नलखेडा (मध्य प्रदेश) येथील जगातील सर्वात प्राचीन बगलामुखी मंदिरात आजकाल माता बगलामुखीच्या दरबारात मोठी गर्दी असते. सामान्य जनतेसह अनेक सेलिब्रटी देखील येथे नतमस्तक होण्यासाठी येतात.
हे ठिकाण (मां बगलामुखी शक्तीपीठ) नलखेडा येथील नदीच्या काठावर आहे. येथे माँ बगलामुखीची स्वयंभू मूर्ती आहे. हे स्मशानभूमीत वसलेले आहे. महाभारत युद्धाच्या 12व्या दिवशी भगवान श्रीकृष्णाच्या सूचनेनुसार स्वतः धर्मराजा युधिष्ठिर यांनी याची स्थापना केली होती असे म्हणतात. देवी ही बगलामुखी तंत्राची देवी आहे.
तंत्र साधनेत यश मिळवण्यासाठी सर्वप्रथम देवी बगलामुखीला प्रसन्न करावे लागते. धार्मिक ग्रंथानुसार वैशाख शुक्ल अष्टमीला बगलामुखी मातेची जयंती साजरी केली जाते. भारतात माँ बगलामुखीची फक्त तीन प्रमुख ऐतिहासिक मंदिरे मानली जातात जी अनुक्रमे दतिया (मध्य प्रदेश), कांगडा (हिमाचल) आणि नलखेडा येथे आहेत.
बगलामुखी मां महाविद्या
माँ बगलामुखी आठवी महाविद्या आहे. त्यांचे प्रकट स्थल गुजरातमधील सौरापट भागात मानले जाते. हळदीच्या रंगाच्या पाण्यातून प्रकट झाल्याचे म्हणतात. म्हणून हळदीच्या पिवळ्या रंगामुळे देवीला पितांबरा देवी असेही म्हणतात. त्यांची अनेक रूपे आहेत. रात्री या महाविद्येची पूजा केल्यास विशेष यश प्राप्त होते. त्यांचा भैरव महाकाल आहे.
माता बगलामुखी स्तंभव शक्तीची अधिष्ठाता देवता आहे, म्हणजेच देवी आपल्या भक्तांचे भय दूर करते आणि शत्रू आणि त्यांच्या वाईट शक्तींचा नाश करते. बगलामुखी मातेचे दुसरे नाव पितांबरा देखील आहे.
देवीला पिवळा रंग खूप आवडतो, म्हणून त्यांच्या पूजेत पिवळ्या रंगाचे साहित्य जास्त वापरले जाते. बागलामुखी देवीचा रंग सोन्यासारखा पिवळा आहे, त्यामुळे साधकाने बगलामुखी देवीची पूजा करताना फक्त पिवळे कपडे घालावेत.
प्राचीन तंत्रग्रंथांमध्ये दहा महाविद्यांचा उल्लेख आहे. त्यापैकी एक म्हणजे बगलामुखी. सर्व देवींमध्ये माँ भगवती बगलामुखीचे महत्त्व विशेष आहे.
संपूर्ण जगात फक्त 3 मंदिरे
जगात फक्त तीन महत्त्वाची प्राचीन मंदिरे आहेत, ज्यांना सिद्धपीठ म्हणतात. त्यातील एक म्हणजे नलखेडा येथील 'माँ बगलामुखी मंदिर'. भारतात माँ बगलामुखीची फक्त तीन प्रमुख ऐतिहासिक मंदिरे मानली जातात जी अनुक्रमे दतिया (मध्य प्रदेश), कांगडा (हिमाचल) आणि नलखेडा जिल्हा शाजापूर (मध्य प्रदेश) येथे आहेत. तिघांचेही आपापले वेगळे महत्त्व आहे.
मध्य प्रदेशात हे त्रिमुखी त्रिशक्ती माता बगलामुखी मंदिर शाजापूर तहसील नलखेडा येथे लाखुंदर नदीच्या काठावर आहे. द्वापर काळातील हे मंदिर अतिशय चमत्कारिक आहे. देशभरातून शैव आणि शाक्त संत आणि ऋषी तांत्रिक विधीसाठी येथे येत असतात.
या मंदिरात माता बगलामुखी व्यतिरिक्त माता लक्ष्मी, कृष्ण, हनुमान, भैरव आणि सरस्वती देखील आहेत. या मंदिराची स्थापना महाभारतात विजय मिळविण्यासाठी भगवान कृष्णाच्या सूचनेनुसार महाराज युधिष्ठिर यांनी केली होती. येथील बगलामुखी मूर्ती स्वयंभू असल्याचेही मानले जाते.
हे अतिशय प्राचीन मंदिर आहे. 1815 मध्ये या मंदिराचा जीर्णोद्धार करण्यात आला. या मंदिरात लोक आपल्या इच्छा पूर्ण करण्यासाठी किंवा कोणत्याही क्षेत्रात विजय मिळविण्यासाठी यज्ञ, हवन किंवा पूजा करतात.
बगलामुखी माता ही मुळात तंत्राची देवी आहे, त्यामुळे येथे तांत्रिक विधींना अधिक महत्त्व आहे. या मंदिराला महत्त्व आहे कारण येथील मूर्ती स्वयंभू आणि जागृत आहे आणि या मंदिराची स्थापना स्वतः महाराजा युधिष्ठिर यांनी केली होती.
या मंदिरात बिल्वपत्र, चंपा, पांढरी दात, आवळा, कडुलिंब आणि पिंपळाची झाडे एकत्र आहेत. आजूबाजूला सुंदर आणि हिरवीगार बाग दिसते. नवरात्रीच्या काळात येथे भाविकांची गर्दी असते. मंदिर स्मशानभूमीत असल्याने वर्षभर येथे फार कमी लोक येतात.
मां बगलामुखी मंत्र :-
'ह्मीं बगलामुखी सर्व दुष्टानां वाचं मुखं पदं स्तम्भय जिह्वां कीलम बुद्धिं विनाशय ह्मीं ॐ स्वाहा।'
कसे पोहचाल-
रस्त्याने: इंदूरपासून सुमारे 165 किमी अंतरावर असलेल्या देवास किंवा उज्जैन मार्गे नलखेडा येथे जाण्यासाठी बसेस आणि टॅक्सी उपलब्ध आहेत.
रेल्वेने: रेल्वेने, शाजापूर जिल्ह्यातील नालखेडा गावात इंदूर किंवा मकसीपासून 30 किमी अंतरावर असलेल्या देवासला पोहोचून, सुमारे 60 किमी.
हवाई मार्गे: इंदूर विमानतळ नलखेडा येथील बगलामुखी मंदिराच्या सर्वात जवळ आहे.
