आश्विन कृष्ण द्वादशीस, म्हणजेच गोवत्स द्वादशीस, वसुबारस हा सण साजरा केला जातो. यंदाच्या वर्षी वसुबारस शुक्रवारी 17 ऑक्टोबर रोजी येणार आहे. गोवत्सद्वादशी म्हणजे गाई-गुरांबददल कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा दिवस. वसु म्हणजे द्रव्य अर्थात धन त्यासाठी असलेली बारस म्हणजे द्वादशी म्हणून या दिवसाला गोवत्स द्वादशी असे म्हणतात.
हिंदू धर्मात गाईला महत्वाचे स्थान असून तिचा सन्मान करण्याचा हा दिवस. या दिवशी गाईची पाडसासह पूजा करतात. समुद्र मंथनातून उत्पन्न झालेल्या नंदा नावाच्या गायीला उद्देशून हे व्रत केले जाते. या दिवशी गायीची पूजा करतात. एकवेळ उपास करून संध्याकाळी गायीची पूजा वासऱ्यासह करतात. या दिवशी काही गोष्टी करणे वर्ज्य मानले आहे. चला तर मग जाणून घेऊ या की या दिवशी काय करावे आणि काय करू नये.
काय करू नये-
गोवत्स एकादशीला गहू मूग खात नाही तसेच दूध आणि दुधाचे पदार्थ ,तळलेले आणि तव्यावरील पदार्थ खाणे वर्ज्य असल्याची आख्यायिका आहे.
केस कापणे किंवा नखे कापणे: या दिवशी केस किंवा नखे कापू नका, कारण ते नकारात्मक ऊर्जा आणते.
गायींचे पूजन: गायींना हळद-कुंकू लावून सजवा. त्यांना ताजे घास, गुड़, गव्हाचे धान्य आणि भाज्या अर्पण करा. गायींच्या पूजेचा लाभ घ्या.
मांसाहार किंवा तामसिक भोजन: मांस, मद्य किंवा तिखट/मसालेदार पदार्थ खाणे टाळा. सात्त्विक व्रत किंवा शाकाहार ठेवा.
गोवर्धन पूजा: गोवर्धन पर्वताची पूजा करा. मातीचा गोवर्धन बनवून त्याची पूजा करा आणि भगवान कृष्णाची कथा वाचा.
विवाद किंवा नकारात्मक बोलणे: कौटुंबिक भांडणे किंवा नकारात्मक चर्चा टाळा, जेणेकरून शांती भंग होणार नाही.दान-पुण्य: गायींसाठी किंवा गौशाळेसाठी दान करा (जसे घास, धान्य किंवा पैसा). ब्राह्मण किंवा गरजू व्यक्तींना दान द्या.
प्राण्यांना इजा: कुणालाही प्राण्यांना (विशेषतः गायींना) इजा पोहोचवू नका किंवा त्यांच्याकडे दुर्लक्ष करू नका.
व्रत आणि भोजन: दिवसभर व्रत ठेवा किंवा सात्त्विक भोजन (दूध, दही, फळे) घ्या. संध्याकाळी पौर्णिमेच्या तयारीसाठी दिवा लावा.
कर्ज किंवा आर्थिक निर्णय: नवीन कर्ज घेणे किंवा मोठे आर्थिक निर्णय घेणे टाळा, कारण हा दिवस स्थिरतेसाठी आहे.
काय करावे-
या दिवसापासून अंगणात रांगोळी काढून दिवाळीची सुरुवात होते.
घरी गुरे, वासरे असणार्यांकडे ह्या दिवशी पुरणा-वरणाचा स्वयंपाक करुन नैवेद्य दाखवला जातो.
सौभाग्यवती स्त्रिया एकभुक्त राहून सायंकाळी संवत्स म्हणजे वासरासह असलेल्या गायीचे पूजन करतात.
सवाष्ण बायका गाईच्या पायावर पाणी घालतात.
नंतर हळद-कुंकू, फुले, अक्षता वाहून फुलांची माळ त्यांच्या गळ्यात घालतात.
निरांजनाने ओवाळून केळीच्या पानावर पुरणपोळी वगैरे पदार्थ वाढून गाईला खाऊ घालतात.
स्त्रिया बाजरीची भाकरी व गवारीच्या शेंगाची भाजी खाऊन उपवास सोडतात.
आपल्या मुला-बाळांना चांगले आरोग्य मिळावे व सुख लाभावे म्हणून ही पूजा करतात.
या दिवशी दूध, दुधाचे पदार्थ, तळलेले पदार्थ खात नाहीत.
घरांत लक्ष्मीचे आगमन व्हावे या हेतूनेही या दिवशी सवत्स धेनूची पूजा करण्याची पद्धत आहे.
गोवर्धन पर्वताची पूजा करा. मातीचा गोवर्धन बनवून त्याची पूजा करा आणि भगवान कृष्णाची कथा वाचा.
गायींसाठी किंवा गौशाळेसाठी दान करा (जसे घास, धान्य किंवा पैसा). ब्राह्मण किंवा गरजू व्यक्तींना दान द्या.
अस्वीकरण (Disclaimer) : या लेखात दिलेली माहिती आणि उपाय सामान्य माहितीवर आधारित आहे. या माहितीची पूर्णता, विश्वासार्हता आणि अचूकता याबाबत वेबदुनिया कोणतीही हमी देत नाही. अधिक माहितीसाठी संबंधित तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
Edited By - Priya Dixit
