करवा चौथ हा भारतात पाळला जाणारा एक प्रमुख व्रत आहे, या काळात विवाहित महिला आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि समृद्धीसाठी दिवसभर उपवास करतात. या व्रताचा सर्वात महत्त्वाचा पैलू म्हणजे संध्याकाळी चंद्र पाहिल्यानंतर, महिला आपल्या पतीचे चेहरे चाळणीतून पाहतात.
ही परंपरा शतकानुशतके चालत आली आहे, पण त्यामागील कारणे काय आहेत? या लेखात, आपण करवा चौथच्या दिवशी चाळणीतून पतीचा चेहरा पाहण्यामागील धार्मिक आणि सांस्कृतिक श्रद्धांबद्दल माहिती देऊ.
चाळणीतून चेहरा पाहण्याची परंपरा: असे मानले जाते की चाळणीत हजारो छिद्र असतात, त्यामुळे चंद्र पाहिल्यावर चाळणीतून परावर्तित होणाऱ्या प्रतिबिंबांची संख्या वाढते. चाळणीतून पतीकडे पाहिल्याने त्याचे आयुष्यमानही तितकेच वाढते. म्हणून, करवा चौथ व्रत केल्यानंतर, चंद्र आणि पती पाहण्यासाठी चाळणीचा वापर केला जातो; त्याशिवाय करवा चौथ अपूर्ण राहतो.
पुराणांमध्ये उल्लेख आहेत: करवा चौथच्या व्रताला करक चतुर्थी असेही म्हणतात. करवा चतुर्थीला, माता आपल्या पतींच्या दीर्घायुष्यासाठी प्रार्थना करण्यासाठी अन्न आणि पाणी वर्ज्य करून दीर्घायुष्यासाठी उपवास करतात. पुराणांमध्ये प्रजापती दक्ष चंद्राला शाप देत असल्याचे सांगितले आहे की, "जर तू अशक्त झालास तर जो कोणी तुला पाहील तो अपमानित होईल." चंद्र रडत रडत भगवान शिव यांच्याकडे गेला. त्यांनी घोषित केले, "चतुर्थीला कोणीही मला पाहणार नाही." भगवान शिव यांनी उत्तर दिले, "सर्व चतुर्थीचे दिवस विसरून जा, कार्तिक महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या चतुर्थीला जो कोणी तुला पाहील तो त्यांच्या आयुष्यातील सर्व पापे आणि कलंकांपासून मुक्त होईल."
इतर पौराणिक श्रद्धा: करवा चौथशी संबंधित अनेक पौराणिक कथा आहेत, त्यापैकी एक आपण सांगणार आहोत. करवा नावाची एक महिला भद्रा नदीजवळ राहत होती. एके दिवशी तिचा पती नदीत आंघोळ करत असताना, एका मगरीने त्याला नदीत ओढले. त्या भयानक क्षणी, करवाने तिच्या पतीच्या सुरक्षिततेसाठी मृत्युदेवता यमराजाची कळकळीने प्रार्थना केली.
तिच्या भक्तीने प्रभावित होऊन, यमराजाने तिला एक विशेष आशीर्वाद दिला: या दिवशी त्याच्या नावाने उपवास करणारी कोणतीही महिला तिच्या पतीला दीर्घायुष्य देईल. धार्मिक ग्रंथांमध्ये करवा चौथच्या वेळी भगवान शिव आणि देवी पार्वतीची पूजा करण्याचेही सांगितले आहे. या शुभ दिवशी, भक्त देवी पार्वतीसह भगवान कार्तिकेयचीही पूजा करतात.
अस्वीकरण: आरोग्य, सौंदर्य काळजी, आयुर्वेद, योग, धर्म, ज्योतिष, वास्तु, इतिहास, पौराणिक कथा इत्यादी विषयांवर वेबदुनियावर प्रकाशित/प्रसारित होणारे व्हिडिओ, लेख आणि बातम्या केवळ तुमच्या माहितीसाठी आहेत, सार्वजनिक हित लक्षात घेऊन. वेबदुनिया या बाबींची सत्यता पुष्टी करत नाही. त्यापैकी कोणत्याही गोष्टी वापरण्यापूर्वी नेहमीच तज्ञांचा सल्ला घ्या.
Edited By - Priya Dixit
