Neeraj chopra lieutenant colonel: भारतीय क्रीडा क्षेत्रातील सुवर्ण अध्यायात आपले नाव सुवर्णाक्षरात कोरणारे नीरज चोप्रा हे केवळ एक खेळाडूच नाहीत तर देशातील तरुणांसाठी प्रेरणास्त्रोत देखील आहेत. ऑलिंपिक आणि जागतिक अजिंक्यपद स्पर्धेत भारतासाठी पदके जिंकून त्याने जे उदाहरण ठेवले आहे ते अतुलनीय आहे. अलिकडेच, नीरजला भारतीय लष्कराच्या प्रादेशिक सैन्यात लेफ्टनंट कर्नल ही मानद पदवी देण्यात आली आहे, ज्यामुळे तो पुन्हा एकदा प्रसिद्धीच्या झोतात आला आहे.
या नवीन भूमिकेत नीरजला काय मिळणार आहे? त्याला लेफ्टनंट कर्नल म्हणून पगार मिळेल का आणि त्याला लष्करी प्रशिक्षण घ्यावे लागेल का? या सर्व प्रश्नांची उत्तरे तथ्ये आणि आकडेवारीसह समजून घेऊया.
नीरजचा सैन्यातील प्रवास: नायब सुभेदार ते मानद लेफ्टनंट कर्नल
नीरज चोप्रा यांचे सैन्याशी असलेले संबंध नवीन नाहीत. 2016मध्ये त्यांची भारतीय सैन्यात नायब सुभेदार म्हणून भरती झाली. त्यांच्या क्रीडा प्रतिभेला ओळखून त्यांना आवश्यक सुविधा उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने हे करण्यात आले. त्याने पुण्यातील आर्मी स्पोर्ट्स इन्स्टिट्यूट (एएसआय) येथे त्याचे क्रीडा प्रशिक्षण घेतले, जे त्याच्या कामगिरीत सुधारणा करण्यास उपयुक्त ठरले. त्यांच्या अपवादात्मक कामगिरीबद्दल, त्यांना नंतर सुभेदार मेजर पदावर बढती देण्यात आली. आणि आता, या नवीनतम सन्मानाप्रमाणे, त्यांना प्रादेशिक सैन्यात लेफ्टनंट कर्नलचा मानद पद देण्यात आला आहे.
प्रादेशिक सेना आणि मानद पद याचा अर्थ काय आहे?
प्रादेशिक सेना ही भारतीय सैन्याचा एक स्वयंसेवी भाग आहे, ज्याला "नागरिकांची सेना" असेही म्हणतात. गरज पडल्यास ते नियमित सैन्याला मदत करते. त्यात सामील होणारे लोक त्यांचा मुख्य व्यवसाय चालू ठेवत देशाची सेवा करतात.
"मानद पदवी" म्हणजे नीरज चोप्रा यांना त्यांच्या अपवादात्मक योगदान आणि प्रेरणादायी व्यक्तिमत्त्वाची दखल घेऊन हा दर्जा देण्यात आला आहे. हे एक प्रतीकात्मक शीर्षक आहे, जे त्यांना सैन्याशी अधिक खोलवरचे नाते देते. या मानद पदासाठी त्यांना कोणतेही अतिरिक्त लष्करी प्रशिक्षण घ्यावे लागणार नाही कारण त्यांची भूमिका प्रामुख्याने तरुणांना प्रेरणा देणे, सैन्याच्या पदोन्नतीत योगदान देणे आणि विविध समारंभांमध्ये भाग घेणे ही असेल.
लेफ्टनंट कर्नल नीरज चोप्रा: किती पगार दिला जाईल आणि कोणत्या सुविधा असतील?
