15th August 77th Independence Day 2023 : भारताने स्वातंत्र्याला 76 वर्षे पूर्ण केली आहेत आणि आता त्याचे 77 वे वर्ष साजरे होत आहे. अशा स्थितीत मनात प्रश्न पडतो की या 76 वर्षांत भारतात किती प्रगती झाली किंवा कोणती कामगिरी झाली. यावर एक स्पेशल स्टोरी -
1. जगातील सर्वात शक्तिशाली सैन्य: भारतीय सशस्त्र दल जगातील सर्वात शक्तिशाली सैन्यांपैकी एक मानले जाते आणि कोणत्याही प्रकारची परिस्थिती हाताळण्यास सक्षम आहे. भारतीय लष्कराने अनेक लढाऊ आणि मानवतावादी मोहिमा यशस्वीपणे पार पाडल्या आहेत. आज भारत जगातील 4 मोठ्या लष्करी शक्तींपैकी एक आहे आणि जगातील अत्याधुनिक क्षेपणास्त्रे, रणगाडे, लढाऊ विमाने तर आहेतच, पण ड्रोन तंत्रज्ञानातही भारत शक्तिशाली आहे. एवढेच नाही तर भारत आपल्या क्षेपणास्त्रांनी अवकाशात फिरणाऱ्या उपग्रहांनाही लक्ष्य करू शकतो. संरक्षण उत्पादनाच्या दिशेने भारताने क्रांतिकारी पावले उचलली आहेत. हवाई दलात समाविष्ट करण्यात आलेल्या तेजस या लढाऊ विमानाची आज जगात चर्चा आहे.
2. स्पेसमध्ये वाढत असलेली शक्ती : भारताची अंतराळ मोहीम आता पूर्वीपेक्षा अधिक शक्तिशाली झाली आहे. तो केवळ स्वत:चेच नव्हे तर इतर देशांचेही उपग्रह प्रक्षेपित करतो. भारताने एका दिवसात 100 उपग्रह प्रक्षेपित करण्याचा विक्रम केला आहे. अंतराळ तंत्रज्ञानात भारत आता जगातील चौथी मोठी शक्ती आहे. 1975 मध्ये आर्यभट्ट यांनी भारताच्या पहिल्या अवकाश उपग्रहाची रचना तयार केली होती. याशिवाय मंगळाच्या कक्षेत पोहोचणारा भारत हा जगातील चौथा आणि पहिल्याच प्रयत्नात यशस्वी होणारा पहिला देश ठरला आहे. आपल्या पहिल्याच प्रयत्नात, भारताने चंद्राचा शोध घेण्यासाठी पाठवले जाणारे चांद्रयान प्रक्षेपित करण्यात यश मिळवले आणि चंद्राच्या मातीत पाण्याच्या कणांची उपस्थिती देखील शोधली. या सर्व कामांचे श्रेय भारतीय अंतराळ संशोधन केंद्राला (इस्रो) जाते.
3. भारताची अर्थ शक्ती : वेगाने वाढणारी भारतीय अर्थव्यवस्था आणि जगातील बदलत्या आर्थिक समीकरणामुळे आता 15 ऑगस्ट, 77 व्या स्वातंत्र्यदिनी भारतासमोर 5 ट्रिलियन अर्थव्यवस्थेचे लक्ष्य आहे. भारत हा आशियातील तिसरा सर्वात मोठा अर्थव्यवस्थेचा देश आहे. वसाहती राजवटीपासून भारताची अर्थव्यवस्था 2.7 लाख कोटी रुपयांवरून 57 लाख कोटी रुपयांपर्यंत वाढली आहे. देशाचा परकीय चलन साठा देखील US$300 अब्ज पेक्षा जास्त झाला आहे, ज्यामुळे अर्थव्यवस्थेला बाह्य शक्तींविरुद्ध लढण्यास मदत होते. 1 जुलै 2017 पासून, भारत सरकारने GST म्हणजेच वस्तू आणि सेवा कराद्वारे कर प्रणालीतील विसंगती दूर करण्याचे काम केले आहे.
4. शिक्षण क्षेत्रात क्रांती : आमच्याकडे आता विश्वातील टॉप शाळा आणि विश्वविद्यालय आहेत. आमच्याकडे विश्वातील सर्वात टॉप आणि सर्वाधिक सॉफ्टवेयर इंजीनियर आहेत. स्वातंत्र्यानंतर भारताने शैक्षणिक क्षेत्रात सातत्याने प्रगती केली आहे. स्वातंत्र्याच्या वेळी साक्षरतेचा दर फक्त 12 % होता पण आता तो 74.04 % झाला आहे. 2011 च्या जनगणनेनुसार पुरुष साक्षरता दर 82.14% आणि महिला साक्षरता दर 65.46% आहे. यामुळे, आम्ही आयटी क्षेत्रात अभूतपूर्व यश मिळवले आणि आम्ही स्वबळावर अंतराळ कार्यक्रमात यश मिळवले. एवढेच नाही तर आपण साथीचे रोगही नष्ट केले आणि वेगाने विकास केला.
