पंतप्रधान नरेंद्र मोदी देखील भरड धान्य खाण्याचा सल्ला देतात आणि स्वतः भरड धान्यापासून बनवलेले अन्न पसंत करतात. मिलेट्स म्हणजेच भरड धान्य आजही खेड्यापाड्यात भरपूर खाल्लं जातं, पण शहरांतील लोक त्यांच्या फायद्यांविषयी काहीसे अनभिज्ञ आहेत. 2023 हे वर्ष संयुक्त राष्ट्रांनी बाजरींचे आंतरराष्ट्रीय वर्ष म्हणूनही घोषित केले आहे. महामारीच्या पार्श्वभूमीवर राष्ट्रांचे नेते भरड धान्य खाण्याचा सल्ला देत आहेत. याच्या उत्पादनामुळे शेतकऱ्यांनाही फायदा होतो आणि आरोग्यासाठीही ते खूप फायदेशीर आहे. बाजरी, नाचणी, अमरनाथ किंवा रामदाना, कुट्टू, सानवा आणि ज्वारी ही भरड धान्याची उदाहरणे आहेत. त्यांचे फायदे पचनापासून ते मधुमेह, कोलेस्ट्रॉल आणि टिश्यूज दुरुस्त करण्यापर्यंत दिसतात.
भरड धान्य खाण्याचे फायदे | Benefits Of Eating Millets
शरीराला अनेक पोषक तत्वे मिळतात
मिलेट्सचे अनेक प्रकार असून आरोग्यासाठी अनेक फायदे देणारे आहे. भरड धान्यामध्ये पोषक तत्वे मुबलक प्रमाणात आढळतात. ते फायबरने समृद्ध असतात आणि त्यात व्हिटॅमिन ए, व्हिटॅमिन बी कॉम्प्लेक्स, फॉस्फरस, पोटॅशियम, लोह, तांबे आणि मॅग्नेशियम इ. हे धान्य रक्तपेशी बनवण्यातही मदत करतात. पोषक तत्वांमुळे हे धान्य आरोग्याशी संबंधित अनेक समस्या दूर करण्यास प्रभावशाली आहे.
पचन चांगले होते
मिलेट्स पचनक्रिया निरोगी ठेवण्यास उपयुक्त आहे. याचे सेवन केल्याने बद्धकोष्ठता, गॅस आणि पोट फुगणे या समस्यांपासून सुटका मिळतो. भरड धान्य पचनशक्तीसोबतच रोगप्रतिकारशक्ती मजबूत ठेवण्यासही मदत करते.
हृदयाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर
आहारात पुरेशा प्रमाणात मॅग्नेशियम आणि पोटॅशियमचा रक्तदाब कमी करण्यात चांगला परिणाम दिसून येतो. हे पोषक घटक भरड धान्यांमध्येही आढळतात, त्यामुळे हृदयाचे आरोग्यही चांगले राहते. जर याचे रोज सेवन केले तर ते हृदयाचे रक्षण होण्यास मदत होऊ शकते.
कोलेस्ट्रॉल कमी होते
अमरनाथला रामदान असेही म्हणतात. यामध्ये प्रथिने मुबलक प्रमाणात असतात आणि त्यात आढळणारे पोषक तत्व कोलेस्टेरॉल कमी करण्यासही उपयुक्त ठरतात. याशिवाय यामध्ये अँटी-ऑक्सिडंट्सचे प्रमाणही चांगले असते. ते लाडू, टिक्की, सॅलड आणि कपकेक आणि बिस्किटे इत्यादी बनवण्यासाठी वापरता येतात.
मधुमेह रोगींसाठी उपयोगी
मिलेट्समध्ये नाचणी सामविष्ट आहे. हे व्हिटॅमिन बी3, फोलेट आणि कॅल्शियम यासह अनेक पोषक घटकांनी परिणूपर्ण असतं. रागीचे सेवन केल्याने शरीराचे ब्लड ग्लुकोज लेवल कमी होण्यास मदत होते. या व्यतिरिक्त हे मसल टिशूज रिपेयर करण्यात देखील मदत करतं. याने डोसा, धिरडे, पोळी आणि उपमा तयार करुन सेवन करता येतं.
मिलेटमध्ये कोण कोणत्या धान्याचा समावेश आहे?
मिलेट (Millets) हे एक पौष्टिक पीक आहे, जे डोंगराळ, किनारी, पावसावर अवलंबून आणि कोरड्या भागात सहजपणे मिळवता येते.
एवढेच नाही तर जमिनीची मर्यादित सुपीकता किंवा वनस्पतींची वाढ टिकवून ठेवण्याची मातीची क्षमता आणि जमिनीतील ओलाव्याची श्रेणी लक्षात घेऊन ही धान्ये त्यात सहज उगवता येतात, ज्यात भरड आणि सूक्ष्म धान्यांचा समावेश केला जातो. त्यात कोणते धान्य समाविष्ट आहे ते आता जाणून घेऊया.
नाचणी, बाजरी, झांगोरा, ज्वारी, कोडो, बेरी, चेना, कांगणी, कुटकी, मूग, इतर धान्य मिलेटमध्ये सामील आहे.
