भूकंप होण्याची अनेक कारणे आहेत, त्यापैकी एक म्हणजे सूर्य आणि चंद्रग्रहणासोबत ग्रहांचे संक्रमण. तुम्ही हे लक्षात घेतले असेल की पौर्णिमेच्या दिवशी समुद्रात भरती-ओहोटी वाढते. म्हणजेच समुद्राची पाण्याची पातळी वाढते आणि मोठ्या लाटा उसळतात. याचे कारण चंद्र आणि पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाची टक्कर आणि ओढणे आहे. हे ओढणे पृथ्वीच्या आत असलेल्या टेक्टोनिक प्लेट्सवर देखील परिणाम करते, ज्यामुळे भूकंप होतात. शास्त्रज्ञांच्या मते, दर १०० वर्षांनी एक मोठा भूकंप होतो जो पृथ्वीला हादरवतो. आता १०० वर्षे झाली आहेत.
ग्रहण आणि भूकंप:
१. १४ मार्च २०२५ रोजी शुक्रवार, फाल्गुन महिन्याच्या शुक्ल पौर्णिमेच्या दिवशी वर्षातील पहिले चंद्रग्रहण झाले होते, त्यानंतर २९ मार्च रोजी सूर्यग्रहण झाले होते. तेव्हापासून, देशात आणि जगात अनेक लहान-मोठे भूकंप झाले आहेत जे सुरूच आहेत.
२. आता, ७ सप्टेंबर २०२५, रविवार, भाद्रपद महिन्यातील शुक्ल पौर्णिमेला चंद्रग्रहण होईल. ते पितृपक्ष सुरू झाल्यावर होईल. या तारखेच्या आसपास कधीही भूकंप होऊ शकतो.
३. २०२५ सालचे दुसरे सूर्यग्रहण २१ आणि २२ सप्टेंबर २०२५ रोजी असेल. या तारखेच्या जवळ भूकंप होण्याची शक्यता आहे.
अनेक भविष्यवेत्ता आणि शास्त्रज्ञ अशी भीती व्यक्त करत आहेत की पृथ्वीवर एक खूप मोठा भूकंप होणार आहे जो खूप विनाशकारी ठरेल. जरी शास्त्रज्ञ हा भूकंप कधी होईल याबद्दल काहीही सांगत नसले तरी ते निश्चितपणे भीती व्यक्त करतात. विज्ञानाच्या दृष्टीने भूकंपाचा अंदाज बांधणे शक्य नाही, परंतु ज्योतिष आणि धर्माचा विश्वास निश्चितपणे सांगतो की भूकंप कधी होणार आहे.
भारतीय ज्योतिष श्रद्धा: जेव्हा जेव्हा ग्रहण होते किंवा होणार असते तेव्हा त्या ग्रहणाच्या ४० दिवस आधी आणि ४० दिवसांनी म्हणजे ग्रहणाच्या ८० दिवसांच्या अंतराने कधीही भूकंप होऊ शकतो. कधीकधी हे दिवस कमी असतात म्हणजेच भूकंप ग्रहणाच्या १५ दिवस आधी किंवा १५ दिवसांनी होतो. जर पूर्ण ग्रहण (सूर्य आणि चंद्र) जवळपास होत असतील, तर ग्रहणाच्या एक दिवस आधी किंवा नंतर भूकंप होण्याची शक्यता वाढते आणि तो एक मोठा भूकंप असतो. भारतीय ज्योतिषशास्त्रीय मान्यतेनुसार भूकंप बहुतेकदा दुपारी १२ ते सूर्यास्त आणि मध्यरात्री ते सूर्योदय या दरम्यान होतात.
विज्ञान काय म्हणते?
आतापर्यंत पृथ्वीवरील सर्वात शक्तिशाली भूकंप २२ मे १९६० रोजी चिलीमध्ये झाला होता. त्यावेळी या भूकंपाची तीव्रता ९.५ इतकी मोजण्यात आली होती.
होळकर विज्ञान महाविद्यालयाचे माजी प्राचार्य प्रा. राम श्रीवास्तव वेबदुनियाशी बोलताना म्हणतात की पृथ्वीवर भूकंप होत राहतात. दररोज सुमारे ३० ते ३५ भूकंप होतात, परंतु त्यांची तीव्रता २.५ आणि ३ असल्याने ते अजिबात जाणवत नाहीत किंवा अगदी सौम्यपणे जाणवतात.
प्रो. श्रीवास्तव यांनी कोलोरॅडो विद्यापीठाचे रॉजर विल्हॅम आणि सिंगापूर विद्यापीठाचे पॉल टॅपोलियर यांचे उद्धरण दिले आहे, ज्यांनी हिमालयीन प्रदेशातील भूकंपांवर बरेच काम केले आहे. यासंबंधीची माहिती नेचर नावाच्या मासिकातही प्रकाशित झाली आहे.
या शास्त्रज्ञांच्या मते, हिमालयाच्या पायथ्याशी १००० वर्षांत 'मेगा भूकंप' येतो, जो आता होणार आहे. हा भूकंप रिश्टर स्केलवर ८-९ तीव्रतेचा असू शकतो.
जर असे झाले तर गंगेच्या मैदानातील बहुमजली घरे जमीनदोस्त होतील. यामुळे बरेच नुकसान होऊ शकते.
प्राध्यापक म्हणतात की भूकंपाचा अंदाज लावता येत नसल्याने, घर किती धक्के सहन करू शकते हे पाहण्यासाठी आपण वेळेत धोकादायक क्षेत्रांचे ऑडिट केले पाहिजे. यासाठी, आपण कोणत्याही भूकंपाची वाट पाहू नये.
अस्वीकरण: वरील माहिती विविध स्त्रोतांवर आधारित आहे. वेबदुनिया अधिकृतपणे त्याची पुष्टी करत नाही.
