एकनाथ शिंदे! आनंद दिघे आणि ठाणे जिल्ह्याच्या चर्चेत राहणार एकनाथ शिंदे हे नाव जून 2022 मध्ये झालेल्या राजकीय भूकंपाने महाराष्ट्रातच नव्हे तर देशात पोहोचलं. शिवसेनेत सर्वोच्च स्थानी मानल्या जाणाऱ्या मातोश्री आणि ठाकरे घराण्यालाच एकनाथ शिंदेंनी आव्हान दिलं. 40 आमदारांना सोबत घेऊन बंडाचं निशाण फडकावलं आणि उद्धव ठाकरेंना मुख्यमंत्रीपदावरून खाली खेचलं. त्यामुळे एकनाथ शिंदे एका रात्रीत देशात पोहोचले. उदरनिर्वाहासाठी रिक्षा चालवणारे शिंदे मुख्यमंत्री पदापर्यंत कसे पोहोचलो. त्यांच्या कुटुंबात कोण कोण आहेत? वाचा संपूर्ण माहिती… एकनाथ शिंदे यांची सुरुवात खरे नाव: एकनाथ शिंदे जन्मतारीख: २ फेब्रुवारी १९६४ वय: ५८ वर्षे (२०२२) वय: ५८ वर्षे (२०२२) जन्म ठिकाण: महाराष्ट्र, भारत पक्षाचे नाव: अखिल भारतीय शिवसेना शाळा: न्यू इंग्लिश हायस्कूल ठाणे महाविद्यालय: वाशवंतराव चव्हाण मुक्त विद्यापीठ महाराष्ट्र वडील: संभाजी नवलू शिंदे आई: कै, गंगुबाई शिंदे (मृत्यू १८ एप्रिल २०१९) भाऊ: प्रकाश संभाजी शिंदे बायको: लता राजकारणी: मुख्यमंत्री महाराष्ट्र भारत एकनाथ शिंदे यांचा जन्म ९ फेब्रुवारी १९६४ रोजी भारताच्या महाराष्ट्र राज्याची राजधानी मुंबई येथे झाला आणि तेव्हापासून ते महाराष्ट्राच्या राजकारणात चर्चेचा विषय बनले आहेत. संभाजी नवलू शिंदे हे त्यांचे वडील आणि गंगूबाई शिंदे त्यांची आई. एक यशस्वी उद्योगपती लता शिंदे यांचा विवाह एकनाथ शिंदे यांच्याशी झाला. श्रीकांत शिंदे असे त्यांच्या मुलाचे नाव असून त्यांच्या पोटी जन्म झाला. एकनाथ शिंदे सध्या ५८ वर्षांचे आहेत. त्यांच्या जन्माच्या वेळी त्यांच्या कुटुंबात अत्यंत गरिबीमुळे, त्यांनी आपल्या कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करण्यासाठी वयाच्या १६ व्या वर्षी ऑटो रिक्षा चालवण्यास सुरुवात केली आणि बराच वेळ त्यांनी असे केले. त्यांच्या उत्पन्नाला पूरक म्हणून, त्यांनी दारू तयार करणाऱ्या प्लांटमध्ये काम करण्यास सुरुवात केली. एकनाथ शिंदे यांनी १९८० च्या सुमारास बाळासाहेब ठाकरे यांच्या शब्द आणि विचारांनी प्रेरित होऊन शिवसेना पक्षात प्रवेश केल्याचे मानले जाते. जेव्हा अत्यंत हिंदुत्व हा चिंतेचा विषय होता, तेव्हा शिवसेना हा भारतातील एकमेव पक्ष होता. भाजपपेक्षा शिवसेनेत कट्टर हिंदुत्ववादी नेते होते. एकनाथ शिंदे यांना २००४ मध्ये पहिल्यांदा आमदार म्हणून पदावर उभे राहण्याची संधी देण्यात आली. बाळ ठाकरे यांच्या निधनानंतर, ते महाराष्ट्र राज्यातील एक स्थिर हिंदू नेते म्हणून लगेचच प्रसिद्ध झाले. मात्र, गेल्या एक-दोन वर्षात एकनाथ शिंदे यांच्यापेक्षा उद्धव ठाकरे आणि त्यांचे पुत्र पक्षात अधिक