शुक्रवार, 29 मार्च 2024
  1. लाईफस्टाईल
  2. आरोग्य
  3. आरोग्य सल्ला
Written By
Last Modified: बुधवार, 8 जून 2022 (09:25 IST)

Brain Tumor ब्रेन ट्यूमर लक्षणे, प्रकार आणि उपचार

ब्रेन ट्यूमर म्हणजे तुमच्या मेंदूतील असामान्य पेशींची वाढ किंवा वाढ. ब्रेन ट्यूमरचे अनेक प्रकार अस्तित्वात आहेत. काही ब्रेन ट्यूमर कर्करोग नसलेल्या (सौम्य) असतात आणि काही मेंदूच्या गाठी कर्करोगाच्या (घातक) असतात. ब्रेन ट्यूमर तुमच्या मेंदूमध्ये सुरू होऊ शकतो किंवा कॅन्सर तुमच्या शरीराच्या इतर भागात सुरू होऊन तुमच्या मेंदूमध्ये पसरू शकतो. ब्रेन ट्यूमर उपचार पर्याय तुमच्या मेंदूच्या ट्यूमरच्या प्रकारावर तसेच त्याचा आकार आणि स्थान यावर अवलंबून असतात.
 
मुलांमध्ये ब्रेन ट्यूमरची चेतावणी चिन्हे जी तुम्हाला माहित असणे आवश्यक आहे:
डोकेदुखी
ब्रेन ट्यूमरचे निदान झालेल्या अनेक मुलांना त्यांच्या निदानापूर्वी डोकेदुखीचा अनुभव येतो. परंतु बर्‍याच मुलांना डोकेदुखी असते आणि बहुतेकांना ब्रेन ट्यूमर विकसित होत नाही. काहीवेळा ही डोकेदुखी सकाळी वाईट होते. हे अंशतः कारण आहे की जेव्हा तुम्ही झोपता तेव्हा मेंदूवर दबाव वाढतो आणि ट्यूमरमुळे ते आणखी वाईट होऊ शकते.
 
मळमळ आणि उलट्या
मळमळ आणि उलट्या ही फ्लू किंवा फ्लू सारख्या आजारांची दोन सामान्य लक्षणे आहेत. तथापि क्वचित प्रसंगी ही लक्षणे ब्रेन ट्यूमरमुळे उद्भवू शकतात ज्यामुळे मेंदूच्या आत दबाव वाढतो. ही लक्षणे कायम राहिल्यास किंवा डोकेदुखी सोबत असल्यास, आपल्या मुलास चांगल्या बालरोगतज्ञांकडे पाठवा.
 
निद्रानाश
चांगले झोपलेले बाळ सहसा अलार्मने जागे होते. परंतु असे होत नसल्यास आपल्या मुलाकडे लक्ष द्या. जर तुमच्या बाळाला सुस्त वाटत असेल, किंवा विनाकारण जास्त झोप येत असेल तर त्याच्या आरोग्याकडे लक्ष देण्याची गरज आहे.
 
दृष्टी, श्रवण किंवा भाषेत बदल
रुग्णाची अस्वस्थता ट्यूमरच्या स्थानावर अवलंबून असते. यामुळे काही वेळा पाहण्यात, ऐकण्यात आणि बोलण्यात समस्या निर्माण होऊ शकतात. अर्थात, यापैकी बर्‍याच मुलांमध्ये आव्हाने असतात ज्यांचा ब्रेन ट्यूमरशी काहीही संबंध नाही. तरीसुद्धा, तुमच्या मुलाची दृष्टी, ऐकणे आणि बोलण्यात कोणताही अडथळा किंवा अचानक बदल झाल्यास डॉक्टरांनी त्याचे मूल्यांकन केले पाहिजे.
 
व्यक्तिमत्व बदल
व्यक्तिमत्त्वातील बदल हा पालकत्वाचा पूर्णपणे सामान्य भाग असू शकतो. क्वचित प्रसंगी, ते सेरेब्रल कॉर्टेक्सवर परिणाम करणाऱ्या मेंदूच्या ट्यूमरमुळे होऊ शकतात. तुमच्या मुलाची मनःस्थिती किंवा व्यक्तिमत्व बदल अचानक किंवा गंभीर वाटत असल्यास, तुमच्या मुलाच्या बालरोगतज्ञांना भेटा.
 
इतर समस्या
जर ट्यूमर ब्रेन स्टेमजवळ असेल तर तो समतोल समस्या निर्माण करू शकतो. तुंबणे आणि पडणे हा बहुतेक मुलांच्या जीवनाचा नियमित भाग असतो. परंतु तुम्हाला लहान मुलांमध्ये संतुलनाची गंभीर किंवा बिघडत चाललेली समस्या असल्यास तुम्ही डॉक्टरांना दाखवावे. जर तुमच्या मोठ्या मुलाला अचानक त्याचा समतोल राखण्यात अडचण येत असेल, तर त्याचे कारण ठरवण्यासाठी डॉक्टर तुम्हाला मदत करू शकतात.
 
फेफरे
जेव्हा ब्रेन ट्यूमर मेंदूच्या पृष्ठभागावर असतो तेव्हा त्याला फेफरे येऊ शकतात. त्यामुळे, हशासह अनेक क्रिया जप्ती आणू शकतात. जर तुमच्या मुलाला झटके येत असतील तर तुम्ही डॉक्टरांना दाखवावे. कारण ट्यूमर किंवा इतर काहीतरी असू शकते.
 
