टोल प्लाझावर जास्त वेळ वाया जाऊ नये आणि लोकांना कोणतीही अडचण येऊ नये यासाठी भारतीय राष्ट्रीय महामार्ग प्राधिकरण वेळोवेळी नियम बनवत असते. यामुळेच FASTag सर्व वाहनांवर अनिवार्य करण्यात आले आहे. यासोबतच सर्व वाहनांना फास्टॅग असायलाच हवे, या आदेशामुळे सरकारच्या तिजोरीत कोट्यवधी रुपये आले. यासाठी प्रत्येकाने स्टिकर खरेदी करून हे स्टिकर वाहनाच्या पुढील विंडस्क्रीनवर लावावे लागले. या स्टिकरद्वारे स्कॅन करणे सोपे असून वाहनांना टोलसाठी उभे राहावे लागणार नाही.
त्यासाठी मोठमोठी आश्वासने दिली, सुविधाही दिल्या. सरकारी आदेश पाळावे लागतात. अशात हजारो लोकांनी इच्छा नसताना आपले खिसे रिकामे केले आणि सरकारच्या आदेशानुसार सर्व वाहनांवर फास्टॅग लावले. रस्त्यावरून चालावे लागले तर सरकारला पैसे द्यावे लागतील. सरकारने नवीन महामार्ग बांधावेत, असेही अनेकांचे म्हणणे होते. यासोबतच नवीन द्रुतगती मार्ग बांधले पाहिजेत. सध्याच्या महामार्गांचे टोलनाक्यात का रूपांतर झाले, याचा राग अनेकांना सरकारवर आहे. म्हणजेच जी गोष्ट रोड टॅक्स भरून वापरली जात होती, ती गोष्ट आता रोड टॅक्ससोबत टोल टॅक्स आणि फास्टॅग भरावी लागत आहे.
आत्तापर्यंत ठीक होते पण टोलनाक्यावर अर्धा तास थांबावे लागत असल्याने गैरसोय सुरूच आहे. सरकारचे दावे येथे फेटाळले जात आहे. टोलनाक्यांवर होणाऱ्या समस्यांबाबत सरकार अनभिज्ञ नाही, ही वेगळी बाब आहे. लोकांना कोणत्याही प्रकारचा त्रास होऊ नये, असे शासनाच्या वतीने टोल प्लाझा चालकांना स्पष्टपणे सूचित करण्यात आले आहे. यासाठी टोल प्लाझावरील अधिकाऱ्यांपासून ठेकेदारांपर्यंत प्रत्येक वाहनाने कोणताही त्रास न होता टोल प्लाझा ओलांडला पाहिजे, असे निर्देश देण्यात आले आहेत.
NHAI चे टोलनाक्यावरील वाहनांच्या लाईनवर नियंत्रण ठेवण्याचे आदेश
टोलनाक्यावरील वाहनांच्या रांगा नियंत्रित करण्यासाठी आणि टोलनाक्यावरील कर्मचाऱ्यांना चपळ ठेवण्यासाठी राष्ट्रीय महामार्ग प्राधिकरणाने काही नियम केले आहेत. तुम्हाला माहिती आहे का की राष्ट्रीय महामार्ग प्राधिकरणाने महामार्गावरून प्रवास करताना कोणत्याही टोल प्लाझावर वाहनाला 10 सेकंदांपेक्षा जास्त वेळ थांबू देऊ नये असे आदेश दिले आहेत. हा आदेश पीक अवर्समध्ये देखील लागू होतो.
टोल प्लाझावर पिवळी लाईनचा नियम
यासोबतच कोणत्याही परिस्थितीत 100 मीटरपेक्षा जास्त लांबीची लाईन नसावी, अशीही तरतूद करण्यात आली आहे. आणि असे झाले तर जोपर्यंत ही लाईन 100 पर्यंत कमी होत नाही तोपर्यंत त्या लाईनच्या आतील सर्व वाहनांना न थांबता टोलनाका पास करण्याची मुभा सरकारने दिली आहे. प्रत्येक महामार्गाच्या टोलनाक्यावर अशाप्रकारे टोलपासून 100 मीटरचे अंतर चिन्हांकित करण्यासाठी पिवळी रेषा करावी, असे आदेश सरकारने दिले आहेत. तसेच टोल प्लाझा चालकाने लाईन उभारल्यावर ताबडतोब ती पूर्ण करण्याची कार्यवाही करावी, असा स्पष्ट आदेश आहे. फेब्रुवारी 2021 पासून टोलनाक्यांवर 100 टक्के कॅशलेस व्यवहार लागू करण्यात आले आहेत. कारण 96 टक्के टोल प्लाझावर फास्टॅगचा वापर केला जात आहे.
26 मे 2021 च्या राष्ट्रीय महामार्ग प्राधिकरणाच्या आदेशात असेही म्हटले आहे की, कोणत्याही टोलनाक्यांवर 10 सेकंदांपेक्षा जास्त वेळ वाहन थांबू नये, याचीही काळजी टोल प्लाझाला घ्यावी लागणार आहे. तसे न केल्यास वाहनचालक टोल न भरताही वाहन घेऊन जाऊ शकतात, असे काही लोकांचे म्हणणे आहे. त्याचवेळी, कोरोनाच्या काळात अंतर राखण्यासाठी या नियमात शिथिलता येण्याची शक्यता होती पण, आता कोरोना नाहीसा झाला आहे. आणि आता सर्वत्र सामान्य परिस्थितीसह आदेश लागू करण्यात आले आहेत.
भारतात टोल प्लाझाचे नियम काय आहेत?
वाहन टोल टॅक्सच्या नियमांनुसार, गर्दीच्या वेळेत तुम्ही एका लेनमध्ये 6 पेक्षा जास्त वाहने ठेवू शकत नाही.
टोल लेन किंवा टोल बूथच्या संख्येने हे सुनिश्चित केले पाहिजे की गर्दीच्या वेळेत प्रति वाहन सेवा वेळ प्रति वाहन 10 सेकंद आहे.
जर प्रवाशाची जास्तीत जास्त प्रतीक्षा वेळ 2 मिनिटांपेक्षा जास्त असेल तर टोल लेनची संख्या वाढवायला हवी.
लक्षात घ्या की नियमांचे उल्लंघन झाल्यास दंडाबाबत सवलत करारामध्ये कोणतेही स्पष्ट उत्तर नाही.
