नाळ हा स्त्रीच्या शरीराचा अविभाज्य भाग आहे, जो गर्भधारणेदरम्यान बाळाला संरक्षण आणि पोषण देण्याचे काम करतो. त्याच्या मदतीने मूल आईच्या पोटात टिकून राहत.
बाळाची वाढ या नाळ मुळेच होते.गरोदर स्त्री तिच्या मुलाशी फक्त याच नाळ जोडली जाते. ही नाळ मुलाच्या एकूण वजनाच्या एक षष्ठांश असते. मुलाच्या विकासात नाळ कशी महत्त्वाची भूमिका बजावते ते जाणून घेऊया:
नाळ स्वतःच मुलाच्या विकासास उत्तेजित करते. यामुळे मूल आईच्या उदरात जिवंत राहते. संरक्षणासोबतच पोषण देण्याचेही काम करते. हे मुलाचे अनेक प्रकारच्या संक्रमणांपासून संरक्षण करण्यासाठी कार्य करते .
नाळ शरीरात लैक्टोजेन तयार होण्यास मदत करते, ज्यामुळे आईच्या शरीरात दूध निर्मितीची प्रक्रिया उत्तेजित करते.
नाळ आई आणि मुलाला जोडण्याचे काम करते. आई जे काही खात असेल, त्याचं पोषण सुद्धा पोटापाण्याच्या कालव्यातूनच मिळतं. नाळ बाळासाठी फिल्टर म्हणून देखील कार्य करते. हे फक्त त्याला पोषण पुरवते आणि विषारी पदार्थ गर्भापर्यंत पोहोचू देत नाही.
मुलाच्या जन्मानंतर काही दिवसांनी, नाळ सुकते आणि स्वतःच पडते. त्याचे कार्य फक्त आईच्या गर्भाशयात बाळाच्या पोषण आणि विकासासाठी आवश्यक घटक प्रदान करणे आहे.
आता मुलाची नाळ जतन केली जात आहे कारण यामुळे मुलाचे अनुवांशिक रोग किंवा कोणत्याही वैद्यकीय प्रकरणाचा इतिहास समजण्यास मदत होते आणि अधिक चांगल्या प्रकारे..अचूक उपचार प्रदान केले जातात.
नवीन शोधामुळे नाळ खूप महत्त्वाची झाली आहे. जगातील विकसित देशांप्रमाणेच भारतातही नाळ जपण्याचा ट्रेंड झपाट्याने वाढत आहे. मुंबई, दिल्ली, अहमदाबाद आणि जयपूरसह देशातील 25 हून अधिक शहरांमध्ये प्लेसेंटा बँकिंग सुरू करण्यात आली आहे.
सुरक्षित ठेवण्याचा मोठा फायदा असा आहे की मुलासह, इतर गंभीर आजारी कुटुंबातील सदस्यांवर देखील उपचार केले जाऊ शकतात. नाभीसंबधीत असलेल्या स्टेम सेलच्या मदतीने, डॉक्टरांना घातक आजारांवर उपचार करण्यात यश मिळाले आहे. प्लेसेंटा बँकेत या पेशी अनेक वर्षे जतन केल्या जाऊ शकतात.
या शोधामुळे ज्यांना अशा गंभीर आजारांनी ग्रासले आहे आणि ज्यांचे उपचार हे वैद्यकीय जगतासाठी अजूनही आव्हान आहे त्यांच्यासाठीही नवी आशा निर्माण झाली आहे. असे लोक रोगापासून मुक्त तर होऊ शकतातच, पण येणाऱ्या पिढ्यांचेही त्यापासून रक्षण करू शकतात. भारतात अशा बँका सुरू होऊन फार काळ लोटला नाही, पण दूरगामी फायदे लक्षात घेता त्यांचा कल झपाट्याने वाढत आहे. दर महिन्याला शेकडो जोडपी देशातील मोठ्या शहरांमधील प्लेसेंटा बँकांमध्ये पोहोचतात आणि त्यांच्या मुलाच्या नाभीसंबधीच्या पेशी जतन करून घेतात. मात्र सध्या यासाठी चांगली रक्कम खर्च करावी लागत आहे.
रक्ताशी संबंधित आजारांवर स्टेम सेल्सच्या सहाय्याने प्रभावी उपचार केले जात आहेत. थॅलेसेमिया सारख्या धोकादायक आजारात हे खूप फायदेशीर आहे. इतर रोगांवर त्याचा वापर करण्यावर संशोधन चालू आहे.
सध्या जगभरात 100 हून अधिक आजारांवर स्टेम सेलच्या मदतीने उपचार केले जात आहेत. या क्षेत्रात काम करणारे शास्त्रज्ञ सतत संशोधनात गुंतलेले असतात. शास्त्रज्ञांना आशा आहे की लवकरच ते इतर आजारांवर उपचार करण्यास सक्षम असेल जे आतापर्यंत असाध्य आहेत.
Edited by - Priya Dixit
