संत ज्ञानेश्वर महाराज संजीवन समाधी सोहळा २०२५ यंदा १७ नोव्हेंबर रोजी

संतश्रेष्ठ ज्ञानेश्वर महाराज (माऊली) यांचा संजीवन समाधी सोहळा हा वारकरी संप्रदायातील एक प्रमुख उत्सव आहे. हा सोहळा दरवर्षी कार्तिक महिन्यातील कृष्ण पक्षाच्या त्रयोदशीला (मुख्य दिवस) आळंदी येथील समाधी मंदिरात साजरा केला जातो. २०२५ मध्ये हा सोहळा १७ नोव्हेंबर २०२५ (कार्तिक वद्य त्रयोदशी) रोजी होणार आहे, जो ७२९ वा संजीवन समाधी सोहळा असेल. हा सोहळा संत ज्ञानेश्वर महाराजांच्या १२९६ मधील संजीवन समाधीची स्मृती म्हणून साजरा केला जातो, ज्यात विठ्ठलाने माऊलींना दरवर्षी आळंदीला येण्याचा वचन दिल्याची श्रद्धा आहे.

संजीवन समाधी म्हणजे काय? 

ही सामान्य समाधी नव्हे, तर जिवंत अवस्थेत ध्यानात शरीराबाहेर पडणे आणि परमेश्वरात विलीन होणे. संत ज्ञानेश्वर महाराजांनी २१ वर्षांच्या वयात आळंदी येथे ही संजीवन समाधी घेतली. ही प्रक्रिया अद्वितीय असून, माऊलींच्या अभंगांमध्ये याचा उल्लेख आहे. संजीवन समाधी म्हणजे योगमार्गाने किंवा गहन ध्यानावस्थेत स्वतःच्या इच्छेने, जाणीवपूर्वक देह सोडण्याची एक प्राचीन प्रथा आहे. या अवस्थेत योगी आपल्या प्राणशक्तीवर पूर्ण नियंत्रण मिळवून देहातून बाहेर पडतो, जी सामान्य मृत्यूहून वेगळी प्रक्रिया आहे. संत ज्ञानेश्वर महाराजांनी घेतलेली आळंदीतील समाधी हे याचे सर्वात प्रसिद्ध उदाहरण आहे.  

कार्तिकी वारीचा भाग: सोहळा कार्तिक वद्य अष्टमीपासून अमावस्या पर्यंत चालतो. लाखो वारकरी इंद्रायणी नदीत स्नान करून, कीर्तन, अभंग, महापूजा करतात. मुख्य कार्यक्रमांमध्ये पवमान अभिषेक, दुधारती, नैवेद्य, धुपारती, जागरण आणि पुष्पवृष्टीचा समावेश असतो. हा सोहळा भक्ती, ज्ञान आणि एकतेचा प्रतीक आहे.