प्रभावशाली झाले आहेत, त्यामुळेच एकनाथ शिंदे संघटनेवर नाराज झाले आहेत. काहीही झाले तरी एकनाथ शिंदे यांना हलकेच वागवले गेले कारण त्यांना फक्त पक्षाचे प्रमुख म्हणून ठेवण्यात आले होते. एकनाथ शिंदे यांचे शिक्षण एकनाथ शिंदे यांच्या पालकांनी त्यांना ठाणे शहरातील न्यू इंग्लिश हायस्कूलमध्ये दाखल केले. यानंतर त्यांनी आपले शिक्षण थोडक्यात पूर्ण केले. त्यांना त्यांचे प्राथमिक शिक्षण पूर्ण करता आले नाही, म्हणून त्यांनी मध्येच अभ्यास करणे थांबवले आणि आपल्या कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करण्यासाठी ऑटो रिक्षा चालक म्हणून काम करण्यास सुरुवात केली. त्यावेळी ते सोळा वर्षांचे होते. १९८० च्या दशकात बाळ ठाकरे आणि ठाणे जिल्हा अध्यक्ष आनंद दिघे यांच्यात धाव घेत एकनाथ शिंदे यांनी शिवसेना पक्षात प्रवेश केला. २०१४ मध्ये जेव्हा भाजप आणि शिवसेनेने युतीचे सरकार स्थापन केले तेव्हा त्यांना मंत्रिमंडळात नियुक्त करण्यात आले होते. त्यानंतर पुन्हा शिक्षण घेण्याच्या उद्देशाने त्यांनी वसंतराव चव्हाण मुक्त विद्यापीठात प्रवेश घेतला आणि तेथे मराठी आणि राजकारणात कला शाखेची पदवी संपादन केली. एकनाथ शिंदे यांचे नातेवाईक (Eknath Shinde Biography in Marathi) गंगुबाई शिंदे हे एकनाथ शिंदे यांच्या आईचे नाव आहे. संभाजी नवलू शिंदे हे त्यांच्या वडिलांचे नाव होते. याशिवाय त्यांना श्रीकांत शिंदे नावाचा मुलगा आणि लता शिंदे नावाची पत्नी आहे. एकनाथ शिंदे यांची कारकीर्द (Career of Eknath Shinde in Marathi) १९९७ मध्ये त्यांना पहिल्यांदा नगरसेवक म्हणून काम करण्याची संधी मिळाली. ते पहिल्यांदाच ठाणे महापालिकेचे नगरसेवक म्हणून निवडून आले. २००१ मध्ये त्यांची ठाणे महापालिकेत सभागृह नेतेपदासाठी निवड झाली. २००२ मध्ये त्यांना ठाणे महानगरपालिकेचे पद पुन्हा मिळवण्यात यश आले. २००४ मध्ये एकनाथ शिंदे यांनी महाराष्ट्र विधानसभेची जागा जिंकली. २००५ मध्ये ठाणे जिल्हाप्रमुख पदासाठी शिवसेना पक्षाने त्यांची निवड केली होती. एकनाथ शिंदे २००९ मध्ये महाराष्ट्र विधानसभेसाठी पुन्हा निवडून आले. २०१४ मध्ये एकनाथ शिंदे महाराष्ट्र विधानसभेसाठी पुन्हा निवडून आले. ऑक्टोबर २०१४ ते डिसेंबर २०१४ पर्यंत एकनाथ शिंदे यांनी महाराष्ट्र विधानसभेतील विरोधी पक्षनेतेपद भूषवले. २०१४ ते २०१९ या काळात ते महाराष्ट्र सरकारमध्ये कॅबिनेट मंत्री राहिले. २०१४ ते २०१९ पर्यंत त्यांनी ठाणे जिल्ह्याचे संवर्धन मंत्री म्हणून काम पाहिले. २०१८ साली त्यांची शिवसेना पक्षनेतेपदी निवड करण्यात आली. २०१९ मध्ये त्यांची महाराष्ट्र राज्य सरकारमध्ये सार्वजनिक आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्री