध्ये प्रवेश प्रक्रिया कॉलेज ते कॉलेज यावर अवलंबून असते. कॉलेजमध्ये एकूणच प्रवेश प्रवेश परीक्षेवर आधारित असतो आणि त्यानंतर समुपदेशन. त्यामुळे काही संस्था उमेदवाराच्या पदवीच्या गुणांच्या आधारे म्हणजेच गुणवत्ता यादीच्या आधारे प्रवेश देतात.
निवड प्रक्रिया-
उमेदवारांची निवड सहसा शैक्षणिक नोंदी आणि मुलाखतीच्या आधारे केली जाते. तथापि, रिक्त पदांनुसार अधिक संख्येने अर्ज प्राप्त झाल्यास संबंधित संस्था उमेदवारांची निवड करण्यासाठी लेखी परीक्षा देखील आयोजित करू शकते.
अर्ज प्रक्रिया -
•उमेदवारांना त्या संस्थेच्या वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल जिथे त्यांना प्रवेश घ्यायचा आहे आणि पात्रता निकष तपासावे लागतील.
• त्यानंतर उमेदवारांनी त्यांचा नोंदणी फॉर्म चालू मेल आयडी आणि फोन नंबरसह भरावा आणि लॉगिन आयडी तयार करावा.
• लॉगिन आयडी तयार केल्यानंतर, उमेदवारांना अर्ज भरावा लागेल आणि कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील.
• त्यानंतर उमेदवारांना त्यांचे अर्ज शुल्क भरावे लागेल आणि भविष्यातील संदर्भासाठी अर्जाची पावती घ्यावी लागेल.
• गुणवत्तेवर आधारित प्रवेशाच्या बाबतीत महाविद्यालय पात्र उमेदवारांची यादी प्रसिद्ध करेल.
• आणि प्रवेश परीक्षेच्या बाबतीत, पात्र उमेदवारांची यादी एजन्सीद्वारे प्रसिद्ध केली जाते. समुपदेशनाच्या अंतिम फेरीदरम्यान उमेदवारांना त्यांची निवड करावी लागेल.
आवश्यक कागदपत्रे -
आधार कार्ड पेन कार्ड 10वी, 12वी, पदवी प्रमाणपत्रे जन्म प्रमाणपत्र अधिवास
प्रवेश परीक्षा-
डिप्लोमा इन मेडिकल हेल्थ इन्स्पेक्टर करण्यासाठी, उमेदवारांना राष्ट्रीय, राज्य किंवा महाविद्यालयीन स्तरावर आयोजित केलेल्या प्रवेश परीक्षेला बसावे लागते. प्रवेश परीक्षा दिल्यानंतर, विद्यार्थ्यांच्या गुणांनुसार कट ऑफ केला जातो, त्यानंतर विद्यार्थ्यांना त्यांच्या रँकनुसार कॉलेजच्या जागा वाटप केल्या जातात.
अभ्यासक्रम -
आरोग्य आणि रोगाच्या संकल्पना
• पोषण आणि आरोग्य
• समाजशास्त्र
• पर्यावरणीय आरोग्य
• महामारीविषयक पद्धतींची तत्त्वे
• मूलभूत आरोग्य माहिती
• महत्त्वपूर्ण आकडेवारी
• उपयोजित आणि शरीरविज्ञानाच्या संकल्पना
• सूक्ष्मजीवशास्त्र
• वर्तणूक विज्ञान
• महामारीशास्त्राची तत्त्वे
• रोगासाठी वैद्यकीय तपासणी
• मूलभूत आरोग्यविषयक माहिती
शीर्ष महाविद्यालय -
कैलोरएक्स टीचर्स यूनिवर्सिटी, अहमदाबाद
JS विद्यापीठ, शिकोहाबाद
• जिग्यासू अकादमी, द्वारका
• दिल्ली पॅरामेडिकल अँड मॅनेजमेंट इन्स्टिट्यूट, नवी दिल्ली
• AIIPPHS, दिल्ली
• DIPS पॅरामेडिकल आणि मॅनेजमेंट इन्स्टिट्यूट, नवी दिल्ली
• स्कूल ऑफ हेल्थ इंस्पेक्टोरेट, तिरुवनंतपुरम
• MCC चेन्नई
जॉब व्याप्ती आणि -पगार
•आरोग्य निरीक्षक
• बहुउद्देशीय वैद्यकीय सहाय्यक
• प्रयोगशाळा सहाय्यक
• क्षेत्र सहाय्यक
• वैद्यकीय सहाय्यक
• अन्न निरीक्षक
• स्वच्छता निरीक्षक
शैक्षणिक पात्रता आणि कौशल्यांवर आधारित पगार देतात. डिप्लोमा इन हेल्थ इन्स्पेक्टरचे सरासरी पगार वर्षाला 3 लाख ते 6 लाख रुपये असू शकतात.
Edited by - Priya Dixit
