Mahashivratri 2025: भगवान शिवाच्या कुटुंबात अनेक सदस्य आहेत, परंतु त्यांच्या कुटुंबासह त्यांच्याशी नेहमी संपर्कात राहणाऱ्या खास लोकांची नावे येथे दिली जात आहेत. महाशिवरात्रीला जर तुम्ही भगवान शिवासोबत या सर्वांची पूजा केली तर तुम्हाला खूप आशीर्वाद मिळतील. यावेळी महाशिवरात्री बुधवार, २६ फेब्रुवारी २०२५ रोजी आहे.
१. देवी पार्वती: देवी पार्वती त्यांच्या मागील जन्मात सती होत्या. भगवान शिवाच्या अपमानामुळे सतीने त्यांचे वडील राजा दक्ष यांच्या यज्ञात उडी मारून आपले जीवन अर्पण केले होते. नंतर हिमालयराज आणि मेनावती यांच्या पोटी त्यांच्या पार्वती म्हणून जन्म झाला आणि त्यांनी भगवान शिवाला प्राप्त करण्यासाठी कठोर तपस्या केली आणि त्यानंतर त्यांचे आणि भगवान शिव यांच्याशी लग्न झाले. पार्वती मातेच्या दोन दासी आहेत, जया आणि विजया.
२. गणेशजी: माता पार्वतीने गणेशजींना जन्म दिला. गणेशजींनी भगवान विश्वकर्माच्या दोन्ही कन्या रिद्धी आणि सिद्धीशी लग्न केले. दोघांनाही लाभ आणि शुभ ही दोन मुले होती. लाभ आणि शुभ यांच्या पत्नींची नावे आहेत - तुष्टी आणि पुष्टी. दोघांनाही एक-एक मुलगा झाला ज्यांची नावे आमोद आणि प्रमोद आहेत.
३. कार्तिकेय: भगवान शिव यांचा मुलगा कार्तिकेय यांनी लग्न केले नाही. दक्षिण भारतात त्यांना मुरुगन आणि स्कंद म्हणून ओळखले जाते. जरी काही पुराणांमध्ये त्यांचे वर्णन विवाहित असे केले आहे.
४. अशोक सुंदरी: पार्वती यांना त्यांच्या एकाकीपणावर मात करायची होती म्हणून त्यांनी कल्पवृक्षाकडून मुलगी मागितली. मग त्या झाडापासून अशोक सुंदरीचा जन्म झाला. अशोक सुंदरी व्यतिरिक्त, मनसा देवी ही शिव आणि पार्वतीची कन्या मानली जाते, जी वासुकी नागाची बहीण आहे.
५. आसावरी देवी: भगवान शिवाशी लग्न केल्यानंतर जेव्हा माता पार्वती कैलास पर्वतावर आल्या तेव्हा त्यांना अनेकदा एकटेपणा जाणवत असे. जेव्हा शिवजींनी पार्वतीला दुःखाचे कारण विचारले तेव्हा देवी पार्वतीने त्यांना सांगितले की त्यांना एक नणद हवी आहे. भोलेनाथांनी आपल्या मायेने एक स्त्री निर्माण केली. ती महिला आसावरी देवी होती.
वरील व्यतिरिक्त, शिव कुटुंबात आणखी ५ सदस्य आहेत-
१. नंदी: नंदी हा भगवान शिवाचा सेवक, गण आणि सल्लागार देखील आहे. नंदी हा शिलाद ऋषींचा मुलगा होता. जेव्हा नंदीला कळले की त्याचे आयुष्य कमी आहे, तेव्हा तो भगवान शिवासाठी कठोर तपश्चर्येत गुंतला. कठोर तपश्चर्येनंतर, भगवान शिव प्रकट झाले आणि म्हणाले, बेटा, वर माग. मग नंदी म्हणाला की मला आयुष्यभर तुमच्या सहवासात राहायचे आहे. नंदीच्या भक्तीने प्रसन्न होऊन, भगवान शिव यांनी प्रथम नंदीला आलिंगन दिले आणि नंतर त्याला बैलाचे रूप दिले आणि त्याला आपले वाहन, आपला मित्र, आपल्या अनुयायांमध्ये सर्वोत्तम म्हणून स्वीकारले.
२. उंदीर: भगवान इंद्राच्या शापामुळे क्रौंच नावाचा गंधर्व उंदीर झाला. उंदराच्या रूपात तो ऋषींच्या आश्रमात उपद्रव निर्माण करायचा. पराशर ऋषींच्या विनंतीवरून गणेशजींनी पाश फेकला. पाशामुळे बेशुद्ध झालेल्या उंदराने डोळे उघडले तेव्हा तो घाबरला आणि भगवान गणेशाची प्रार्थना करू लागला आणि त्याच्या जीवाची याचना करू लागला. मग श्री गणेशाने उंदराच्या रूपात त्याचे वाहन बनवले.
३. वाघ: जेव्हा माता पार्वती कठोर तपस्या करत होत्या, तेव्हा एक वाघ त्यांच्याजवळ आला आणि शांतपणे बसला. आईने तपश्चर्या चालू ठेवली तोपर्यंत तो तिथेच बसून राहिला. जेव्हा आईने डोळे उघडले तेव्हा त्यांनी त्याला पाहिले आणि खूश झाल्या आणि वरदान म्हणून त्याला आपले वाहन बनवले. तेव्हापासून माता पार्वतीचे वाहन वाघ बनले. दुसऱ्या कथेनुसार, स्कंद पुराणाच्या संस्कृत आवृत्तीतील तमिळ आवृत्ती 'कांड पुराणम्' मध्ये, देव आणि दानवांमधील युद्धात भगवान शिवाचा मुलगा मुरुगन (कार्तिकेय) ने तारक राक्षस आणि त्याचे दोन भाऊ सिंहमुखम आणि सुरपद्मन यांचा पराभव केल्याचा उल्लेख आहे. जेव्हा सिंहमुखमने त्याच्या पराभवाबद्दल माफी मागितली तेव्हा मुरुगनने त्याचे वाघात रूपांतर केले आणि त्याला त्यांची आई पार्वतीचे वाहन म्हणून काम करण्यास सांगितले.
४. मोर: दक्षिण भारतीय आख्यायिकेनुसार, मुरुगनशी लढताना सपापदम्न (सुरपदम) डोंगराचे रूप धारण करतो. मुरुगन आपल्या भाल्याने डोंगराचे दोन भाग करतो. पर्वताचा एक भाग मोर बनतो जो मुरुगनचे वाहन बनतो तर दुसरा भाग कोंबडा बनतो जो त्याच्या ध्वजावर मुरुगनचे प्रतीक बनतो.
५. वासुकी नाग: भगवान शिवाच्या गळ्यात गुंडाळलेल्या सापाचे नाव वासुकी आहे. वासुनी नागाचे वडील ऋषी कश्यप आणि आई कद्रू होती. शेषनाग विष्णूचा सेवक बनला आणि वासुकी शिवाचा सेवक बनला. भगवान शिवासोबत वासुकी नागाचीही पूजा केली जाते.
वरील व्यतिरिक्त सुकेश, जालंधर, वीरभद्र, बाण, चंडा, भृंगी, रेती, महाकाल, भैरव, मणिभद्र, चंडीस, भृगिरिटी, शैला, गोकर्ण, घंटकर्ण, भूमा, अय्यप्पा, अंधक, खूज इत्यादी अनेक शिव कुटुंब आणि गणांचा भाग आहेत.
