गुरूवार, 21 नोव्हेंबर 2024
  1. मनोरंजन
  2. भटकंती
  3. देश-विदेश
Written By
Last Modified: बुधवार, 13 नोव्हेंबर 2024 (07:30 IST)

भारतातील सात पवित्र नद्यांना अवश्य भेट द्या

Narmada River
1.नर्मदा नदी 
प्रसिद्ध नद्यांपैकी एक नदी म्हणजे नर्मदा नदी ही "माँ रेवा" म्हणून ओळखली जाते, ही भारतातील सात पवित्र नद्यांपैकी एक आहे. नर्मदा नदीचा उगम मध्य प्रदेशातील अमरकंटक येथील मैकाला पर्वतरांगात होतो आणि विंध्य आणि सातपुडा पर्वतरांगांमध्ये ही नदी नैऋत्य दिशेला वाहते आणि खंभातच्या आखाताला मिळते. नर्मदा नदीला मध्य प्रदेशची जीवनरेखा देखील म्हटले जाते. मध्य प्रदेशात नर्मदा नदीलाही खूप धार्मिक महत्त्व आहे, ज्यामध्ये पौर्णिमा, अमावस्या यासारखे इतर पवित्र सण नर्मदेत स्नान केल्याशिवाय पूर्ण होत नाहीत. प्रत्येक पवित्र उत्सवात लाखो भाविक माँ रेवामध्ये स्नान करतात आणि पापांपासून मुक्ती मिळवून धन्यता मानतात. महेश्वर, अमरकंटक, ओंकारेश्वर ही नर्मदा नदीच्या काठावर वसलेली अत्यंत पवित्र शहरे आहे. 
 
2.गंगा नदी 
भारतातील सर्वात महत्वाची आणि पवित्र अशी गंगा नदी ही हिमालयातील गोमुख येथून उगम पावते आणि बंगालच्या उपसागराकडे वाहते, ही भारतातील सर्वात पवित्र आणि भारतातील सर्वात लांब नदी आहे. तसेच नदीला भारताची "राष्ट्रीय नदी" म्हणून देखील गंगा नदीला घोषित करण्यात आले आहे. गंगा नदीचे धार्मिक महत्व खूप मोठे आहे. आजही गंगा नदीत पवित्र स्नान करण्यासाठी हजारो किलोमीटरवरून भारतातून तसेच परदेशातूनही लोक येतात. गंगा नदीचे दर्शन घेतल्याने पापांपासून मुक्ती मिळते असे म्हणतात, अलाहाबाद, वाराणसी हे गंगा नदीच्या काठावर वसलेले पवित्र शहर आहे. वाराणसीच्या किनाऱ्यावरून दररोज गंगाजीची पवित्र आरती देखील केली जाते ज्यामध्ये मोठ्या संख्येने भक्त सहभागी होतात.
 
3.यमुना नदी
यमुना नदी ही भारतीय उपखंडातील एक प्रमुख नदी आहे. तसेच यमुना नदी हिमालय पर्वतातील यमुनोत्री मधून उगम पावते आणि अलाहाबाद येथील त्रिवेणी संगम येथे गंगेला मिळते. ही देशातील सर्वात पवित्र नद्यांपैकी एक आहे जिच्या काठावर गोकुळ आणि मथुरा ही पवित्र शहरे आहे. यमुनोत्री हे भक्तांच्या श्रद्धेचे केंद्र आहे.  आग्रा येथील प्रसिद्ध ताजमहाल देखील पवित्र यमुना नदीच्या काठावरआहे.
 
4.गोदावरी नदी 
भारतातील सर्वात पावित्र्य सात नद्यांपैकी गोदावरी नदी ही दक्षिण भारतातील प्रमुख नदी आहे. गोदावरी नदीला दक्षिण वाहिनी देखील संबोधले जाते. गोदावरी नदीप्रती भाविकांची श्रद्धा आणि श्रद्धा यामुळे या नदीला दक्षिण गंगा असेही म्हणतात. गोदावरी नदीचे उगमस्थान महाराष्ट्रातील नाशिक जिल्ह्यातील त्र्यंबकेश्वर जवळच्या ब्रम्हगिरी पर्वतात आहे.जी शेवटी पूर्व घाटाकडे वाहते आणि बंगालच्या उपसागराला मिळते. नाशिक हे गोदावरी नदीच्या काठावर वसलेले सर्वात पवित्र शहर आहे. तसेच इथे गोदावरी नदीच्या काठावर दर 12 वर्षांनी कुंभमेळ्याचे आयोजन केले जाते.  

5.शिप्रा नदी-
शिप्रा नदी ही मध्य प्रदेशात वाहणारी प्रमुख नदी आहे जी हिंदू धर्मातील सर्वात पवित्र नद्यांपैकी एक मानली जाते. उज्जैन हे पवित्र शहर क्षिप्रा नदीच्या तीरावर वसलेले आहे जे महाकालेश्वर म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या भारतातील बारा प्रसिद्ध ज्योतिर्लिंगांपैकी प्रसिद्ध आहे. दर 12 वर्षांनी उज्जैनमध्ये कुंभमेळा भरतो ज्यात लाखो लोक पवित्र शिप्रा नदीत स्नान करतात. ही पवित्र नदी इंदूरच्या उज्जयिनी मुंडला गावात काकरी बदली नावाच्या ठिकाणाहून उगम पावते आणि चंबळ नदीला मिळते.  
 
6.सरस्वती नदी -
सरस्वती ही एक प्राचीन नदी आहे ज्याचा उल्लेख वेदांमध्ये देखील आहे, जी वेदकाळात उत्तर भारतात वाहत होती. तथापि, आज ती प्राचीन नदी भौतिकदृष्ट्या अस्तित्वात नाही, वाळवंटात कुठेतरी लुप्त झाली आहे. सरस्वती नदी, भारतातील सर्वात पवित्र नद्यांपैकी एकअसून शिवालिक पर्वतराजी, हिमालयातून उगम पावते आणि त्रिवेणी संगमाला मिळते. अलाहाबादमधील त्रिवेणी संगम हा तीन नद्यांचा संगम आहे, या तीनपैकी एक सरस्वती नदी आहे. भारतातील सर्वात पवित्र नद्यांमध्ये गंगा, युमना आणि सरस्वती यांची नावे अनेकदा घेतली जातात.
 
7.कावेरी नदी-
कावेरी नदी ही भारतातील सात सर्वात पवित्र नद्यांपैकी नदी आहे जी हिंदूंसाठी अत्यंत महत्त्वाचे स्थान आहे. कावेरी नदी ही दक्षिण भारतातील सर्वात पवित्र नदी मानली जाते. ही पश्चिम घाटातील ब्रह्मगिरी टेकड्यांमध्ये उगम पावते आणि कर्नाटक आणि तामिळनाडूच्या मध्यभागी जाते. ही द्वीपकल्पातील प्रमुख नद्यांपैकी एक आहे जी पूर्वेकडे वाहते आणि बंगालच्या उपसागरात येते. कावेरी नदीचा सुंदर शिवसमुद्रम धबधबा हा भारतातील दुसरा सर्वात मोठा धबधबा आहे.