या पदावर नियुक्ती करण्यात आली. २०१९ मध्ये त्यांची चौथ्यांदा महाराष्ट्र विधानसभेसाठी निवड झाली. २०१९ मध्ये शिवसेना विधिमंडळ पक्षाचे नेते म्हणून त्यांची निवड करण्यात आली. २८ नोव्हेंबर २०१९ रोजी त्यांनी महाविकास आघाडीचे कॅबिनेट मंत्री म्हणून काम करण्यास सुरुवात केली. २०१९ मध्ये एकनाथ शिंदे यांना नगरविकास आणि सार्वजनिक बांधकाम मंत्रीपदाची संधी देण्यात आली होती. २०१९ मध्ये त्यांची गृहमंत्री आणि २०२० मध्ये ठाणे जिल्ह्याचे पालकमंत्री म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. ३० जून २०२२ रोजी महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री म्हणून नियुक्ती एकनाथ शिंदे यांची पदासाठी निवड बाळासाहेब ठाकरे यांच्याऐवजी एकनाथ शिंदे यांना शिवसेना पक्षात प्रवेश करण्याची प्रेरणा तत्कालीन सक्षम नेते आनंद दिघे यांनी दिली होती. आनंद दिघे यांच्यावर प्रभाव असलेले एकनाथ शिंदे शिवसेनेचे शाखाप्रमुख म्हणून पक्षात दाखल झाले आणि नंतर ते ठाणे महापालिकेत निवडून आले. पण काही वर्षांनी एकनाथ शिंदे काळाच्या चक्रात अडकलेले दिसले. प्रत्यक्षात, एकनाथ शिंदे यांच्या मुलाच्या आणि मुलीच्या मृत्यूने त्यांना राजकारण सोडण्याचा विचार करण्यास प्रवृत्त केले. मात्र, आनंद दिघे यांनी एकनाथ शिंदे यांना खूप धीर दिला आणि या कठीण काळात राजकारणात राहण्यासाठी प्रोत्साहन दिले. शिंदे यांच्या कुटुंबाचा नाश ( एकनाथ शिंदे यांचा २ जून २००० मध्ये खूप दुःख झाला. खरं तर, या दिवशी बोटिंग करत असताना ते त्यांची ७ वर्षांची मुलगी शुभदा आणि ११ वर्षाचा मुलगा दीपेश यांच्यासोबत फिरायला बाहेर पडले असताना एक भयानक आपत्ती घडली. या अपघातात त्यांची मुलगी आणि मुलगा दोघेही पाण्यात बुडाले. २००० हे वर्ष त्यांच्यासाठी या अर्थाने अत्यंत निराशाजनक होते. मात्र, ते सध्या त्यांच्या मुलासोबत राहतात. गुरूंनी शिंदे यांचा राजकीय वारसा सोडला आनंद दिघे यांचे राजकीय सल्लागार, २६ ऑगस्ट २००१ रोजी अपघातात मरण पावले. तरीही, काहीजण असा दावा करतात की आनंद दिघे यांची हत्या राजकीय हेतूने करण्यात आली होती आणि प्रत्यक्षात त्यांचे निधन झाले नाही. आनंद यांच्या निधनानंतर ठाणे परिसरात शिवसेनेचे वर्चस्व कमी होऊ लागले, त्यामुळे या भागात शिवसेनेची सत्ता कायम ठेवण्याचे आदेश पक्षाने एकनाथ शिंदे यांना दिले. एकनाथ शिंदे यांनी आपल्या कौशल्याचा वापर करून ठाणे विभागात पक्षाचा झेंडा उंचावला. शिवसेना पक्षातील बंडखोरीचे कारण शिवसेना पक्ष आपल्या मूलभूत मूल्यांपासून भरकटल्याचा आरोप केला जात आहे. शिवसेना पक्ष आता कट्टर हिंदुत्ववादी संघटना राहिलेला नाही, असा काहींचा दावा आहे. या अर्थाने शिवसेना पक्षाला