मंगळाचे जन्मस्थान उज्जैन की अमळनेर? पौराणिक तथ्ये काय म्हणतात ते जाणून घ्या

Mangal Dev Mandir : पृथ्वी माता पुत्र मंगळ देव कोठे जन्माला आले? मध्य प्रदेशातील उज्जैनमधील मंगळनाथ नावाच्या ठिकाणी अथवा महाराष्ट्रातील जळगावजवळील अमळनेर येथे श्री मंगळ देवाचे प्राचीन व पवित्र स्थान कोठे आहे? पौराणिक आणि लोकश्रद्धा प्रमाणे काय खरे ? मंगळाचा जन्म कुठे झाला? अमळनेर की उज्जैन? विशेष तपास जाणून घ्या.

मंगळ देव परिचय | Introduction to Mangal Dev: पुराणात मंगळ देवाला भूमीपुत्र मानले गेले आहे. भूमिदेवी या वराह देवाची पत्नी असल्याचे मानले जाते. मंगळ देव हे शिवाचा अंश मानले जातात. अनेक ठिकाणी मंगळ देवांना ब्रह्मचारी मानले गेले आहे तर काही ठिकाणी त्यांची पत्नी ज्वालिनी देवी मानली गेली आहे. मंगळ देव यांचे वाहन मेंढी असून त्यांनी हातात त्रिशूल, गदा, पद्म आणि भाला किंवा शूल धारण केले आहे. मंगळ देवता देवांचे सेनापती आहे.

मंगळग्रह आणि देवता | Mangal Grah and Dev: मंगळ देव मंगळ ग्रह आणि युद्धाचे देवता आहे. मंगळ देवाचा रंग लाल आहे. मंगळ ग्रहाचा रंग देखील लाल असल्याने त्यांना अंगारक असे देखील म्हणतात. मंगळ देवाची प्रकृती तामस गुणाची आहे. मंगळ धैर्य, आत्मविश्वास आणि गर्विष्ठपणाचे प्रतिनिधित्व करतं. मंगळ ग्रह किंवा मंगळ देवाचा वार मंगळवार आहे. मंगळ हा मेष आणि वृश्चिक राशीचा स्वामी आहे. मंगळ दहाव्या घरात म्हणजेच मकर राशीत उच्चस्थानी आहे आणि सिंह राशीत दुर्बल आहे.

मंगळ उत्पत्ती कथा | Mangal Origin Story:

1. पहिली कथा: मंगळाच्या उत्पत्तीचे पौराणिक वर्णन स्कंदपुराणातील अवंतिका विभागात आढळतं. एकेकाळी उज्जयिनी पुरीत अंधक नावाचा राक्षस राज्य करत असे. त्याच्या पराक्रमी मुलाचे नाव कनक राक्षस होते. एकदा त्या पराक्रमी वीराने इंद्राला युद्धासाठी आव्हान दिले, तेव्हा इंद्राने रागाने त्याच्याशी युद्ध करून त्याचा वध केला. त्या राक्षसाचा वध केल्यानंतर ते अंधकासुराच्या भीतीने भगवान शंकराच्या शोधात कैलास पर्वतावर गेले. इंद्राने भगवान चंद्रशेखरची भेट घेऊन त्यांची अवस्था सांगितली आणि रक्षणासाठी प्रार्थना केली, हे देवा! मला अंधकासुरपासून संरक्षण दे. इंद्राचे शब्द ऐकून वत्सल शिवाने इंद्राला शरणागती पत्करली आणि अंधकासुराला युद्धाचे आव्हान दिले, युद्ध भयंकर झाले आणि लढत असताना भगवान शंकराच्या कपाळावरून अंगारासारखा लाल झालेला घामाचा एक थेंब पृथ्वीवर पडला. त्याने अंगार समान लाल रंगाच्या भूमीपुत्र मंगळ जन्माला आला. अंगारक, रक्ताक्ष आणि महादेवपुत्र या नावांनी स्तुती करून ब्राह्मणांनी त्यांना ग्रहांमध्ये प्रतिष्ठित केले. त्यानंतर ब्रह्माजींनी त्याच ठिकाणी मंगळेश्वर नावाच्या परिपूर्ण शिवलिंगाची स्थापना केली. सध्या हे ठिकाण उज्जैनमध्ये असलेले मंगळनाथ मंदिर म्हणून प्रसिद्ध आहे.

मत्स्य पुराणात लिहिले आहे की 'अवन्त्यांच कुजोजातों मगधेच हिमाशुन:'। तथा संकल्प में अवन्तिनदेशोतभव भो भोम'

2. दुसरी कथा : ब्रह्म वैवर्त पुराणानुसार वाराह कल्पमध्ये दैत्य राजा हिरण्यकशिपूचा भाऊ हिरण्यक्ष याने पृथ्वी चोरून समुद्रात नेली. भगवान विष्णूने वराह अवतार घेऊन हिरण्यक्षाचा वध करून पृथ्वीला पाताळातून काढून परात्पर पिता ब्रह्मदेवाने ज्या महासागरावर जग निर्माण केले त्या समुद्रावर त्याची स्थापना केली. पृथ्वी सकाम रूपात आली आणि वराह रूपात असलेल्या श्री हरींची पूजा करू लागली. पृथ्वीचे सुंदर आकर्षक रूप पाहून वासनेच्या प्रभावाखाली श्रीहरींनी पृथ्वीशी एक दिव्य वर्षापर्यंत रती क्रीडा केली. या योगायोगामुळे पृथ्वीच्या उदरातून एका महान बालकाचा जन्म झाला, ज्याला मंगळ या नावाने ओळखले जाते. देवी भागवतातही या कथेचे वर्णन आहे. या दंतकथेनुसार त्याचा जन्म कुठे झाला हे माहीत नाही.

