शनिवार, 15 नोव्हेंबर 2025
  1. मराठी बातम्या
  2. आज-काल
  3. मंथन
Written By
Last Modified: शनिवार, 11 ऑक्टोबर 2025 (10:22 IST)

Tukadoji Maharaj Death anniversary राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज पुण्यतिथी

Tukdoji maharaj
राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज यांचा जन्म २९ एप्रिल १९०९ मध्ये झाला होता. तसेच हे महाराष्ट्रातील एक आधुनिक संत, कवी, समाजसुधारक आणि राष्ट्रनिर्माणाचे प्रणेते होते. त्यांचे पूर्ण नाव तुकडोजी घाणे होते. त्यांनी ग्रामीण विकास, सर्वधर्मसमभाव आणि सामाजिक जागृतीसाठी अथक कार्य केले.

तसेच राष्ट्रपती डॉ. राजेंद्र प्रसाद यांनी त्यांच्या खंजिरी भजनाच्या प्रभावाने त्यांना "राष्ट्रसंत" ही पदवी प्रदान केली. संत तुकडोजी किंवा तुकडोजी महाराज यांचा जन्म महाराष्ट्रातील अमरावती जिल्ह्यातील यावली या गावातील एका गरीब कुटुंबात झाला. त्यांनी त्यांचे प्राथमिक शिक्षण तिथे आणि बरखेडा येथे पूर्ण केले. त्यांच्या सुरुवातीच्या आयुष्यात ते अनेक महान संतांच्या संपर्कात आले, परंतु समर्थ आडकोजी महाराज त्यांच्यावर विशेष दयाळू होते आणि ते त्यांचे शिष्य बनले. तुकडोजी महाराजांचे मूळ नाव माणिक होते. त्यांचे बालपण भजन गाताना मिळणाऱ्या भिक्षेत गेले म्हणून त्यांना तुकडोजी असे म्हणतात. त्यांचे गुरु आडकोजी महाराज यांनी त्यांना हे नाव दिले. त्यांनी स्वतःला "तुकडोदास" म्हटले.

महाराजांनी १९३५ च्या सुमारास एक मोठा यज्ञ आयोजित केला होता. असे म्हटले जाते की त्यात ३,००,००० हून अधिक लोकांनी भाग घेतला. या कार्यक्रमामुळे त्यांची कीर्ती दूरवर पसरली. परिणामी, १९३६ मध्ये, त्यांना महात्मा गांधींनी सेवाग्राम आश्रमात आमंत्रित केले. ते तिथे सुमारे एक महिना राहिले आणि नंतर त्यांनी स्वातंत्र्यलढ्यात भाग घेतला. संत तुकडोजी महाराजांनी केवळ महाराष्ट्रातच नव्हे तर संपूर्ण देशात प्रवास करून आध्यात्मिक, सामाजिक आणि राष्ट्रीय एकतेचा उपदेश केला. शिवाय, १९५५ मध्ये त्यांनी जपानला प्रवास केला आणि वैश्विक बंधुत्वाचा उपदेश केला. १९५६ मध्ये त्यांनी स्वतंत्र भारतातील पहिली संत संघटना स्थापन केली. शेवटपर्यंत त्यांनी त्यांच्या विचारसरणीचा प्रचार केला आणि त्यांच्या शक्तिशाली खजंडी भजनांद्वारे आध्यात्मिक, सामाजिक आणि राष्ट्रीय जागृती वाढवली. त्यांच्या संघटनेचे अनुयायी आजही सक्रिय आहे.
तसेच राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराजांचा मृत्यू ११ ऑक्टोबर १९६८ रोजी आश्विन कृष्ण पंचमी, शके १८९०  मध्ये झाला. आज, ११ ऑक्टोबर २०२५ रोजी, त्यांची ५७वी पुण्यतिथी आहे.
Edited By- Dhanashri Naik