हिंदू धर्मात, व्यक्तीच्या जीवनात गुरुची भूमिका खूप महत्त्वाची मानली जाते. सनातन धर्माच्या ग्रंथांमध्येही, गुरु आणि देवामध्ये गुरु हे प्रथम पूजनीय मानले जातात. गुरु माणसाला सत्याचा मार्ग दाखवतात. त्यांच्या आशीर्वादानेच व्यक्तीला जीवनात यश मिळते. ऋषी संदीपन यांचे शिष्य भगवान श्रीकृष्ण आणि विश्वामित्रांचे शिष्य भगवान राम हे त्यांच्या गुरूंनी दाखवलेल्या मार्गाचे अनुसरण करून एक महान व्यक्ती बनले आणि देवासारखे पूजनीय बनले. म्हणूनच गुरु नेहमीच पूजनीय असतात.
गुरु पादुका स्तोत्राचे महत्त्व
गुरुंची पूजा करण्यासाठी हिंदू धर्मात अनेक मंत्र आणि स्तोत्रे लिहिली गेली आहेत, परंतु 'श्री गुरु पादुका स्तोत्र' चे स्वतःचे महत्त्व आहे. महान तत्वज्ञानी आणि धार्मिक नेते श्री आदि शंकराचार्य यांनी रचलेले 'श्री गुरु पादुका स्तोत्र' हे गुरुच्या पूजेसाठी सर्वोत्तम मानले जाते. असे म्हटले जाते की या स्तोत्राचे नियमित पठण केल्याने गुरु लवकर प्रसन्न होतात आणि त्यांचे आशीर्वाद मिळतात.
अभ्यास करणाऱ्या सर्व मुलांनी गुरुचे ध्यान करावे आणि स्तोत्र पठण करावे. जर एखाद्या व्यक्तीच्या कुंडलीत गुरु दोष असेल तर गुरु पादुका स्तोत्राचा जप करावा. यामुळे गुरुशी संबंधित दोष दूर होतात. गुरु पादुका स्तोत्राचा जप केल्याने सौभाग्य मिळते.
गुरु पादुका स्तोत्र वाचण्याचे फायदे
श्री गुरु पादुका स्तोत्र ही एक सुंदर प्रार्थना आणि मंत्रमुग्ध करणाऱ्या मंत्रांचा संच आहे, जो "गुरूच्या स्वरूपाचा" महिमा सांगतो. पादुक स्तोत्रात गुरुच्या पादुकेला प्रतीकात्मकपणे 'जीवनाच्या अंतहीन महासागर पार करण्यास मदत करणारी नौका' असे संबोधले आहे. श्री गुरु पादुका स्तोत्र केवळ व्यक्तीचे रक्षण करत नाही तर साधकाला त्याग आणि त्यागाच्या क्षेत्रात स्थापित करण्यास देखील मदत करते. हा मंत्र श्रोत्याला गुरुच्या कृपेसाठी ग्रहणशील होण्यास सक्षम करेल. गुरु पादुका स्तोत्रम पठण करून अभ्यासातील अडथळे दूर होतील.
गुरु पादुका स्तोत्रम् चा अर्थ
अनंतसंसार समुद्रतार नौकायिताभ्यां गुरुभक्तिदाभ्याम् । वैराग्यसाम्राज्यदपूजनाभ्यां नमो नमः श्रीगुरुपादुकाभ्याम् ॥ 1 ॥
अर्थ - माझ्या गुरूंच्या पादुकांना वंदन, जे नाव आहे, जे मला जीवनाचा अनंत सागर पार करण्यास मदत करते, जे मला माझ्या कार्यात मदत करते. गुरूंप्रती भक्तीची भावना निर्माण करतो आणि ज्यांच्या उपासनेने मी त्यागाचे प्रभुत्व प्राप्त करतो.
कवित्ववाराशिनिशाकराभ्यां दौर्भाग्यदावां बुदमालिकाभ्याम् । दूरिकृतानम्र विपत्ततिभ्यां नमो नमः श्रीगुरुपादुकाभ्याम् ॥ 2 ॥
अर्थ - ज्ञानाचा सागर असलेल्या, पौर्णिमेसारख्या, पाण्यासारख्या, दुर्दैवाची आग विझवणाऱ्या आणि त्यांच्यापुढे नतमस्तक होणाऱ्यांचे त्रास दूर करणाऱ्या माझ्या गुरुंच्या चरणांना नमस्कार.