मंगळदेव जन्म स्थान | Mangal Dev Birth Place: -

श्री मंगळनाथ मंदिर, उज्जैन : मत्स्य पुराणात मंगळ ग्रहाला भू‍‍मिपुत्र म्हटले आहे. पौराणिक मान्यतेनुसार याला मंगळ ग्रहाची जन्मभूमी मानले गेले आहे. मंगळ ग्रहाची शांती, शिव कृपा, ऋणमुक्ती आणि धन प्राप्ती हेतु श्री मंगळनाथजी ची उपासना केली जाते. मंगळ शांतिसाठी येथे भात पूजा आणि रुद्राभिषेक करण्याचे विशेष महत्त्व आहे. जरी येथे मंगळदेवाची पूजा शिवलिंग आणि महादेवाच्या रूपात केली जाते.

अमळनेर मंगळदेव मंदिर : अमळनेर येथे श्री मंगळ देवताचे स्थान प्राचीन आणि जागृत स्थळ असल्याचे मानले जाते. येथे मांगलिक दोषापसून मुक्ती, रोग मुक्ती आणि जीवनात यश मिळवण्यासाठी दर मंगळवारी हजारों भाविक अभिषेक करण्यासाठी येतात. येथे असलेल्या मंदिराचा 1933 मध्ये पहिल्यांदा जीर्णोद्धार करण्यात आल्याचे मानले जाते. जाणकारांच्या मते संपूर्ण भारतात स्वतंत्रपणे श्री मंगळदेव ग्रहाची मंदिरे अत्यंत दुर्मिळ आहेत. 1999 मध्ये हे ठिकाण पूर्णपणे स्वच्छ आणि निर्जंतुकीकरण करण्यात आले आणि तीर्थक्षेत्र म्हणून विकसित केले गेले.

येथे मंगळ देवाची मूर्ती पौराणिक स्वरुपात आहे. या देशात जगातील एकमेव अशी मूर्ती आहे जी मंगळ देवाच्या रूपात आहे. येथे 'भूमाता' आणि 'पंचमुखी हनुमान' मंदिरे देखील आहेत. जगातील पहिले भूमाता मंदिर येथे असल्याचे मानले जाते. अमळनेर हे प्राचीन ठिकाण मानले जाते. अमळनेरजवळ तापी नदीच्या काठावर सारंगखेडा नावाचे ठिकाण आहे जिथे पांडव वनवासात राहिले होते.

मंगळ शांतीसाठी अमळनेर येथील मंगळ ग्रह मंदिरात दर मंगळवारी अभिषेक व होम हवन होतात. येथे भाविकांच्या निवासाची उत्तम व्यवस्था देखील आहे. येथे मंगळवारी पालकी काढली जाते तसेच महाआरती केली जाते. या दिवशी महाप्रसादाची व्यवस्था असते. दर्जेदार आहार ज्यात डाळ, भात, बट्टी, भाजी व गुळाची जिलबी असा प्रसाद अवघ्या 54 रुपयात दिला जातो.

कसे पोहचाल श्री मंगळ देव ग्रह मंदिर अमळनेर महाराष्ट्र | how to reach shri mangal dev graha mandir amalner maharashtra:

- पुणे आणि मुंबईहून अमळनेर अंतर | Distance of Amalner from Pune and Mumba: अमळनेर पुण्यापासून 451 किलोमीटर अंतरावर आहे. हे ठिकाण मुंबईपासून 492 किलोमीटर अंतरावर आहे. येथे पोहचण्यासाठी ट्रेन आणि बस सेवा उपलब्ध आहेत.

- जळगाव ते अमळनेर अंतर | jalgaon to amalner distance: इथे जाण्यासाठी तुम्ही महाराष्ट्रातल्या जळगावला पोहोचू शकता. अमळनेर हे जळगाव जिल्ह्यातील गाव आहे. जळगावपासून अमळनेर 58 किमी अंतरावर आहे.

- धुळ ते अमळनेर अंतर | dhule to amalner distance: आपण धुळे शहरापासून रस्त्याने येथे पोहचू शकता. धुळे येथून अमळनेर 36.4 किलोमीटर अंतरावर आहे.

- अमळनेर ते मंगळ देव ग्रह मंदिर अंतर | amalner to mangal dev mandir distance: अमळनेर गावापासून श्री मंगळ ग्रह मंदिर 2.5 किलोमीटर अंतरावर आहे. मंदिरापर्यंत पोहचण्यासाठी अनेक वाहन उपलब्ध आहे.

पूर्ण पत्ता - मंगळ ग्रह मंदिर, चौपडा रोड, धनगर गली, अमळनेर, जिल्हा जळगाव, महाराष्ट्र-425401 | Mangal Grah Mandir, Chopra Rd, Dhangar Galli, Amalner, Maharashtra 425401