5. प्रवासाचा वेग : बस, रेल्वे आणि विमान प्रवासातही भारताने अभूतपूर्व प्रगती केली आहे. स्वातंत्र्याच्या वेळी, एकूण 42 वेगवेगळ्या रेल्वे यंत्रणा होत्या ज्यात 32 लाईन होत्या. या रेषा सुमारे 33,000 किमीच्या होत्या. 1951 मध्ये त्यांचे राष्ट्रीयीकरण करण्यात आले आणि आता भारतीय रेल्वे जगातील सर्वात मोठ्या नेटवर्कपैकी एक आहे. आता आमच्याकडे 115,000 किमीचा ट्रॅक आणि 68,312 किमीच्या मार्गावर 7,112 स्थानके आहेत. ज्यावर आता बुलेट आणि वंदे भारत सारख्या सुपरफास्ट ट्रेन धावतात. त्याचप्रमाणे आता भारतीय लोक देशात आणि जगात कुठेही विमानाने सहज प्रवास करू शकतात. 2015 मध्ये, एअरपोर्ट्स कौन्सिल इंटरनॅशनलने दिल्लीतील इंदिरा गांधी इंटरनॅशनल (IGI) विमानतळाला वार्षिक 25-40 दशलक्ष प्रवासी श्रेणीतील सर्वोत्तम विमानतळ म्हणून घोषित केले.
6. प्रोडक्शनमध्ये भारत पुढे : स्वातंत्र्यानंतर भारताने अनेक क्षेत्रात प्रगती केली आहे. आता आपल्या देशात इतके कारखाने आणि उत्पादन कंपन्या आहेत की त्यांची गणना करणे कठीण आहे. जगात जे काही बनते ते या देशात बनते. सुपर कॉम्प्युटर, सॉफ्टवेअर, हार्डवेअर, बाइक्स, कार, जहाजे आणि विमानेही भारतातच बनतात. एवढेच नाही तर सोने आणि हिऱ्यांच्या उत्पादनात भारत जगात आघाडीवर आहे. जगातील 90% हिरे पॉलिश आणि प्रक्रिया आपल्या देशात केले जातात. हरितक्रांतीच्या माध्यमातून शेतात उत्पादन वाढले असते, तर आज भारताचा समावेश कृषी क्षेत्रात अग्रगण्य देशांमध्ये झाला आहे. श्वेतक्रांतीद्वारे, भारताने दुग्धोत्पादन वाढवून प्रदेशात अव्वल स्थान गाठण्याचे काम केले.
7. अणुशक्ती संपन्न भारत : भारताने 18 मे 1974 रोजी स्वसंरक्षणार्थ पोखरण येथे पहिली अणुचाचणी घेतली. 24 वर्षांनंतर सर्व आंतरराष्ट्रीय आंदोलनांकडे दुर्लक्ष करून 11 आणि 13 मे 1998 रोजी पोखरणमध्ये अणुचाचण्या करून जगाला आपली ताकद जाणवली. आज भारताचा समावेश अणुऊर्जेपासून वीज निर्मिती करणाऱ्या देशात झाला आहे. अणू केवळ विनाशासाठी नाही तर निर्मितीसाठीही आहे.
8. इंटरनेट आणि मोबाईल क्रांती: 1981 मध्ये, भारताने पहिला दूरसंचार उपग्रह Apple विकत घेतला आणि दूरसंचार क्षेत्रात भारताच्या कामगिरीचे वर्णन करणे कठीण आहे. भारतात 15 ऑगस्ट 1995 रोजी VNSL सह इंटरनेट सुरू झाले. आता भारतात मोबाईल क्रांतीने लोकांचे जीवन बदलले आहे. मोबाईलद्वारे पेमेंट केल्याने बँकांमधील गर्दी कमी झाली. 2022 मध्ये भारत डिजिटल पेमेंटच्या बाबतीत नंबर 1 बनला आहे.
9. सुवर्ण चतुर्भुज प्रकल्प: 2001 मध्ये, वाजपेयी सरकारने सुवर्ण चतुर्भुज योजना सुरू केली. दिल्ली, मुंबई, चेन्नई आणि कोलकाता या चार प्रमुख शहरांना जोडणारा हा प्रकल्प भारतातील सर्वात मोठा महामार्ग प्रकल्प होता. त्यामुळे भारताच्या महामार्गांचा चेहरामोहरा बदलला. आता भारताकडे जगातील सर्वात मोठे आणि सर्वोत्तम रस्ते नेटवर्क आहे.
10. लोकसंख्या: भारताच्या लोकसंख्येने आता चीनला मागे टाकले आहे. लोकसंख्येच्या जोरावर चीन जगातील सर्वात शक्तिशाली देश बनला होता. त्याने आपल्या लोकांना उत्पादनात गुंतवून ठेवले होते. श्रमशक्तीने त्याने त्याला हवे ते सर्व साध्य केले. आज भारतात सुमारे 64 कोटी तरुण लोक राहतात. या तरुणांमध्ये त्यांच्या श्रमाच्या जोरावर जग बदलण्याची ताकद आहे. दुसरे म्हणजे, लोकसंख्या वाढली की त्यासोबत अनेक गोष्टी वाढत जातात. भारत आपल्या लोकसंख्येला आपत्तीत नव्हे तर संधीत बदलण्याची तयारी करत आहे. संयुक्त राष्ट्रांनी जारी केलेल्या आकडेवारीनुसार, भारत 1.428 अब्जांपेक्षा जास्त लोकसंख्येसह जगातील सर्वाधिक लोकसंख्या असलेला देश बनला आहे.
