World Eye Donation Day 2025 जागतिक दृष्टीदान दिन दरवर्षी १० जून रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस सुप्रसिद्ध नेत्रविशारद डॉ. आर. ए. भालचंद्र यांच्या स्मृतिप्रीत्यर्थ 'दृष्टिदान दिन' म्हणूनही ओळखला जातो.
जागतिक दृष्टीदान दिन का साजरा केला जातो?
जागतिक दृष्टीदान दिन साजरा करण्यामागील मुख्य उद्देश-
लोकांमध्ये नेत्रदानाचे महत्त्व समजावून सांगणे आणि त्याबाबत गैरसमज दूर करणे.
मृत्यूनंतर नेत्रदान करण्याची शपथ घेण्यासाठी लोकांना प्रेरित करणे, ज्यामुळे दृष्टीहीन व्यक्तींचे जीवन प्रकाशमय होऊ शकेल.
विकसनशील देशांमध्ये अंधत्व ही एक मोठी सार्वजनिक आरोग्य समस्या आहे. नेत्रदानाद्वारे कॉर्नियाचे रोग, जे मोतीबिंदू आणि काचबिंदूनंतर अंधत्वाचे प्रमुख कारण आहे, यावर उपचार करणे शक्य होते.
नेत्रदान करण्याचे महत्त्व:
एका व्यक्तीच्या नेत्रदानामुळे किमान दोन दृष्टीहीन व्यक्तींना दृष्टी मिळू शकते, ज्यामुळे त्यांचे जीवन सुंदर आणि सुखकर होऊ शकते.
नेत्रदान हे एक महान सामाजिक कार्य आहे, जे मृत्यूनंतरही इतरांना नवीन जीवन देऊ शकते.
जागतिक आरोग्य संघटनेनुसार, कॉर्नियाचे रोग हे अंधत्वाचे तिसरे प्रमुख कारण आहे. नेत्रदानामुळे कॉर्निया प्रत्यारोपण शक्य होते, ज्यामुळे अंधत्व टाळता येते.
भारतातील कायद्यानुसार, वयाचे 1 वर्ष पूर्ण केलेली कोणतीही व्यक्ती नेत्रदान करू शकते. मोतीबिंदू, मधुमेह, किंवा चष्मा वापरणाऱ्यांनाही नेत्रदान करता येते.
अनेकदा धार्मिक किंवा सामाजिक समजुतींमुळे नेत्रदानाला प्रतिसाद मिळत नाही. या दिवसाद्वारे जनजागृती करून हे गैरसमज दूर केले जातात.
नेत्रदानाची प्रक्रिया:
व्यक्ती मृत्यूपूर्वी नेत्रदानाची इच्छा नोंदवू शकते किंवा मृत्यूनंतर नातेवाइकांच्या परवानगीने नेत्रदान केले जाऊ शकते.
मृत्यूनंतर जवळच्या आय बँकेला कळवल्यास तज्ज्ञांची टीम कॉर्निया काढण्याची प्रक्रिया पूर्ण करते.
भारतातील आव्हाने:
सामान्य लोकांमध्ये नेत्रदानाबाबत जागरूकता कमी आहे.
स्थानिक पातळीवर रुग्णालये आणि संस्थांमध्ये अपुर्‍या सुविधा असल्याने नेत्रदानाचे प्रमाण कमी आहे.
काही धार्मिक आणि सामाजिक समजुती नेत्रदानाला अडथळा आणतात.
डोळ्यांची काळजी कशी घ्यावी?
जास्त काळ कॉन्टॅक्ट लेन्स घालणे, त्यात झोपणे किंवा पाण्यात पोहणे टाळावे.
यूव्ही सनग्लासेस वापरावे.
धूम्रपानामुळे मोतीबिंदू आणि ऑप्टिक मज्जातंतूंचे नुकसान होऊ शकते.
डोळ्यांची नियमित तपासणी करावी.
टीव्ही किंवा संगणकावर काम करताना अँटी-ग्लेयर चष्मा वापरावा.
जागतिक दृष्टीदान दिन हा नेत्रदानाचे महत्त्व अधोरेखित करतो आणि लोकांना या महान कार्यात सहभागी होण्यासाठी प्रेरित करतो. "असेल दृष्टी तर दिसेल सृष्टी" या उक्तीप्रमाणे, नेत्रदानामुळे अंध व्यक्तींच्या जीवनात प्रकाश पसरवता येतो. प्रत्येकाने नेत्रदानाचा संकल्प करून समाजातील अंधत्वाची समस्या कमी करण्यात योगदान द्यावे.
