कॅल्शियम हे आपल्या शरीरातील सर्वात आवश्यक आणि मुबलक खनिज आहे. आपल्याला ते आपल्या अन्न आणि पेयांमधून मिळते, ते काही पदार्थांमध्ये वेगळे जोडले जाते, ते काही औषधांमध्ये देखील असते.
आपली हाडे आणि दात बहुतेक कॅल्शियमपासून बनलेले असतात. यामुळे ते मजबूत, कडक आणि लवचिक राहतात, ज्यामुळे आपले शरीर सुरळीत हालचाल करू शकते. शिवाय, शरीराच्या रक्तात आणि विविध ऊतींमध्ये असलेले कॅल्शियमचे प्रमाण कमी प्रमाणात रक्त गोठणे, मज्जातंतूंचे संक्रमण, स्नायूंचे कार्य आणि संप्रेरक प्रकाशनात महत्त्वाची भूमिका बजावते.
जेव्हा आपण अन्नातून कॅल्शियम घेतो तेव्हा ते आपल्या आतड्यांद्वारे शरीरात प्रवेश करते. हे दोन प्रकारे घडते: सक्रिय, ज्यामध्ये शरीर सक्रियपणे कॅल्शियम शोषून घेते
आणि निष्क्रिय, ज्यामध्ये कॅल्शियम हळूहळू शरीराद्वारे शोषले जाते.
कोणत्या पदार्थांमध्ये कॅल्शियम असते?
दूध, दही आणि चीजमध्ये कॅल्शियमचे प्रमाण जास्त असते. काही नॉन-डेअरी पदार्थांमध्येही कॅल्शियम असते, ज्यामध्ये काही भाज्या (उदा. केल, ब्रोकोली, चायनीज कोबी) आणि कॅन केलेला सार्डिन आणि हाडे असलेले सॅल्मन यांचा समावेश असतो. याव्यतिरिक्त, काही नॉन-डेअरी पदार्थ, जसे की अनेक फळांचे रस, दुधाचे पर्याय, टोफू आणि तृणधान्ये, कॅल्शियमने समृद्ध असतात.
कॅल्शियमची कमतरतामुळे या समस्या होतात
कॅल्शियमची कमतरता
जर शरीरातील कॅल्शियमची पातळी कमी झाली तर विविध समस्या उद्भवू शकतात:
हाडे कमकुवत होणे
कॅल्शियमच्या कमतरतेमुळे हाडे पातळ आणि ठिसूळ होऊ शकतात, ज्याला ऑस्टियोपोरोसिस म्हणतात. हाडे सहजपणे तुटू शकतात, ज्यामुळे पडल्याने फ्रॅक्चर होण्याचा धोका वाढतो.
मुलांमध्ये रिक्ट्स:
मुलांमध्ये, हाडांची वाढ खुंटते, हाडे वाकडी होऊ शकतात आणि शरीराची रचना बिघडू शकते. हे बहुतेकदा व्हिटॅमिन डीच्या कमतरतेशी जोडलेले असते.
ऑस्टियोमलेशिया
याचा परिणाम मुले आणि प्रौढ दोघांनाही होऊ शकतो. हाडे ताकद गमावतात आणि मऊ होतात.
व्हिटॅमिन डी आणि कॅल्शियम हाडे मजबूत करण्यासाठी एकत्र काम करतात. जर व्हिटॅमिन डीची पातळी कमी असेल तर कॅल्शियमची गरज वाढते.
कॅल्शियम घेण्याची योग्य वेळ कोणती?
कॅल्शियम घेण्याचा सर्वोत्तम वेळ म्हणजे नाश्त्यानंतर किंवा दुपारच्या जेवणानंतर, जेणेकरून शरीर ते सहजपणे शोषू शकेल.
- कॅल्शियम रिकाम्या पोटी घेऊ नये.
- शरीर एका वेळी फक्त 500-600 मिलीग्राम कॅल्शियम शोषू शकते, म्हणून जर तुमचे डॉक्टर जास्त प्रमाणात सेवन करण्याची शिफारस करत असतील तर ते दोन किंवा अधिक डोसमध्ये विभागले पाहिजे.
- संध्याकाळी किंवा रात्री कॅल्शियम घेणे टाळावे, कारण त्याची प्रभावीता कमी होते आणि शरीर ते योग्यरित्या शोषू शकत नाही.
अस्वीकरण (Disclaimer) : या लेखात दिलेली माहिती आणि उपाय सामान्य माहितीवर आधारित आहे. या माहितीची पूर्णता, विश्वासार्हता आणि अचूकता याबाबत वेबदुनिया कोणतीही हमी देत नाही. अधिक माहितीसाठी संबंधित तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
Edited By - Priya Dixit
