World Wildlife Conservation Day 2025 आज वन्यजीव संवर्धन दिन, इतिहास आणि महत्त्व जाणून घ्या
जागतिक वन्यजीव संवर्धन दिन (World Wildlife Conservation Day) हा प्रत्येक वर्षी ४ डिसेंबर रोजी साजरा केला जातो.
इतिहास: हा दिवस पहिल्यांदा ४ डिसेंबर २०१२ रोजी साजरा करण्यात आला. अमेरिकेच्या तत्कालीन परराष्ट्रमंत्र्यांपैकी एक हिलरी क्लिंटन यांनी हा दिवस जाहीर केला होता. याचे मुख्य उद्दिष्ट होते अवैध वन्यजीव व्यापार (illegal wildlife trafficking) आणि वन्यजीवांच्या विनाशाकडे जगाचे लक्ष वेधणे. संयुक्त राष्ट्रसंघाने (UN) नंतर याला अधिकृत मान्यता दिली आणि दरवर्षी हा दिवस वेगवेगळ्या थीमसह साजरा केला जाऊ लागला.
महत्त्व:
दुर्मीळ प्रजाती (उदा. वाघ, गेंडा, हत्ती, पॅंगोलिन) शिकार, अवैध व्यापारामुळे नामशेष होण्याच्या मार्गावर आहेत. हा दिवस त्यांच्या संरक्षणासाठी जागृती निर्माण करतो. वन्यजीव हे निसर्गाच्या साखळीतील महत्त्वाचे भाग आहेत. त्यांचा नाश झाला तर परिसंस्थेचे (ecosystem) संतुलन बिघडते. जगात दरवर्षी अब्जावधी डॉलर्सचा अवैध वन्यजीव व्यापार (हत्तीचे दात, गेंड्याचे शिंग, वाघाची कातडी इत्यादी) होतो. हा दिवस त्याविरुद्ध आवाज उंचावतो. भारतासारख्या जैवविविधतेने समृद्ध देशात हा दिवस विशेष महत्त्वाचा आहे (उदा. प्रोजेक्ट टायगर, प्रोजेक्ट एलिफंट यासारख्या योजना).
भारतात विशेष महत्त्व:
भारतात वाघ, भारतीय सिंह, एकशिंगी गेंडा, बंगाल टायगर, हिम बिबट्या यासारख्या प्रजाती आहेत. ४ डिसेंबरला शाळा-महाविद्यालये, एनजीओ, वन विभाग यांच्यामार्फत रॅली, चर्चासत्रे, पोस्टर प्रदर्शने, वन्यजीव चित्रपट दाखवले जातात.
४ डिसेंबर हा केवळ एक दिवस नाही तर वन्यजीवांच्या अस्तित्वासाठीच्या लढ्याचा प्रतीक आहे. “त्यांना जगू द्या, कारण ते नसतील तर आपणही टिकणार नाही” – ही या दिवसाची मूलभूत संदेश आहे.