जनतेचे आकर्षण कमी होत चालले आहे. या व्यक्तींमध्ये शिवसेना पक्षाच्या आमदारांचाही समावेश आहे. याशिवाय, शिवसेना पक्षाचे विद्यमान मुख्यमंत्री उद्धव ठाकरे यांनी गेल्या काही वर्षांत अतिरिक्त आमदारांची भेट घेतली नाही किंवा कोणतीही महत्त्वाची बैठक आयोजित केली नसल्याचे सांगण्यात येते. उद्धव ठाकरे हे केवळ नावापुरतेच मुख्यमंत्री असल्याचा दावा काही जण करत असले तरी प्रत्यक्षात राष्ट्रवादीचे शरद पवार हे सरकारचे प्रभारी आहेत. अशा स्थितीत एकनाथ शिंदे यांनी आमदारांच्या वारंवार भेटी घेतल्या, त्यांच्या भेटीगाठी सुरूच ठेवल्या आणि त्यांचे प्रश्न सोडविण्याचा प्रयत्न केला. एकनाथ शिंदे यांनी या पद्धतीने शिवसेनेच्या आमदारांचा पाठिंबा मिळवला आणि वेळ आल्यावर त्यांनी पक्षाविरोधात बंडखोरी केली. एकनाथ शिंदे यांच्याकडे सध्या महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री होऊ शकतील इतके आमदार आहेत. एकनाथ शिंदे यांच्या मालकीची मालमत्ता प्राप्त झालेल्या २०१९ च्या अहवालानुसार एकनाथ शिंदे यांच्याकडे सध्या अंदाजे ७ कोटी ८२ लाख रुपयांची मालमत्ता आहे. २८१००० येन त्यांच्या बँकेत ठेवले होते. त्यांच्याकडे त्याच वेळी ३२६४७६० रुपये रोख आहेत. त्यांच्याकडे या व्यतिरिक्त ३०,५९१ रुपये रोखे आणि डिबेंचर्स आहेत. त्यांच्याकडे एलआयसी आणि इतरांसह इतर ५०,०८,९३० विमा आहेत. त्यांच्याकडे एक वाहन आणि अनेक दागिने असून एकूण ८०००००० रुपयांपेक्षा जास्त मालमत्ता आहे. त्यांनी देऊ केलेल्या जमिनीची एकूण किंमत $२८,०००००० आहे. त्यांच्याकडे व्यवसायांसाठी रु. ३००००००. एकनाथ शिंदे यांच्याबद्दल काही तथ्ये भारतीय राजकारणी आणि उद्योगपती एकनाथ शिंदे. शिवसेनेचे दिग्गज नेते आनंद दिघे यांच्या मन वळवल्यानंतर त्यांनी बाळ ठाकरे यांच्या उपस्थितीत शिवसेना पक्षात प्रवेश केला. महाराष्ट्राच्या सातारा भागातील एका अल्प उत्पन्न कुटुंबात त्यांचा जन्म झाला. शिवसेना पक्षात येण्यापूर्वी एकनाथ शिंदे यांनी आपल्या कुटुंबाचा उदरनिर्वाह करण्यासाठी रिक्षाचालक म्हणून काम केले. आपल्या कौटुंबिक परिस्थितीमुळे शिंदे यांनी अभ्यासातच शाळा सोडली. तत्कालीन ठाणे जिल्हाध्यक्ष श्री.आनंद दिघे आणि १९७० आणि १९८०च्या दशकात शिवसेना नेते बाळासाहेब ठाकरे यांच्या लेखनाचा त्यांच्यावर प्रभाव होता. शिवसेनेचे प्रमुख एकनाथ शिंदे यांनी एकेकाळी महाराष्ट्र सरकारमध्ये भूकंप घडवून आणला होता. जेव्हा त्यांच्या समोर एक बोट बुडाली आणि त्यांचा एक मुलगा आणि एक मुलगी ठार झाली. या क्षणी, शिंदे यांनी सर्व काही, अगदी राजकीय गोष्टींचा त्याग करणे पसंत केले कारण ते पूर्णपणे तुटलेले होते. त्यांनी १९८० च्या दशकात शिवसेना नेते बाळासाहेब