सोमवार, 24 नोव्हेंबर 2025
  1. लाईफस्टाईल
  2. करिअर
  3. करिअर मार्गदर्शन
Written By
Last Modified: बुधवार, 2 जुलै 2025 (06:30 IST)

बारावीनंतर अंतराळवीर कसे व्हावे, पात्रता जाणून घ्या

How to become an astronaut after 12th
जर तुम्ही अंतराळात जाण्याचे स्वप्न पाहत असाल तरकोणते अभ्यासक्रम निवडायचे, कोणती पात्रता आवश्यक आहे आणि कोणत्या संस्था सर्वोत्तम आहे जाणून घ्या.
 
कोणते विषय निवडावे
जर तुम्हाला अंतराळवीर व्हायचे असेल तर बारावीमध्ये भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि गणित (पीसीएम) घेणे आवश्यक आहे. यानंतर तुम्ही यापैकी कोणताही पदवी अभ्यासक्रम निवडू शकता:
एरोस्पेस अभियांत्रिकीमध्ये बी.टेक.
भौतिकशास्त्र किंवा खगोल भौतिकशास्त्रात बी.एससी.
मेकॅनिकल/इलेक्ट्रॉनिक्स मध्ये बी.टेक.
 
सर्वोत्तम महाविद्यालये आणि संस्था कोणती आहे 
भारतात अनेक उच्च शिक्षण संस्था आहेत जिथे तुम्ही अभ्यास करू शकता आणि अंतराळवीर बनण्याच्या दिशेने वाटचाल करू शकता:
आयआयटी (भारतीय तंत्रज्ञान संस्था)
आयआयएससी बंगळुरू
आयआयएसटी (इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ स्पेस सायन्स अँड टेक्नॉलॉजी) - इस्रो द्वारे चालवले जाते.
BITS पिलानी, दिल्ली विद्यापीठ (DU).
 
पुढील अभ्यास आणि प्रशिक्षण कुठे घ्यावे 
फक्त पदवी पुरेसे नाही, त्यानंतर तुम्हाला मास्टर्स किंवा पीएचडी करावे लागेल, ज्याची माहिती खालीलप्रमाणे आहे-
 
एरोस्पेसमध्ये एम.टेक.
अंतराळ विज्ञानात एमएससी
खगोलशास्त्र/खगोलभौतिकशास्त्रात पीएचडी
यासोबतच, पायलट प्रशिक्षण, स्कूबा डायव्हिंग, जी-फोर्स प्रशिक्षण आणि शारीरिक तंदुरुस्ती देखील खूप महत्त्वाची आहे.
अंतराळवीरांसाठी नोकरीच्या संधी
अंतराळवीर होण्याव्यतिरिक्त, अंतराळ उद्योगात अनेक रोमांचक नोकरीच्या संधी आहेत:
एरोस्पेस अभियंता: अंतराळयान, उपग्रह आणि रॉकेट डिझाइन आणि विकसित करतो.
शास्त्रज्ञ: खगोलभौतिकशास्त्रज्ञ, भूगर्भशास्त्रज्ञ आणि जीवशास्त्रज्ञ यांसारखे अंतराळ संशोधनात गुंतलेले.
मिशन कंट्रोलर: अंतराळ मोहिमांचे निरीक्षण आणि व्यवस्थापन करतो.
डेटा विश्लेषक: अंतराळ मोहिमांमधून मिळालेल्या डेटाचे विश्लेषण करतो.
 तंत्रज्ञ: अंतराळ उपकरणांची देखभाल आणि दुरुस्ती करतो.
पायलट: चाचणी पायलट म्हणून किंवा विविध एरोस्पेस प्रकल्पांमध्ये काम करू शकतो.
 
भारतात, इस्रो, संरक्षण संशोधन आणि विकास संघटना (DRDO), आणि स्कायरूट एरोस्पेस आणि अग्निकुल कॉसमॉस सारख्या अनेक खाजगी एरोस्पेस कंपन्या या क्षेत्रात रोजगाराच्या संधी देतात.
अंतराळवीरचा पगार किती असतो 
अंतराळवीराचा पगार अनुभव, देश आणि एजन्सीनुसार बदलतो. अमेरिकेत, नासाचे अंतराळवीर त्यांच्या ग्रेड आणि अनुभवाच्या पातळीनुसार (GS-12 ते GS-14) दरवर्षी $66,000 ते $160,000 पर्यंत कमावतात. भारतात, ISRO चे अंतराळवीर दरवर्षी सुमारे 15 ते 25 लाख रुपये कमावतात. त्यांना गृहनिर्माण, विमा आणि प्रवास यासारखे अतिरिक्त भत्ते आणि फायदे देखील मिळू शकतात.
Edited By - Priya Dixit