धनत्रयोदशी किंवा धनतेरस हा दिवाळीचा दुसरा दिवस आहे, धनत्रयोदशी ही आश्विन महिन्याच्या13 व्या दिवशी असते. यादिवशी धन्वंतरी पूजन केले जाते.
साहित्य -
यामध्ये आसन, पाद्य, अर्घ्य, आचमन (सुगंधी पिण्याचे पाणी), स्नान, वस्त्र, दागिने, गंध (केशर-चंदन), फुले, धूप, दिवा, नैवेद्य, आचमन (शुद्ध पाणी), दक्षिणायुक्त तांबूल, आरती, परिक्रमा इत्यादींचा समावेश होतो.
धनतेरस पूजाविधी
या दिवशी सकाळी लवकर उठा, तुमची दैनंदिन कामे पूर्ण करा आणि पूजेची तयारी करा. तुमच्या घराच्या ईशान्य कोपऱ्यात पूजा करा. पूजेदरम्यान, तुमचे तोंड ईशान्य, पूर्व किंवा उत्तरेकडे असले पाहिजे.
- पूजेदरम्यान, पंचदेवांची स्थापना करा. सूर्यदेव, भगवान गणेश, दुर्गा, शिव आणि विष्णू यांना पंचदेव म्हणतात. सर्वांनी एकत्र येऊन पूजा करावी. पूजेदरम्यान कोणताही आवाज करू नका.
- या दिवशी, भगवान धन्वंतरीची षोडशोपचार पूजा करावी. याचा अर्थ 16 विधींनी पूजा करणे: पद्य (पाणी), अर्घ्य (पाणी), आचमन (पाण्याचा घोट), स्नान, कपडे, दागिने, सुगंध, फुले, धूप, दिवे, नैवेद्य (पाणी), आचमन (तंबाखू पिणे), सुपारीची पाने, स्तोत्रांचे पठण, प्रार्थना, तर्पण (पाणी अर्पण) आणि नमस्कार (प्रार्थना). पूजा संपल्यानंतर, इच्छित फळ प्राप्त करण्यासाठी दक्षिणा (भेट) अर्पण करा.
- यानंतर, भगवान धन्वंतरी यांच्यासमोर धूप आणि दिवा लावा. त्यानंतर, त्यांच्या कपाळावर हळद, सिंदूर, चंदन आणि तांदूळ लावा. त्यानंतर, त्यांना माला आणि फुले अर्पण करा.
- पूजा करताना, अनामिका बोटाने सुगंध (चंदन, कुंकू, अबीर, गुलाल, हळद इ.) लावा. त्याचप्रमाणे, वरील षोडशोपचारातील सर्व घटकांनी पूजा करा. पूजा करताना त्यांचा मंत्र जप करा.
- पूजा केल्यानंतर, प्रसाद अर्पण करा. लक्षात ठेवा की नैवेद्यात मीठ, मिरपूड आणि तेल वापरले जात नाही. प्रत्येक ताटात तुळशीचे पान ठेवले जाते.
- शेवटी, त्यांची आरती करून आणि नैवेद्य अर्पण करून पूजा संपवली जाते.
- मुख्य पूजा झाल्यानंतर, प्रदोष काळात मुख्य प्रवेशद्वारावर किंवा अंगणात दिवे लावा. तसेच यमाच्या नावाने दिवा लावा. रात्री घराच्या सर्व कोपऱ्यात दिवे लावा.
अस्वीकरण (Disclaimer) : या लेखात दिलेली माहिती आणि उपाय सामान्य माहितीवर आधारित आहे. या माहितीची पूर्णता, विश्वासार्हता आणि अचूकता याबाबत वेबदुनिया कोणतीही हमी देत नाही. अधिक माहितीसाठी संबंधित तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
Edited By - Priya Dixit
