गंगा सप्तमीचा उत्सव वैशाख महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या सप्तमी तिथीला साजरा केला जातो. नावावरूनच असे सूचित होते की हा सण दिव्य गंगा नदीशी संबंधित आहे. या सणाशी संबंधित अनेक कथा, श्रद्धा आणि परंपरा आपल्या देशात प्रचलित आहेत. यावेळी हा सण रविवार, ४ मे रोजी साजरा केला जाईल. या दिवशी अनेक शुभ योग निर्माण होत आहेत, त्यामुळे या सणाचे महत्त्व आणखी वाढले आहे. गंगा सप्तमीला, त्रिपुष्कर योग सकाळी ७:५१ ते दुपारी १२:३४ पर्यंत असेल, तर रवि योगाचा प्रभाव सकाळी ५:३९ ते दुपारी १२:३४ पर्यंत दिसून येईल. गंगा सप्तमी का साजरी केली जाते, पूजा-विधी-मंत्र कसे करावे इत्यादी सविस्तरपणे जाणून घ्या...
आपण गंगा सप्तमी का साजरी करतो?
धार्मिक ग्रंथांनुसार, दिव्य नदी गंगा ही पर्वतीय राजा हिमालय आणि मैना यांची कन्या आहे. ती देवी पार्वतीची बहीण देखील आहे. तो परम भगवान ब्रह्मदेवाच्या कमंडलात राहत असे. वैशाख शुक्ल सप्तमीच्या दिवशी गंगा नदी ब्रह्माजींच्या कमंडलातून बाहेर पडली आणि स्वर्गात वाहत गेली. तेव्हापासून दरवर्षी या तारखेला गंगा सप्तमीचा उत्सव साजरा केला जातो, जो आजही चालू आहे.
गंगा सप्तमी पूजा विधी
- गंगा सप्तमीच्या दिवशी, म्हणजे ४ मे, रविवारी, सकाळी लवकर उठा, स्नान करा आणि उपवास आणि पूजेचा औपचारिक संकल्प करा.
- घरातील स्वच्छ ठिकाणी लाकडी फळीवर गंगा देवीचे चित्र किंवा मूर्ती ठेवा. देवीच्या चित्रावर टिळक लावा.
- फुलांचा हार घाला, दिवा लावा आणि अबीर, गुलाल, तांदूळ, फुले आणि हळद एक-एक करून अर्पण करत रहा.
- पूजा केल्यानंतर, गंगा देवीला अन्न अर्पण करा आणि आरती करा. गंगा देवीची पूजा केल्याने घरात सुख-समृद्धी राहते.
गंगा आरती
जय देवी जय देवी गंगाबाई ।
पावन करि मन सत्वर विश्वाचे आई ।।
माते दर्शनमात्रे प्राणी उद्धरसी ।
हरिसी पातक अवघष जग पावन करिसी ।।
दुष्कर्मी मी रचिल्या पापांच्या राशी ।
हरहर आता स्मरतो गति होईल कैसी ।।
पडले प्रसंग तैशी कर्मे आचरलो ।
विषयांचे मोहाने त्यातचि रत झालो ।।
ज्याचे योगे दुष्कृत-सिंधुत बुडालो ।
त्यातुतिन मजला तारिसि ह्या हेतूने आलो ।।
निर्दय यमदूत नेती त्या समयी राखी ।
क्षाळी यमधर्माच्या खात्यातील बाकी ।।
मत्संगतिजन अवघे तारियले त्वा की ।
उरलो पाहे एकचि मी पतितांपैकी ।।
अघहरणे जय करुणे विनवितसे भावे ।
नोपेक्षी मज आता त्वत्पात्री घ्यावेम ।।
केला पदर पुढे मी, मज इतुके द्यावे ।
जीवे त्या विष्णूच्या परमात्मनि व्हावे ।।
