वक्रतुण्ड महाकाय सूर्यकोटि समप्रभ।
निर्विघ्नं कुरु मे देव सर्वकार्येषु सर्वदा॥
वक्र सूंड, विशाल शरीरयष्टी, करोडो सूर्यां इतकी महान प्रतिभा.
माझ्या प्रभु, माझे सर्व कार्य कोणत्याही व्यत्ययाशिवाय पूर्ण करा.
शान्ताकारं भुजगशयनं पद्मनाभं सुरेशं
विश्वाधारं गगनसदृशं मेघवर्ण शुभाङ्गम् ।
लक्ष्मीकान्तं कमलनयनं योगिभिर्ध्यानगम्यम्
वन्दे विष्णुं भवभयहरं सर्वलोकैकनाथम् ॥
शांताकरम - अतिशय शांत स्वभावाचे, धीर धरणारे आणि गंभीर आहे,
भुजगा-शयनम - जे शेषनागच्या पलंगावर झोपलेले आहे,
पद्मनाभ - ज्यांच्या नाभीत कमळ आहे,
सुरेशम् - जे देवांचाही देव आहे आणि
विश्वधर्म - जे संपूर्ण जगाचा आधार आहे, ज्यांची निर्मिती संपूर्ण जग आहे,
गगनसमान - जे आकाशासारखे सर्वत्र व्याप्त आहे,
मेघवर्ण - ज्यांचा रंग नीलमेघ सारखा आहे,
शुभांगम - अतिशय सुंदर, ज्यांच्याकडे सर्व अंग आहेत, जे अतिशय आनंददायक आणि सुंदर आहे.
लक्ष्मीकांतम् - अशा लक्ष्मीचा कांत (लक्ष्मीपती)
कमल-नयनम् - कमल नेत्र (ज्याचे डोळे कमळासारखे सुंदर आहेत)
योगीभिर्ध्यानागम्यम् – (योगिभिरा – ध्यान – गम्यम्) – जे योगींनी ध्यान केल्याने प्राप्त होतं, (योगी हे साध्य करण्यासाठी नेहमी ध्यान करतात)
वंदे विष्णुम - मी भगवान श्री विष्णूला नमन करतो
भवभय-हराम - जे जन्म-मृत्यूच्या रूपातील भीतीचा नाश करतात, जे सर्व भयांचा नाश करतात,
सर्वलोकैक-नाथम् - जे सर्व जगाचे स्वामी आहेत त्यांना नमन.
मूकं करोति वाचालं पङ्गुं लङ्घयते गिरिं ।
यत्कृपा तमहं वन्दे परमानन्द माधवम् ॥
ज्याच्या कृपेने मुके बोलू लागतात, लंगडे पर्वत ओलांडतात, मी श्रीमाधव, परम आनंदाची पूजा करतो.
गुरुर्ब्रह्मा गुरुर्विष्णु: गुरुर्देवो महेश्वर:।
गुरु: साक्षात् परंब्रह्म तस्मै श्री गुरवे नम:।
गुरू म्हणजे ब्रह्मा जो विश्वाचा निर्माता आहे. गुरू हे श्री विष्णूजींप्रमाणे विश्वाचे पालनकर्ते आहेत. श्री शिवाप्रमाणे गुरूही या विश्वाचा संहारक आहेत.
ब्रह्मानंदं परमसुखदं केवलं ज्ञानमूर्तिं द्वंद्वातीतं गगनसदृशं तत्त्वमस्यादिलक्ष्यम् |
एकं नित्यं विमलमचलं सर्वधीसाक्षिभूतं भावातीतं त्रिगुणरहितं सद्गुरुं तं नमामि |
ब्रह्मज्ञानाच्या परमानंदाचे मूर्तिमंत आणि परम आनंदाचे दाता, परम, ज्ञानरूप आणि द्वैताच्या पलीकडे असलेल्या, आकाशाप्रमाणे सर्व व्यापून राहिलेल्या आणि परमात्म्यात स्थिरावलेल्या खऱ्या गुरुंना नमस्कार असो. अंतिम सत्य, जो अद्वितीय, शाश्वत, शुद्ध आणि स्थिर आहे, जो सर्व विचारवंतांना जाणवतो, अस्तित्वाच्या सर्व अवस्थांच्या पलीकडे आणि निसर्गाच्या तीन गुणांपासून रहित आहे.
पुण्यश्लोको नलो राजा पुण्यश्लोको युधिष्ठिर: ।
पुण्यश्लोको विदेहश्च पुण्यशोको जनार्दन: ।।
पुण्यवान नल, युधिष्ठिर, विदेह (जनक राजा) आणि प्रभू जनार्दनका यांचे मी स्मरण करतो.
कर्कोटस्य नागस्य दमयन्त्या नलस्य च।
ऋतुपर्णस्य राजर्षे: कीर्तनं कलिनाशनम्।
महाभारत पुराणात कर्कोटक नाग, नल-दमयंती आणि ऋतुपर्णाची नावे घेतल्याने कलियुगाचा परिणाम होत नाही असे लिहिले आहे. म्हणून श्रद्धेने पठण आणि पूजेच्या वेळी या मंत्राने त्यांचे नामस्मरण करावे.
अश्वत्थामा बलिर्व्यासो हनुमानश्च विभीषण: ।
कृप: परशुरामश्च सप्तैते चिरजीविन: ।।
अश्वत्थामा, बली, व्यास, हनुमान, विभीषण, कृपाचार्य आणि भगवान परशुराम हे सर्व चिरंजीवी आहेत. या कल्पाच्या अंतापर्यंत ते या पृथ्वीवर उपस्थित राहतील.
अयोध्या मथुरा माया काशी कांची अवंतिका ।
पुरी द्वारावती चैव सप्तैता मोक्षदायिका: ।।
अयोध्या, मथुरा, माया अर्थात हरिद्वार, काशी, कांचीपुरम, अवंतिका म्हणजेच उज्जैन, द्वारकापुरी, ही सात मोक्षाची पवित्र नगरी आहेत.
सर्वमंगलमांगल्ये शिवे सर्वार्थसाधिके
शरण्ये त्र्यंबके गौरि नारायणि नमोsस्तुते ।।
सर्व मंगल मांगल्ये - सर्व मंगळात मंगळ (शुभ)
शिव- भगवान शिव (कल्याणकारी)
सर्व अर्थ साधिके - सर्व इच्छा पूर्ण करणारी, शरण्ये-
आश्रय घेणे,
त्र्यंबके - तीन नेत्र असणारी,
गौरी- भगवान शिवाची पत्नी,
नारायणी - भगवान विष्णूची पत्नी,
नम: अस्तुते - मी तुला नमस्कार करतो.
