गुरूवार, 30 जानेवारी 2025
  1. धर्म
  2. हिंदू
  3. हिंदू धर्माविषयी
Written By
Last Updated : बुधवार, 29 जानेवारी 2025 (08:43 IST)

Mauni Amavasya 2025 मौनी अमावस्येला मौन उपवासाचे महत्त्व काय आहे? पूजा पद्धत आणि शुभ मुहूर्त जाणून घ्या

Mauni Amavasya 2025: हिंदू धर्मग्रंथांमध्ये असे म्हटले आहे की मौन राहणे ही सर्वात मोठी साधना आहे. परमपिता देव, म्हणजेच परमात्मा केवळ मौनातच राहतो. म्हणूनच आपल्या ऋषीमुनींनी मौनी अमावस्येचे नियम सूर्योदयापासून पुढच्या सूर्योदयापर्यंत शास्त्रांमध्ये स्पष्ट केले आहेत. मौनी हा शब्द मुनी या शब्दापासून आला आहे. माघ महिन्यातील अमावस्येच्या दिवसाला मौनी अमावस्या म्हणतात. या दिवशी मौन बाळगणे, स्नान करणे आणि दान करणे महत्त्वाचे आहे.
 
मौनी अमावस्या या दिवशी मौन ठेवण्याचे महत्व
या दिवशी मौन धारण केल्याने मुनी पदाची प्राप्ति होते. असेही म्हटले जाते की आपण जितके शांत राहू तितके आपल्याला देवाशी जोडणे सोपे होते. आपण देवाशी सहज संवाद साधू शकतो. असे मानले जाते की मनु ऋषींचा जन्म मौनी अमावस्येला झाला होता. बुद्धांनी असेही म्हटले आहे की मौनाचे व्रत आपल्या आतून नैराश्य, अज्ञान आणि दुःख दूर करते आणि आनंद आणि प्रेमाला जन्म देते.
 
आदि गुरु शंकराचार्य आणि महर्षि रमण यांनी मौन याला आध्यात्मिक ऊर्जा प्राप्तीचे साधन म्हटले होते. ज्यांना मानसिक ताण आहे किंवा भीती आहे त्यांनी मौनी अमावस्येच्या दिवशी मौन राहणे चांगले मानले जाते. ग्रहांची शांती आणि त्यांचे दोष दूर होणे देखील मौन बाळगल्याने होते. यामुळे पापांचा नाश होतो.
 
मौनी अमावस्या पूजा विधी
मौनी अमावस्येच्या दिवशी सकाळी लवकर उठून संकल्प आणि स्नान इत्यादी केल्यानंतर, काळे तेल मिसळून सूर्याला अर्घ्य अर्पण केले जाते. जर तुम्ही मौन पाळले असेल तर पूर्वजांसाठी मानसिकरित्या जप करा किंवा भगवान विष्णूसाठी जप करा. फळे खाल्ल्यानंतर उपवास करणे देखील फलदायी आहे.
मौन राहण्याने पुण्य मिळते
मौनी अमावस्या या दिवशी उपास करणे शक्य नसेल तर मौन राहून पुण्य फळ मिळवता येऊ शकते. या दिवशी दान देण्याचे देखील विशेष महत्त्व आहे. स्नान केल्यानंतर तुम्ही अन्न, कपडे किंवा इतर कोणतीही वस्तू दान करू शकता. याशिवाय गाय, जमीन, सोने, चांदी, नवीन भांड्यात शुद्ध तूप, काळे तीळ आणि मीठ यांचे दान आपल्या क्षमतेनुसार करता येते.
 
मौनी अमावस्या शुभ मुहूर्त
माघ अमावस्या तिथीची सुरुवात 28 जानेवारी 2025 मंगळवारी संध्याकाळी 7:35 मिनिटाला होईल.
अमावस्या तिथी समापन 29 जानेवारी 2025 वार बुधवार संध्याकाळी 6:05 वाजता होईल.
29 जानेवारी रोजी ब्रह्म मुहूर्त सकाळी 5:25 ते 6:19 पर्यंत राहील.
अमृत स्नान शुभ मुहूर्त
प्रथम मुहूर्त- सकाळी 7:20 ते 8:44 पर्यंत
दूसरा मुहूर्त- सकाळी 8:44 ते 10:07 पर्यंत
तिसरा मुहूर्त- सकाळी 11:30 ते 12:53 पर्यंत
चवथा मुहूर्त- संध्याकाळी 5:02 ते 6:25 पर्यंत
 
मौनी अमावस्येला स्नानाचे महत्व
माघ महिन्यात जेव्हा सूर्य मकर राशित असतो तेव्हा तीर्थापति यानी प्रयागराजमध्ये देवता, ऋषी, किन्नर आणि इतर गण तिन्ही संगममध्ये स्नान करतात. महाभारतात असेही नमूद आहे की माघ महिन्यात सर्व देवी-देवता निवास करतात आणि हे सर्व लोक सर्व तीर्थस्थळांवर स्नान करण्यासाठी येतात. माघ महिन्यात, सूर्योदयापूर्वी गंगा स्नान केल्याने किंवा घरी स्नान केल्याने भगवान विष्णू खूप प्रसन्न होतात आणि या महिन्यातील अमावस्या विशेष फलदायी असते.
 
अमावस्येची तिथी पूर्वजांना समर्पित मानली जाते. म्हणून या दिवशी विशेषतः पूर्वजांना तर्पण आणि दान द्या, पवित्र नद्यांमध्ये स्नान करा. शक्य असल्यास, घरी गंगा, यमुना, मंदाकिनी, कावेरी, गोदावरी, कृष्णा आणि व्यास इत्यादी पवित्र नद्यांच्या पाण्याने स्नान करा.
 
दीड तासाचा मौन उपवास देखील फलदायी
शक्य असल्यास प्रयागराजमध्ये षोडोपचार पूजा करा आणि त्रिवेणीत स्नान करा, ॐ नमो भगवते वासुदेवाय मंत्राचा जप करा, मौन राहून उपवास करा आणि मनातील अंधार नष्ट होतो, यामुळे वाणी दोष दूर होतात आणि माणूस आपल्या इंद्रियांवर नियंत्रण मिळवू लागतो. आत्मविश्वास वाढतो आणि अध्यात्म विकसित होते. जर मौनी अमावस्येला २४ तास मौन राहणे शक्य नसेल, तर किमान दीड तास मौन उपवास करा.
 
डिस्क्लेमर: येथे दिलेली माहिती धार्मिक शास्त्रांवर आधारित आहे आणि ती केवळ माहितीसाठी दिली जात आहे. वेबदुनिया याची पुष्टी करत नाही.