गुरूवार, 14 ऑगस्ट 2025
  1. लाईफस्टाईल
  2. करिअर
  3. करिअर मार्गदर्शन
Written By
Last Modified: शुक्रवार, 1 जुलै 2022 (22:13 IST)

Career in Archaeology after 12th , बारावीनंतर आर्कोलॉजी(पुरातत्वशास्त्रज्ञ) मध्ये करिअर करा, पात्रता, अभ्यासक्रम, नोकरी, पगार जाणून घ्या

Career in Archaeology after 12th
Career in Archaeology after 12th : पुरातत्वशास्त्रज्ञ म्हणजे जुन्या वस्तू इत्यादींवर संशोधन करणारे लोक.या अभ्यासक्रमातील विद्यार्थ्यांना सांगाडे, चित्रे, संवादाचे माध्यम आणि मानव जातीचे आणि प्राण्यांचे अवशेष अशा सर्व जुन्या वस्तू सापडतात आणि त्यांच्याकडून आवश्यक माहिती मिळवून त्यावर संशोधन करण्याचा प्रयत्न करतात. या गोष्टींद्वारे पुरातत्वशास्त्रज्ञ इतिहासात घडलेल्या घटना आणि संस्कृती समोर आणतात. इतिहास आणि जुन्या सभ्यतेचे अवशेष इत्यादींमध्ये रस असणारा कोणताही विद्यार्थी. ते विद्यार्थी या अभ्यासक्रमाला प्रवेश घेऊ शकतात. 
 
इयत्ता 12 वी पूर्ण केल्यानंतर, विद्यार्थी आर्कोलॉजीमध्ये पुढील शिक्षण घेऊ शकतात.
एक उत्कृष्ट पुरातत्वशास्त्रज्ञ किंवा संग्रहालय व्यावसायिक बनण्यासाठी कोणत्याही प्लेस्टोसीन काळातील किंवा शास्त्रीय भाषा जसे की पाली, अपभ्रंश, संस्कृत, अरबी भाषांचे ज्ञान यशाच्या मार्गावर नेऊ शकते.
 
आर्कोलॉजीमध्ये, मानवाने बनवलेल्या वस्तू, मानवाने पृथ्वीवर पाऊल ठेवल्यावर, याआधी किती संस्कृती अस्तित्वात होत्या इत्यादी माहिती गोळा करतात.
आर्कोलॉजिस्ट म्हणून या क्षेत्रात विद्यार्थ्यांना भरपूर वाव आणि उत्तम करिअर पर्याय आहेत
 
आर्कोलॉजी मध्ये स्पेशलायझेशन -
एथनो-आर्कोलॉजी 
बॅटलफिल्ड-आर्कोलॉजी 
प्रायोगिक आर्कोलॉजी 
मरीन आर्कोलॉजी जिओ-आर्कोलॉजी 
एनव्हायर्नमेंटल झू-आर्कोलॉजी 
अर्बन आर्कोलॉजी 
आर्क बॉटनी   
 
आर्कोलॉजीसाठी कौशल्ये-
 
 उत्कृष्ट संप्रेषण कौशल्ये 
समर्पण संयम सावध शांत उत्साही वाचक जाणकार नेता समर्पण केंद्रित स्टुडिओ जिज्ञासू टीमवर्क समस्या सोडवणे डेटा इंटरप्रीटिंग 
 
आर्कोलॉजी अभ्यासक्रम आणि भारतातील कालावधी-
 
 प्राचीन भारतीय संस्कृतीमध्ये बीए: 3 वर्षे 
प्राचीन भारतीय इतिहास आणि आर्कोलॉजीमध्ये बीए: 3 वर्षे 
पुरातत्वशास्त्र आणि संग्रहालयात बीए: 3 वर्षे 
पुरातत्वशास्त्रात एमए: 2 वर्षे संग्रहालयात एमए: 2 वर्षे 
पुरातत्त्वशास्त्रात पदव्युत्तर डिप्लोमा: 1 वर्ष
 
पात्रता -
कोणत्याही मान्यताप्राप्त संस्थेतून 55% गुणांसह 12वी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. बारावीच्या कोणत्याही शाखेचा विद्यार्थी बीए आर्कोलॉजीसाठी अर्ज करू शकतो. 
बीए आर्कोलॉजी प्रवेश प्रक्रिया -
बीए आर्कोलॉजीमध्ये प्रवेश घेण्याचे दोन मार्ग आहेत. एक गुणवत्तेच्या आधारावर आणि एक प्रवेश परीक्षेच्या आधारावर.
 
अशा अनेक संस्था आहेत ज्या 12वीच्या विद्यार्थ्यांना बारावीत मिळालेल्या गुणांच्या आधारे गुणवत्ता यादी जारी करून प्रवेशाची प्रक्रिया सुरू करतात. विद्यार्थ्यांना प्रवेश परीक्षेसाठी अर्ज करावा लागतो. भारतात अनेक लहान-मोठ्या शैक्षणिक संस्था आहेत ज्या आर्कोलॉजीच्या प्रवेशासाठी परीक्षा घेतात. बीए आर्कोलॉजी अभ्यासक्रम आर्कोलॉजी अभ्यासक्रमाचा तीन वर्षांचा अभ्यासक्रम पूर्ण करा
 
शीर्ष विद्यापीठे -
बनारस हिंदू विद्यापीठ 
विश्व भारती विद्यापीठ 
मद्रास विद्यापीठ 
कलकत्ता विद्यापीठ 
म्हैसूर विद्यापीठ 
GGSIPU गुजरात विद्यापीठ 
अहमदाबाद विद्यापीठ 
आंध्र विद्यापीठ 
 
आर्कोलॉजी कोर्स फी -
या अभ्यासक्रमाची फी संस्थेवर अवलंबून असते. सरकारी संस्थांच्या तुलनेत खासगी संस्थांचे शुल्क अनेकदा जास्त असते. यासोबतच संस्थेच्या मानांकनाचाही संस्थेच्या शुल्कावर परिणाम होतो. 
 
आर्कोलॉजी मध्ये नोकरी-
  शिक्षक 
संग्रहालय 
संशोधन 
सल्लागार तज्ञ 
अन्वेषक संवर्धन अधिकारी
 कंजर्वेशन अधिकारी
 डॉक्युमेंटेशन विशेषज्ञ 
डेटा इतिहास विश्लेषण 
रिसर्च फॅलो  
करिक्युलम डिझाईन कन्सल्टन्ट  
सब्जेक्ट मॅटर सल्लागार 
 
पगार-  आर्कोलॉजीचा अभ्यास करणारा विद्यार्थी 15000 ते 20000 रुपये सहज कमवू शकतो.