ठाकरे आणि शिवसेनेचे आनंद दिघे यांची भेट घेतली, त्यांनी त्यांना संघटनेत येण्यास प्रोत्साहन दिले. १९८० मध्ये, शिवसेनेत प्रवेश केल्यानंतर लगेचच किसन नगर विभागाचे नेतृत्व करण्यासाठी त्यांची निवड झाली. त्यांनी त्यांच्या पक्षाने सुरू केलेल्या अनेक राजकीय आणि सामाजिक उपक्रमांमध्ये भाग घेण्यास सुरुवात केली, जसे की काळाबाजार, महागाई आणि पाम तेल सारख्या गंभीर वस्तूंच्या व्यापार्यांच्या साठवणुकीच्या विरोधात. १९८५ मध्ये त्यांनी महाराष्ट्र-कर्नाटक सीमा आंदोलनात भाग घेतला आणि परिणामी, महाराष्ट्र पोलिसांनी त्यांना ४० दिवसांपेक्षा जास्त काळ तेथे ताब्यात घेतले. MSRDC ची स्थापना १९९६ मध्ये राज्यव्यापी रस्ते बांधणीसाठी करण्यात आली. या प्रकल्पात मुंबई-पुणे एक्स्प्रेस हायवे आणि मुंबई-वांद्रे-वरळी सी-लिंक बांधण्याची गरज होती. तरीही, काँग्रेस-राष्ट्रवादीच्या नेतृत्वाखालील प्रशासन १९९९ मध्ये सत्तारूढ झाले. परंतु राजकीय कारणास्तव हा उपक्रम रद्द करण्यात आला. मुंबई-नागपूर द्रुतगती महामार्ग (समृद्धी महामार्ग), मुंबई-पुणे द्रुतगती महामार्गावरील ठाणे खाडीवरील वाशी तिसरा पूल, वांद्रे-वर्सोवा सी लिंक, सहा पदरी आणि रस्त्यांचे काँक्रिटीकरण, विदर्भातील २७ रेल्वे उड्डाण पूल, वर्सोवा-विरार सी-लिंक आणि गायमुख-फाउंटन हॉटेल-घोडबंदर अपग्रेड मार्ग हे सर्व पुढील पाच वर्षांत त्यांच्या नेतृत्वाखाली हाती घेण्यात आले. प्रभारी असताना शिंदे यांनी डेल्टा फोर्सलाही गस्त वाढविण्याचे निर्देश दिले. वेगमर्यादेचे पालन सुनिश्चित करण्यासाठी आणि अपघातांच्या घटना कमी करण्यासाठी, अनेक सीसीटीव्ही आणि स्पीड गन उपाय केले गेले. अहवालानुसार, २०१६ मध्ये वाहतूक अपघातांमध्ये १५१ लोकांचा मृत्यू झाला, तर २०१८ मध्ये आणखी ११० जणांनी असे केले. ही टक्केवारी शून्यावर आणण्यासाठी, त्यांनी सेव्ह लाइफ फाऊंडेशनच्या संयुक्त विद्यमाने “झिरो फिटनेस कॉरिडॉर” कार्यक्रम विकसित करण्याचे आदेश दिले. याव्यतिरिक्त, ओझर्डे ट्रॉमा सुविधा स्थापन करण्यास त्यांनी मान्यता दिली. १९९७ च्या ठाणे महानगरपालिका (TMC) निवडणुकीत ते नगरसेवक म्हणून निवडणूक लढले आणि विजयी झाले. त्यानंतर २००१ ते २००४ पर्यंत ते TMC चे सभागृह नेते होते. शिवसेनेचे ठाणे जिल्हा अध्यक्ष आनंद दिघे यांचे २००१ मध्ये अनपेक्षित निधन झाले आणि त्यांच्या जागी ठाणे जिल्हाप्रमुख म्हणून शिंदे यांची नियुक्ती करण्यात आली. शिवसेनेच्या वतीने दिघे यांना राजकीय आखाड्यात मुसंडी मारण्यात आली. ठाणे महानगरपालिका, कल्याण-डोंबिवली महानगरपालिका, उल्हासनगर महानगरपालिका, भिवंडी महानगरपालिका, अंबरनाथ नगरपरिषद आणि बदलापूर नगरपरिषदेत शिवसेनेने त्यांच्या