डोक्याचा आकार वाढणे
बाळ लहान असताना त्यांच्या कवटीची हाडे अजून एकमेकांशी जुळलेली नसतात, कारण ही हाडे अजूनही मऊ असतात, ब्रेन ट्यूमरमुळे त्यांचे डोके असामान्यपणे वाढू शकतात. जर तुम्हाला एका बाजूला फुगवटा किंवा तुमच्या बाळाच्या डोक्याच्या आकारात कोणताही गंभीर बदल दिसला, तर तुमचे डॉक्टर तुम्हाला त्याबद्दल काय करावे हे ठरवण्यात मदत करू शकतात.
 
ब्रेन ट्यूमरचे प्रकार
ब्रेन ट्यूमरचे दोन मुख्य प्रकार आहेत - प्राथमिक आणि मेटास्टॅटिक किंवा दुय्यम. प्राथमिक मेंदूच्या गाठी मेंदूमध्ये निर्माण होतात. दुय्यम ब्रेन ट्यूमर ज्याला मेटास्टॅटिक ब्रेन ट्यूमर देखील म्हणतात, तेव्हा उद्भवते जेव्हा कर्करोगाच्या पेशी तुमच्या मेंदूतील दुसर्या अवयवामध्ये पसरतात, जसे की तुमचे फुफ्फुस किंवा स्तन.
 
प्राथमिक ट्यूमरचे वर्गीकरण ग्लियाल आणि नॉन-ग्लियल ट्यूमरमध्ये केले जाते. ग्लिअल ट्यूमर किंवा ग्लिओमा हे ग्लियल पेशींमध्ये उद्भवणारे असतात. या पेशी न्यूरॉन्सला बंदिस्त करून आणि धारण करून, तंत्रिका पेशींना पोषक आणि ऑक्सिजन पुरवून, मृत न्यूरॉन्स काढून टाकून आणि न्यूरॉन्स एकमेकांपासून इन्सुलेट करून मज्जासंस्थेला आधार देतात. ग्लिओमाची उदाहरणे आहेत:
 
एस्ट्रोसाइटोमा: हे मेंदूच्या मेंदूमध्ये विकसित होतात.
 
ओलिगोडेन्ड्रोग्लिओमा: मेंदूच्या फ्रंटल टेम्पोरल लोबमध्ये आढळणारे ट्यूमर.
 
गलायोब्लास्टोमा: हे अतिशय आक्रमक ट्यूमर आहेत आणि मेंदूच्या सपोर्टिंग टिश्यूमध्ये विकसित होतात.
 
ब्रेन ट्यूमर उपचार
शस्त्रक्रिया
घातक ब्रेन ट्यूमरसाठी हा सर्वात सामान्य उपचार आहे. सर्जन निरोगी मेंदूच्या ऊतींना इजा न करता शक्य तितक्या कर्करोगाच्या पेशी काढून टाकतो. रक्तस्त्राव आणि संसर्ग हे शस्त्रक्रियेचे 2 संभाव्य दुष्परिणाम आहेत. सौम्य ब्रेन ट्यूमर देखील शस्त्रक्रियेद्वारे काढले जाऊ शकतात.
 
मिनिमल इनवेसिव्ह सर्जरी
न्यूरो सर्जन या ब्रेन ट्यूमर शस्त्रक्रियेसाठी कर्करोगाच्या पेशी काढून टाकण्यासाठी कमीतकमी हल्ल्याची तंत्रे वापरतात. हे तंत्र तुमच्या हॉस्पिटलमधील मुक्कामाची लांबी आणि तुम्हाला बरे होण्यासाठी लागणारा वेळ कमी करते.
 
रेडिएशन थेरपी
या प्रकारच्या ब्रेन ट्यूमर उपचारामध्ये,  एक्स-रे किंवा प्रोटॉन बीम सारख्या रेडिएशनचा उपयोग ट्यूमर पेशी नष्ट करण्यासाठी केला जातो. हे बाह्य बीम रेडिएशनद्वारे केले जाऊ शकते, जेथे तुम्ही मशीनसमोर बसता आणि संरक्षणात्मक आवरण घालता, फक्त ट्यूमरचे क्षेत्र उघडे राहते. ही थेरपी ब्रॅकीथेरपी द्वारे देखील केली जाऊ शकते - तुमच्या शरीरात ब्रेन ट्यूमरजवळ ठेवलेले एक उपकरण जे ट्यूमर पेशींना मारण्यासाठी विकिरणित केले जाते. या थेरपीच्या दुष्परिणामांमध्ये थकवा, स्मरणशक्ती कमी होणे, डोकेदुखी आणि टाळूची जळजळ यांचा समावेश होतो.
 
केमोथेरपी
यामध्ये, औषधे शरीरात टोचली जातात किंवा तोंडी घेतली जातात आणि ते ट्यूमर पेशींना लक्ष्य करतात आणि मारतात. केमोथेरपीमुळे केस गळणे, उलट्या होणे, मळमळ आणि थकवा यासारखे दुष्परिणाम होतात.
 
टार्गेटेड ड्रग थेरेपी
काही प्रकारच्या ब्रेन ट्यूमरवर औषधांनी उपचार केले जातात जे ट्यूमर पेशींना अवरोधित करून विशिष्ट विकृतींना लक्ष्य करतात. यामुळे कर्करोगाच्या पेशी नष्ट होतात.
 
रेडिओ सर्जरी
शस्त्रक्रियेप्रमाणेच, हे उपचार ट्यूमर पेशी नष्ट करण्यासाठी मेंदूच्या ट्यूमरवर रेडिएशनच्या अनेक किरणांवर लक्ष केंद्रित करते. रेडिएशनसह ब्रेन ट्यूमरवर उपचार करण्यासाठी लिनियर एक्सीलरेटर आणि गॅमा चाकू यांसारख्या विविध तंत्रांचा वापर केला जातो.