डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी इन जियोग्राफी हा कोर्स 3 वर्षाचा डॉक्टरेट स्तरावरील पदवी अभ्यासक्रम आहे. जियोग्राफी मध्ये पीएचडी हा संशोधन-आधारित डॉक्टरेट स्तरावरील अभ्यासक्रम आहे जो विद्यार्थ्यांना जियोग्राफीशी संबंधित विषयांचे ज्ञान प्रदान करतो. हा अभ्यासक्रम पूर्ण करणाऱ्या उमेदवारांना संजमीन, वैशिष्ट्ये, रहिवासी आणि पृथ्वी आणि ग्रहांच्या घटनांचा अभ्यास शिकवला जातो.
पात्रता निकष -
* इच्छुक उमेदवाराकडे जियोग्राफी संबंधित विषयात पदव्युत्तर पदवी किंवा एम फील असणे आवश्यक आहे.
* जियोग्राफी मध्ये प्रवेश घेण्यासाठी उमेदवाराला पदव्युत्तर पदवीमध्ये किमान 55% गुण असणे आवश्यक आहे
* राखीव श्रेणीतील उमेदवारांसाठी 5% गुणांची अतिरिक्त सूट देण्यात आली आहे.
* यासोबतच, उमेदवाराला विद्यापीठाकडूनच किंवा UGC-NET सारख्या राष्ट्रीय परीक्षांद्वारे आयोजित केलेल्या प्रवेश परीक्षांमध्ये विद्यापीठाच्या दर्जापर्यंत गुण मिळवावे लागतात.
प्रवेश प्रक्रिया -
कोणत्याही टॉप युनिव्हर्सिटी मध्ये पीएचडी जियोग्राफी अभ्यासक्रमात प्रवेश घेण्यासाठी उमेदवारांना प्रवेश परीक्षेला बसणे आवश्यक आहे.
प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर, वैयक्तिक मुलाखत असते आणि जर उमेदवारांनी त्यात चांगले गुण मिळवल्यावरच त्यांना शिष्यवृत्ती देखील मिळू शकते.
अर्ज प्रक्रिया -
* उमेदवारने अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी.
* अधिकृत वेबसाइटला भेट दिल्यानंतर, अर्ज भरा.
* अर्ज भरल्यानंतर, फॉर्ममध्ये काही चूक असल्यास योग्यरित्या तपासा, अन्यथा तो नाकारला जाऊ शकतो.
* मागितलेली सर्व कागदपत्रे अपलोड करा.
* अर्ज सबमिट करा.
* क्रेडिट कार्ड किंवा डेबिट कार्डद्वारे ऑनलाइन फॉर्मची फी भरा..
प्रवेश कसे मिळवायचे -
* उमेदवारांनी पीएचडी जियोग्राफी मध्ये प्रवेश घेण्यासाठी सर्वोच्च विद्यापीठाचे लक्ष्य ठेवले असेल, तर त्यांच्यासाठी प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण होणे फार महत्वाचे आहे. विद्यार्थ्यांना प्रवेश परीक्षेसाठी नोंदणी करावी लागते आणि नोंदणी प्रक्रिया संपल्यानंतर प्रवेशपत्र जारी केले जातात. ज्यामध्ये प्रवेश परीक्षेशी संबंधित सर्व माहिती दिली जाते जसे की परीक्षा कधी आणि कुठे होणार आहे, इत्यादी.
पीएचडी जियोग्राफी साठी प्रवेश प्रक्रिया UGC NET, CSIR UGC NET, GATE ,JNU , PHD प्रवेश परीक्षा, Symbosis PHD प्रवेश परीक्षा , इत्यादी प्रवेश परीक्षेवर अवलंबून असते. पात्र उमेदवारांची पुढील मुलाखतीच्या आधारे निवड केली जाते.
प्रवेश परीक्षा संपल्यानंतर काही दिवसांनी त्याचा निकाल गुणवत्ता यादीच्या स्वरूपात जाहीर केला जातो. त्यानंतर विद्यार्थ्यांना त्यांच्या श्रेणीनुसार महाविद्यालये दिली जातात.
* मुलाखत आणि नावनोंदणी प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण झालेल्या विद्यार्थ्यांना विद्यापीठातर्फे मुलाखतीसाठी उपस्थित राहण्यास सांगितले जाते
विद्यार्थ्यांना एकतर ऑनलाइन (स्काईप, गुगल मीट, झूम) किंवा ऑफलाइन विद्यापीठाच्या कॅम्पसमध्ये बोलावले जाते.
या दरम्यान, इतर सर्व पात्रता निकष तपासले जातात आणि जर विद्यार्थ्यांनी मुलाखतीत चांगली कामगिरी केली तर त्यांना डॉक्टरेट स्तरावर जियोग्राफीचा अभ्यास करण्यासाठी प्रवेश दिला जातो.
अभ्यासक्रम-
जियोमोरफोलॉजी
क्लाइमेटोलॉजी
ओशियनोग्राफी
बायोजियोग्राफी
हिस्ट्री ऑफ जियोग्राफिक थोट
पॉलिटिकल जियोग्राफी
सेकेंड ईयर
पॉप्यूलेशन जियोग्राफी
सेंटलमेंट जियोग्राफी
इकॉनोमिक जियोग्राफी
एग्रीकल्चर जियोग्राफी
इंडस्ट्रीयल जियोग्राफी
जियोग्राफी ऑफ ट्रांसपोर्ट एंड ट्रेड
कल्चरल जियोग्राफी
थर्ड ईयर
जियोग्राफी ऑफ इंडिया
कार्टोग्राफी
स्टेटिस्टिकल मैथेड
रिसर्च
सोशल जियोग्राफी
रिजनल प्लेनिंग
शीर्ष महाविद्यालये -
बनारस हिंदू विश्वविद्यालय, वाराणसी
जादवपुर विश्वविद्यालय, कोलकाता
कलकत्ता विश्वविद्यालय
जामिया मिलिया इस्लामिया, नई दिल्ली
अलीगढ़ मुस्लिम विश्वविद्यालय
भारती विद्यापीठ, पुणे
मुंबई विश्वविद्यालय
डॉ. भीमराव अम्बेडकर मराठवाड़ा विश्वविद्यालय औरंगाबाद
जॉब व्याप्ती -
जियोग्राफिकल इंफॉर्मेशन सिस्टम ऑफिसर
एनवायरमेंटल कंस्लटेंट
कार्टोग्राफर
नेचर कंसर्वेशन ऑफिसर
ह्यूमन रिसोर्स स्पेशलिस्ट
प्रोफेसर
Edited By- Priya Dixit