हा सर्वात महत्त्वाचा प्रश्न आहे ज्यावर अनेकदा चर्चा होते. येथे आपल्याला मानद पद आणि नियमित लष्करी अधिकाऱ्यांमधील फरक समजून घेणे आवश्यक आहे:
1.पगार:
नियमित अधिकारी: प्रादेशिक सैन्यात नियमित सेवा देणाऱ्या लेफ्टनंट कर्नलना 7 व्या वेतन आयोगाअंतर्गत चांगला पगार आणि इतर भत्ते मिळतात. लेफ्टनंट कर्नलचा मासिक पगार सुमारे ₹1,18,500 ते ₹2,14,100 (पे मॅट्रिक्स लेव्हल 11अ) पर्यंत असू शकतो, जो सेवेच्या लांबीवर आणि इतर भत्त्यांवर अवलंबून असतो.
मानद पद धारक: मानद पद धारण करणाऱ्या व्यक्तींना सहसा नियमित मासिक वेतन दिले जात नाही, कारण ते सक्रिय सेवेत नसतात. त्यांची भूमिका प्रतीकात्मक आणि प्रेरणादायी आहे.
विशेष दर्जा: तथापि, जर भविष्यात नीरज चोप्रा यांना कोणत्याही विशिष्ट लष्करी प्रशिक्षणासाठी किंवा विशेष कर्तव्यासाठी (खेळाशी संबंधित नसलेल्या) बोलावले गेले, तर त्यांना त्या कालावधीसाठी नियमित लष्करी अधिकाऱ्याइतकेच वेतन आणि सुविधा मिळू शकतात. परंतु, हे फक्त ते 'ड्युटीवर' राहतील तोपर्यंतच असेल. त्याची अधिकृत पुष्टी फक्त संबंधित अधिकाऱ्यांकडूनच केली जाते.
2. इतर सुविधा:
गणवेशाचा अधिकार: नीरज चोप्रा यांना लष्कराचा गणवेश घालण्याचा अधिकार असेल, ज्यामुळे त्यांना विविध लष्करी समारंभ आणि कार्यक्रमांमध्ये अभिमानाने सहभागी होता येईल.
कॅन्टीन सुविधा (CSD): ते कॅन्टीन स्टोअर्स विभाग (CSD) च्या सुविधांचा लाभ घेऊ शकतात जिथे उत्पादने सवलतीच्या दरात उपलब्ध आहेत.
वैद्यकीय सुविधा: त्यांना काही प्रमाणात लष्कराच्या वैद्यकीय सुविधा देखील उपलब्ध असू शकतात.
समारंभांमध्ये सहभाग: ते सैन्याशी संबंधित विविध समारंभ, परेड आणि कार्यक्रमांमध्ये विशेष पाहुणे किंवा सन्मानित सदस्य म्हणून सहभागी होऊ शकतील, ज्यामुळे तरुणांना सैन्यात सामील होण्यास प्रेरित केले जाईल.
3. पेन्शन:
प्रादेशिक सैन्यात पेन्शनसाठी, अधिकाऱ्यांना किमान 20 वर्षे सक्रिय सेवा पूर्ण करावी लागते. नीरज चोप्रा यांचा दर्जा मानद असल्याने आणि ते सक्रिय सेवेत नसल्याने, त्यांना या दर्जाच्या आधारावर पेन्शन मिळणार नाही.
नीरज चोप्रा यांचे ऐतिहासिक यश
टोकियो ऑलिंपिक 2021 मध्ये नीरज चोप्राने 87.58 मीटर भालाफेक करत देशासाठी सुवर्णपदक जिंकले. त्याच्या या कामगिरीमुळे भारताची 100 वर्षांची प्रतीक्षा संपली आणि देशाने अ‍ॅथलेटिक्समध्ये पहिले ऑलिंपिक सुवर्णपदक जिंकले. त्यानंतर, 2024 च्या पॅरिस ऑलिंपिकमध्ये, त्याने 89.45 मीटर फेकून रौप्य पदक जिंकले. अशाप्रकारे नीरज दोन ऑलिंपिक पदके जिंकणारा पाचवा भारतीय खेळाडू बनला.
Edited By - Priya Dixit