मार्गदर्शनाखाली सत्ता मिळवली. शिवसेनेचे नेते आनंद दिघे हे एकनाथ शिंदे यांचे राजकीय गुरू मानले जातात. बाळासाहेब ठाकरे यांच्या मार्गदर्शनाखाली ते २००४ च्या विधानसभा निवडणुकीत ठाणे विधानसभा मतदारसंघातून उभे राहिले आणि भरघोस बहुमताने विजयी झाले. त्यांच्या नेतृत्वाखाली, २००९ , २०१४ आणि २०१९ मध्ये विधानसभा निवडणुका जिंकल्या गेल्या. २०१४ च्या विधानसभा निवडणुकीनंतर, त्यांची विधिमंडळातील शिवसेनेचे नेते आणि महाराष्ट्र विधानसभेतील विरोधी पक्षनेते म्हणून निवड करण्यात आली. २००४ ते २०१४ पर्यंत, शिंदे यांनी विरोधी पक्षाचे नेतृत्व केले आणि पाणी टंचाई, राज्याची किनारपट्टी सुरक्षा, पोलिस दलाचे आधुनिकीकरण, महागाई, राज्यावरील वाढते कर्ज आणि बेकायदेशीर इमारतींसाठी क्लस्टर डेव्हलपमेंट योजना यांसारख्या राज्याच्या समस्यांसाठी ते मुखर वकील होते. ठाणे आणि एमएमआरमध्ये, ठाणे मेट्रोसह. त्यांच्या राजकीय सभांमध्ये ते वारंवार या विषयांवर बोलतात. २०१४ मध्ये भाजपच्या नेतृत्वाखालील शिवसेनेच्या मंत्रिमंडळात मंत्री म्हणून नियुक्त झाल्यानंतर एकनाथ शिंदे शाळेत परतले आणि त्यांनी महाराष्ट्रातील वाशवंतराव चव्हाण मुक्त विद्यापीठातून मराठी आणि राजकारणात बीए केले. शिंदे यांच्या सहकार्याने ठाणे शहरासाठी ठाणे मेट्रो आणि क्लस्टर डेव्हलपमेंट या प्रकल्पांना मंजुरी देण्यात आली. अनधिकृत इमारतीमुळे ठाण्याबाहेर पडलेल्या हजारो लोकांच्या पुनर्वसनाच्या कारणांसाठी ते वारंवार भांडतात. एकनाथ शिंदे यांची शिवसेनेने डिसेंबर २०१९ मध्ये भाजपच्या नेतृत्वाखालील महाराष्ट्र मंत्रिमंडळात आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्री आणि सार्वजनिक बांधकाम मंत्री म्हणून निवड केली होती. त्यांच्या महाराष्ट्र राज्य रस्ते विकास महामंडळाच्या अध्यक्षपदामुळे त्यांच्या जबाबदाऱ्यांमध्ये (MSRDC) भर पडली. २२ नोव्हेंबर २०२० रोजी मध्य प्रदेशातील महाकालेश्वर येथे एकनाथ शिंदे, त्यांचा मुलगा श्रीकांत शिंदे आणि चुलत भाऊ महेश शिंदे यांनी एक अत्याधुनिक स्ट्रॉबेरीची स्थापना केली. मीडिया आउटलेटनुसार, एकनाथ शिंदे आणि महाराष्ट्रातील अनेक आमदार २० जून, २०२२ रोजी गायब झाले. अफवांनुसार, काही शिवसेनेच्या आमदारांनी विधानपरिषद निवडणुकीत कथितपणे एकाधिक मतपत्रिका टाकल्या, ज्यामुळे भाजपला MLC च्या बहुसंख्य जागा मिळाल्या. काही मीडिया रिपोर्ट्सनुसार हे आमदार निवडणुकीनंतर गुजरातमधील सुरत येथील एका हॉटेलमध्ये थांबले होते. शिवसेना पक्षाच्या कारभारावर एकनाथ शिंदे असमाधानी असल्याचे सांगण्यात येत आहे. शिवसेनेने पक्षाविरोधात बंड केल्याचा आरोपही त्यांच्यावर ठेवण्यात आला आहे. Edited by : Ratnadeep Ranshoor
