ऊर्जा ही मानवाची अत्यंत मूलभूत गरज आहे. ऊर्जा वीज किंवा तेल किंवा गॅसच्या रूपात असो, आपल्याला जीवनाच्या प्रत्येक क्षेत्रात ऊर्जेची गरज असते. ऊर्जा क्षेत्र हे असे क्षेत्र आहे ज्यामध्ये उत्पादनापेक्षा मागणी नेहमीच जास्त असते. ऊर्जेच्या वाढत्या मागणीसह, तेल, कोळसा आणि वायू या उर्जेच्या पारंपारिक स्त्रोतांचा अतिवापर वाढला आहे. परंतु आपल्याला माहित आहे की तेल, वायू आणि कोळशाचे साठे मर्यादित आहेत आणि एक दिवस ते संपुष्टात येतील, म्हणूनच जगभरातील देश पर्यायी ऊर्जा स्त्रोतांवर वेगाने काम करत आहेत.
आज सौर आणि पवन ऊर्जेच्या विकासात खूप काम केले जात आहे. भारतही या बाबतीत पुढे जात आहे. येत्या काळात आपल्या देशातील लोकसंख्येनुसार ऊर्जेची मागणी सातत्याने वाढत जाणार आहे. अशा परिस्थितीत आपल्या देशात सौरऊर्जेचा विस्तार वेगाने होत आहे. सौर उर्जेसाठी एक उत्तम पर्याय आहे. देशभरात अनेक सौरऊर्जा प्रकल्प सुरू आहेत. त्यामुळे सौरऊर्जा हे करिअरच्या दृष्टीने अनेक शक्यतांनी परिपूर्ण क्षेत्र आहे.
देशात सौरऊर्जेला चालना देण्यासाठी राष्ट्रीय सौर ऊर्जा अभियान सुरू आहे. या मिशनचे उद्दिष्ट धोरणात्मक आणि मोठ्या प्रमाणावर तैनाती निश्चित करून आणि अंमलबजावणी करून आणि या क्षेत्राची निर्धारित उद्दिष्टे साध्य करून दीर्घकालीन महत्त्वाकांक्षी संशोधन आणि विकासाला चालना देणे आहे. यासह, भारतातील सौर ऊर्जेची किंमत कमी करणे आणि सौर ऊर्जा क्षेत्रासाठी महत्त्वाचा कच्चा माल, घटक आणि उत्पादनांच्या देशांतर्गत उत्पादनाद्वारे जनतेपर्यंत ती उपलब्ध करून देणे हे उद्दिष्ट आहे.
केवळ भारतच नाही तर जगातील बहुतांश देश सौरऊर्जेच्या क्षेत्रात वेगाने गुंतवणूक करत आहेत. अशा परिस्थितीत या क्षेत्रात विविध प्रकारच्या कुशल मनुष्यबळाची मागणी वाढत आहे. त्यामुळे जर तुम्ही करिअरचा अनोखा पर्याय शोधत असाल तर सौर ऊर्जा हे एक उत्तम क्षेत्र आहे. हे एक असे क्षेत्र आहे ज्यामध्ये या क्षेत्रात येणाऱ्या भविष्यात नोकरीच्या अनेक संधी उपलब्ध होणार आहेत.
सौर ऊर्जा हे अभियांत्रिकी आणि व्यवस्थापनाचे मिश्रित क्षेत्र आहे. यामध्ये एखाद्या क्षेत्रात संशोधन केल्यानंतर तेथील ऊर्जेची मागणी आणि पुरवठा याचे आकलन करून त्यासाठी रणनीती किंवा योजना तयार केली जाते. यानंतर अभियंत्यांची एक टीम ऊर्जा उत्पादनासाठी पायाभूत सुविधा विकसित करून वीज वितरण वाहिनी विकसित करते. एकूणच, या क्षेत्रात तंत्रज्ञान, तंत्रज्ञान आणि व्यवस्थापनात उच्च कौशल्य असलेल्या लोकांना मोठी मागणी आहे.