मूकाश्र्च वाचस्पतितां हि ताभ्यां नमो नमः श्रीगुरुपादुकाभ्याम् ॥ 3 ॥
अर्थ - माझ्या गुरुंच्या चरणांना नमस्कार, जे त्यांच्यापुढे नतमस्तक होणाऱ्यांना, जरी ते खूप गरीब असले तरी, मोठ्या संपत्तीचे मालक बनवतात आणि मुक्या लोकांनाही महान वक्ते बनवतात.
नालीकनीकाश पदाहृताभ्यां नानाविमोहादि निवारिकाभ्यां । नमज्जनाभीष्टततिप्रदाभ्यां नमो नमः श्रीगुरुपादुकाभ्याम् ॥ 4 ॥
अर्थ - आपल्या गुरुंच्या कमळासारख्या चरणांकडे आकर्षित करणाऱ्या माझ्या गुरुंच्या चरणांना नमस्कार, जे आपल्याला अवांछित इच्छांपासून मुक्त करतात आणि नमस्कार करणाऱ्याच्या इच्छा पूर्ण करण्यास मदत करतात.
नृपालि मौलिव्रजरत्नकांति सरिद्विराजत् झषकन्यकाभ्यां । नृपत्वदाभ्यां नतलोकपंकते: नमो नमः श्रीगुरुपादुकाभ्याम् ॥ 5 ॥
अर्थ - राजाच्या मुकुटावर रत्नांसारखे चमकणाऱ्या, मगरींनी भरलेल्या धबधब्यातील दासीप्रमाणे चमकणाऱ्या आणि भक्तांना राजाचा दर्जा देणाऱ्या माझ्या गुरुंच्या पादुकांना नमस्कार.
पापांधकारार्क परंपराभ्यां तापत्रयाहींद्र खगेश्र्वराभ्यां । जाड्याब्धि संशोषण वाडवाभ्यां नमो नमः श्रीगुरुपादुकाभ्याम् ॥ 6 ॥
अर्थ - सूर्याच्या साखळीप्रमाणे, अंधकारमय पापे दूर करणाऱ्या, बाजांच्या राजाप्रमाणे, दु:खाच्या नागाप्रमाणे, अज्ञानाच्या महासागराला सुकवणाऱ्या भयंकर अग्नीप्रमाणे असलेल्या माझ्या गुरूंच्या पादुकांना नमस्कार असो.
शमादिषट्क प्रदवैभवाभ्यां समाधिदान व्रतदीक्षिताभ्यां । रमाधवांध्रिस्थिरभक्तिदाभ्यां नमो नमः श्रीगुरुपादुकाभ्याम् ॥ 7 ॥
अर्थ - शामसारखे सहा तेजस्वी गुण देणाऱ्या, विद्यार्थ्यांना शाश्वत समाधीत जाण्याची क्षमता देणाऱ्या आणि विष्णूच्या चरणी शाश्वत भक्ती साधण्यास मदत करणाऱ्या माझ्या गुरूंच्या पादुकांना नमस्कार असो.
स्वार्चापराणां अखिलेष्टदाभ्यां स्वाहासहायाक्षधुरंधराभ्यां । स्वांताच्छभावप्रदपूजनाभ्यां नमो नमः श्रीगुरुपादुकाभ्याम् ॥ 8 ॥
अर्थ - शिष्यांच्या सर्व इच्छा पूर्ण करणाऱ्या, सेवेचा भार वाहण्यात नेहमीच गुंतलेल्या आणि साधकांना प्राप्तीची स्थिती प्राप्त करण्यास मदत करणाऱ्या माझ्या गुरुंच्या चरणांना नमस्कार.
कामादिसर्प व्रजगारुडाभ्यां विवेकवैराग्य निधिप्रदाभ्यां । बोधप्रदाभ्यां दृतमोक्षदाभ्यां नमो नमः श्रीगुरुपादुकाभ्याम् ॥ 9 ॥
अर्थ - गरुड पक्षी असलेल्या, रजोगुणी सापाला पळवून लावणाऱ्या, ज्ञान आणि त्यागाचा खजिना देणाऱ्या, व्यक्तीला ज्ञानाने आशीर्वाद देणाऱ्या आणि साधकाला जलद मुक्तीचे आशीर्वाद देणाऱ्या माझ्या गुरुंच्या चरणांना नमस्कार.
