पंडित जवाहरलाल नेहरू जयंती निबंध Jawaharlal Nehru Essay 2025
पंडित जवाहरलाल नेहरू जयंती निबंध
प्रस्तावना
भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्यात आणि आधुनिक भारताच्या निर्मितीत महत्त्वपूर्ण योगदान दिलेल्या थोर नेत्यांपैकी एक म्हणजे पंडित जवाहरलाल नेहरू. त्यांचा जन्म १४ नोव्हेंबर १८८९ रोजी अलाहाबाद (आता प्रयागराज) येथे झाला. दरवर्षी १४ नोव्हेंबरला त्यांची जयंती 'बालदिन' म्हणून साजरी केली जाते. कारण नेहरूंच्या बालकांप्रती असलेल्या प्रेमामुळे हा दिवस बालकांचा उत्सव बनला आहे. हा निबंध नेहरूंच्या जीवन, योगदान आणि वारशावर प्रकाश टाकतो.
बालपण आणि शिक्षण
जवाहरलाल नेहरूंचा जन्म एका श्रीमंत काश्मिरी ब्राह्मण कुटुंबात झाला. त्यांचे वडील मोतीलाल नेहरू हे प्रसिद्ध वकील आणि स्वातंत्र्यसैनिक होते. बालपणापासूनच नेहरूंना उत्तम शिक्षण मिळाले. त्यांनी हर्रो स्कूल आणि केंब्रिज विद्यापीठात शिक्षण घेतले. तेथे त्यांनी कायदा शिकून वकील झाले. पण त्यांचे मन राजकारण आणि देशसेवेकडे वळले. महात्मा गांधींच्या प्रभावामुळे ते स्वातंत्र्यलढ्यात सक्रिय झाले.
स्वातंत्र्यलढ्यातील योगदान
नेहरू १९२० पासून भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये सामील झाले. ते गांधीजींचे निकटवर्ती शिष्य बनले. असहकार चळवळ, सविनय कायदेभंग आणि भारत छोडो आंदोलनात त्यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. त्यांना अनेकदा तुरुंगवास भोगावा लागला. एकूण ९ वेळा ते तुरुंगात गेले, ज्यात सुमारे ३२५९ दिवस होते. नेहरूंची 'डिस्कव्हरी ऑफ इंडिया' ही पुस्तकं तुरुंगात लिहिली गेली, जी भारताच्या इतिहासाची उत्कृष्ट रचना आहे.
स्वतंत्र भारताचे पहिले पंतप्रधान
१५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारत स्वतंत्र झाला तेव्हा नेहरू पहिले पंतप्रधान बनले. ते १९४७ ते १९६४ पर्यंत (मृत्यूपर्यंत) पंतप्रधान होते. त्यांनी भारताला लोकशाही, धर्मनिरपेक्षता आणि समाजवादाच्या मार्गावर नेले. पंचवार्षिक योजना, भाखरा-नांगल धरण, इस्रो आणि आयआयटी सारख्या संस्थांची स्थापना त्यांच्या काळात झाली. परराष्ट्र धोरणात 'अलाइनमेंट'ची नीती अवलंबली, जी शीतयुद्धात भारताला तटस्थ ठेवते.
बालकांप्रती प्रेम
नेहरूंना मुले खूप आवडत होती. ते म्हणत, "मुले ही राष्ट्राची भविष्य आहेत." त्यांच्या जयंतीला बालदिन साजरा करून मुले नृत्य, गाणी आणि स्पर्धांमध्ये भाग घेतात. नेहरूंची 'लेटर्स टू इंडियन चिल्ड्रन' ही मुलेांसाठीची पत्रे प्रसिद्ध आहेत.
वारसा आणि निष्कर्ष
२७ मे १९६४ रोजी नेहरूंचे निधन झाले, पण त्यांचा वारसा कायम आहे. ते 'आधुनिक भारताचे शिल्पकार' म्हणून ओळखले जातात. त्यांच्या दूरदृष्टीमुळे भारत विज्ञान, शिक्षण आणि उद्योगात प्रगती करत आहे. नेहरू जयंती आपल्याला देशभक्ती, एकता आणि बालकांच्या कल्याणाची आठवण करून देते. चला, त्यांच्या आदर्शांवर चालूया आणि भारताला मजबूत बनवूया!