सोलर पॅनल, सौरऊर्जेवर चालणारी उपकरणे, हीटिंग आणि कूलिंग सिस्टीम डेव्हलपर्स इत्यादींना मोठी मागणी आहे. यासोबतच सौरऊर्जेशी संबंधित यंत्रे आणि साधनांच्या देखभालीसाठी प्रशिक्षित लोकांचीही आवश्यकता आहे. त्यामुळे सौरऊर्जा क्षेत्रात इलेक्ट्रिकल आणि मेकॅनिकल इंजिनीअरिंग तसेच केमिकल, इंडस्ट्रियल आणि कॉम्प्युटिंगमध्ये कुशल लोकांची मागणी आहे. सध्या, या क्षेत्रातील तज्ञ लोकांना मागणी आहे, परंतु काही काळानंतर, डिप्लोमा, आयटीआय आणि विशेष प्रशिक्षण प्रमाणपत्र असलेल्या लोकांसाठी देखील रोजगाराच्या संधी उघडतील. सौरऊर्जा क्षेत्रात फील्ड वर्क करणाऱ्या लोकांना जास्त मागणी आहे ज्यांना प्रकल्पांच्या ठिकाणी जाऊन काम करावे लागते.
पॅरिस हवामान करारांतर्गत, भारत 2030 पर्यंत जीवाश्म नसलेल्या इंधन स्रोतांपासून 40 टक्के वीज निर्मितीचे लक्ष्य साध्य करेल, म्हणून देशात सौर पॅनेलला प्रोत्साहन दिले जात आहे. येत्या काळात सौरऊर्जा व्यवसायाला प्रचंड वाव असेल, याचे हे द्योतक आहे. यासोबतच स्वयंरोजगाराच्या अनेक संधीही निर्माण होणार आहेत. इंटरनॅशनल रिन्यूएबल एनर्जी एजन्सीच्या अंदाजानुसार, गेल्या एका वर्षात जगभरात अक्षय ऊर्जा क्षेत्रात 11 दशलक्षाहून अधिक नोकऱ्या निर्माण झाल्या आहेत.
भारत देखील या क्षेत्रात वेगाने विकसित होणारा देश आहे. अभियांत्रिकी महाविद्यालये, पॉलिटेक्निक आणि आयटीआय सोबतच अनेक विशेष संस्था सौरऊर्जेशी संबंधित पदवी, पदविका आणि प्रमाणपत्र अभ्यासक्रमही उपलब्ध करून देत आहेत. अशा प्रकारचे नाविन्यपूर्ण अभ्यासक्रम ही आजच्या काळाची गरज आहे. याशिवाय, सौर क्षेत्रातील करिअरसाठी, ऊर्जा धोरण, उर्जा व्यवस्थापन, सौर ऊर्जा आणि फोटोव्होल्टेइक रिन्युएबल एनर्जी तसेच जिओथर्मल एनर्जी यांसारख्या अभ्यासक्रमांमध्ये पदवी किंवा पदव्युत्तर अभ्यासक्रम करता येतो.
देशातील अनेक मोठ्या कंपन्या सौरऊर्जा क्षेत्रात गुंतवणूक करत आहेत. या दिशेने तरुणांना भरपूर संधी आहेत हे निश्चित. सुरुवातीला या क्षेत्रातील फ्रेशर्सना 3 ते 4 लाख रुपयांचे वार्षिक पॅकेज मिळते आणि नंतर अनुभवानुसार पगारही वाढत जातो. 5 ते 10 वर्षांचा अनुभव असलेल्या लोकांना दरमहा 2 लाख रुपयांपर्यंत पगार मिळू शकतो. अनेक परदेशी देशांमध्ये, विशेषतः युरोपमध्ये सौर ऊर्जा आणि धोरण विषयातील तज्ञांना मोठी मागणी आहे. या विषयांचे शिक्षण आणि संशोधन करणाऱ्या लोकांसाठीही एक जागा आहे.उत्तम करिअर अस्तित्वात आहे.
म्हणूनच, जर तुम्हाला ऊर्जा किंवा अभियांत्रिकीच्या कोणत्याही क्षेत्रात रस असेल आणि तुमच्या करिअरची सुरुवात नवीन पर्यायाने करायची असेल, तर सौर ऊर्जा क्षेत्र तुमच्यासाठी सर्वोत्तम ठरू शकते. समाजाला पर्यावरणपूरक ऊर्जेचा पर्याय देऊन तुम्ही या क्षेत्रात रोजगार आणि स्वयंरोजगार सुरू करू शकता. समाजात सकारात्मक बदल घडवून आणणारे सौर क्षेत्र हे तुमच्यासाठी करिअरही ठरू शकते.
अस्वीकरण (Disclaimer) : या लेखात दिलेली माहिती आणि उपाय सामान्य सामान्य माहितीवर आधारित आहे. या माहितीची पूर्णता, विश्वासार्हता आणि अचूकता याबाबत वेबदुनिया कोणतीही हमी देत नाही. अधिक माहितीसाठी संबंधित तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
Edited by - Priya Dixit
