डॉक्टर ऑफ फिलॉसफी इन म्युझिक 3 ते 5 वर्षाचा डॉक्टरेट स्तरावरील पूर्णवेळ अभ्यासक्रम आहे.पीएचडी इन म्युझिक कोर्समध्ये प्रामुख्याने ऐतिहासिक संगीतशास्त्र, रचना, विश्लेषण, संगीत धारणा इत्यादी क्षेत्रांचा समावेश होतो. हा कोर्स विद्यार्थ्यांना संगीताचे स्वतंत्र शिकणारे आणि संशोधक बनण्यास मदत करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे.
पात्रता निकष -
* इच्छुक उमेदवाराकडे पीएचडी म्युझिक संबंधित विषयात पदव्युत्तर पदवी किंवा एमफिल असणे आवश्यक आहे.
* पीएचडी म्युझिक मध्ये प्रवेश घेण्यासाठी उमेदवाराला पदव्युत्तर पदवीमध्ये किमान 55% गुण असणे आवश्यक आहे
* राखीव श्रेणीतील उमेदवारांसाठी 5% गुणांची अतिरिक्त सूट देण्यात आली आहे.
* यासोबतच, उमेदवाराला विद्यापीठाकडूनच किंवा UGC-NET सारख्या राष्ट्रीय परीक्षांद्वारे आयोजित केलेल्या प्रवेश परीक्षांमध्ये विद्यापीठाच्या दर्जापर्यंत गुण मिळवावे लागतात.
प्रवेश प्रक्रिया -
कोणत्याही टॉप युनिव्हर्सिटी मध्ये पीएचडी म्युझिक अभ्यासक्रमात प्रवेश घेण्यासाठी उमेदवारांना प्रवेश परीक्षेला बसणे आवश्यक आहे.
प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर, वैयक्तिक मुलाखत असते आणि जर उमेदवारांनी त्यात चांगले गुण मिळवल्यावरच त्यांना शिष्यवृत्ती देखील मिळू शकते.
अर्ज प्रक्रिया -
* उमेदवारने अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी.
* अधिकृत वेबसाइटला भेट दिल्यानंतर,अर्ज भरा.
* अर्ज भरल्यानंतर, फॉर्ममध्ये काही चूक असल्यास योग्यरित्या तपासा, अन्यथा तो नाकारला जाऊ शकतो.
* मागितलेली सर्व कागदपत्रे अपलोड करा.
* अर्ज सबमिट करा.
* क्रेडिट कार्ड किंवा डेबिट कार्डद्वारे ऑनलाइन फॉर्मची फी भरा..
प्रवेश कसे मिळवायचे -
पीएचडी म्युझिक मध्ये प्रवेश घेण्यासाठी सर्वोच्च विद्यापीठाचे लक्ष्य ठेवले असेल, तर त्यांच्यासाठी प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण होणे फार महत्वाचे आहे. विद्यार्थ्यांना प्रवेश परीक्षेसाठी नोंदणी करावी लागते आणि नोंदणी प्रक्रिया संपल्यानंतर प्रवेशपत्र जारी केले जातात. ज्यामध्ये प्रवेश परीक्षेशी संबंधित सर्व माहिती दिली जाते जसे की परीक्षा कधी आणि कुठे होणार आहे, इत्यादी.
पीएचडी म्युझिक अभ्यासक्रमात प्रवेश प्रक्रियाUGC NET, CSIR NET, SLATE
इत्यादी सारख्या प्रवेश परीक्षेवर अवलंबून असते. पात्र उमेदवारांची पुढील मुलाखतीच्या आधारे निवड केली जाते.
प्रवेश परीक्षा संपल्यानंतर काही दिवसांनी त्याचा निकाल गुणवत्ता यादीच्या स्वरूपात जाहीर केला जातो. त्यानंतर विद्यार्थ्यांना त्यांच्या श्रेणीनुसार महाविद्यालये दिली जातात.
* मुलाखत आणि नावनोंदणी प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण झालेल्या विद्यार्थ्यांना विद्यापीठातर्फे मुलाखतीसाठी उपस्थित राहण्यास सांगितले जाते
विद्यार्थ्यांना एकतर ऑनलाइन (स्काईप, गुगल मीट, झूम) किंवा ऑफलाइन विद्यापीठाच्या कॅम्पसमध्ये बोलावले जाते.
या दरम्यान, इतर सर्व पात्रता निकष तपासले जातात आणि जर विद्यार्थ्यांनी मुलाखतीत चांगली कामगिरी केली तर त्यांना पीएचडी म्युझिकचा अभ्यास करण्यासाठी प्रवेश दिला जातो.
अभ्यासक्रम -
प्रथम वर्ष
संशोधन कार्यप्रणाली
भारतीय संगीतातील संशोधनाचे अर्थ आणि स्रोत
माधुर्य आणि कल्पनारम्य
संशोधनाचा अर्थ
संगीतातील संशोधनाचे क्षेत्र
समस्यांची निवड
गृहीतक
माहिती संकलन
स्रोत
पद्धती
दुसरे वर्ष -
संगीत संशोधन साधने
संगीतातील संशोधन पद्धती - ऐतिहासिक पद्धत, सर्वेक्षण पद्धत, प्रायोगिक पद्धत केस स्टडी
डेटा विश्लेषण, व्याख्या आणि निष्कर्ष
सारांश तयार करणे, संशोधन अहवाल लिहिणे
गायन संगीत: कोणत्याही पाच रागांवर विलमविता आणि द्रुत ख्याल यांचा तपशीलवार उपचार, उर्वरित रागांच्या एका रचनेसह संक्षिप्त उपचार.
वाद्यसंगीत: कोणत्याही पाच रागांमध्ये मसीतखानी आणि रझाखानी गटांचं तपशीलवार उपचार, उर्वरित रागांच्या एका रचनेसह संक्षिप्त उपचार.
संगीत शिक्षणात शिकवण्याच्या पद्धती
प्रबंध आणि व्हिवा-व्हॉस
कामगिरी आणि Viva-Voc
शीर्ष महाविद्यालये -
बनारस हिंदू विद्यापीठ वाराणसी
म्हैसूर विद्यापीठ
बनस्थली विद्यापीठ जयपूर
मदुराई कामराज विद्यापीठ
लवली प्रोफेशनल युनिव्हर्सिटी, जालंधर
अन्नामलाई विद्यापीठ, चिदंबरम
क्वीन मेरी कॉलेज, चेन्नई
देवी अहिल्या विद्यापीठ, इंदूर
शाश्वत विद्यापीठ, सिरमौर
जॉब व्याप्ती आणि पगार -
म्युजिक प्रोड्यूसर-पगार 4 लाख
म्युजिक थेरपिस्ट - पगार 3 लाख
म्युजिशिअन- पगार 2 लाख
प्रायव्हेट म्यूजिक टीचर- पगार 3 लाख
साउंड डिजायनर- पगार 4 लाख
साउंड इंजीनियर - पगार 5 लाख
Edited By - Priya Dixit
