जर एखाद्या व्यक्तीला हृदयविकाराच्या झटक्याची लक्षणे ओळखली तर त्याचे प्राण वेळेत वाचू शकतात. वेबदुनियाशी बोलताना कानपूर येथील शासकीय हृदयरोग संस्थेत कार्यरत प्रो. कार्डिओलॉजी डॉ. अवधेश शर्मा यांनी अशाच लक्षणांबद्दल चर्चा केली आहे ज्याद्वारे हृदयविकाराचा झटका येण्याचा आधीच अंदाज लावला जाऊ शकतो. चला डॉ. शर्मा यांच्याकडून जाणून घेऊया हृदयविकाराच्या फक्त 10 लक्षणे...
1. श्वासोच्छवासाचा त्रास : एखाद्या व्यक्तीचा श्वास त्याच्या क्षमतेपेक्षा कमी काम करूनही फुगायला लागला किंवा चालताना किंवा थोडेसे काम केल्यावरही श्वास फुलतो आणि विश्रांतीची गरज भासू लागली, तर ही लक्षणे हृदयाची स्थिती चांगले नसल्याचे दर्शवते. अशात त्या व्यक्तीला डॉक्टरांना भेटण्याची गरज आहे.
असे लोक सहसा तक्रार करतात की पूर्वी ते या सर्व गोष्टी सहज करत असत, परंतु काही काळापासून त्यांना अस्वस्थ वाटू लागले आहे. वृद्ध, शुगरचे रुग्ण आणि किडनीचे आजार असलेल्या रुग्णांमध्ये हृदयविकाराच्या वेळी छातीत तीव्र वेदना होण्याऐवजी श्वासोच्छवासाचा त्रास होतो, याला सायलेंट अटॅक असेही म्हणतात.
2. छातीत तीव्र वेदना : हृदयविकाराच्या झटक्यातील वेदना प्रामुख्याने छातीच्या मध्यभागी उद्भवते आणि ती खूप तीक्ष्ण आणि असह्य असते. छातीच्या मध्यभागी कोणीतरी जड भार टाकून छाती दाबल्याप्रमाणे रुग्णाला वेदना होतात. काही जणांना असे वाटते की कोणीतरी छाती दाबत आहे. ही वेदना सहसा छातीच्या डाव्या बाजूने, डाव्या हाताच्या करंगळीकडे आणि जबडा आणि मानेच्या दिशेने जाते.
काही लोकांना फक्त मान आणि जबड्यात अचानक तीव्र वेदना होतात. कोणतेही काम करताना ही वेदना वाढते आणि विश्रांती घेतल्याने किंवा सॉर्बिट्रेटची गोळी जिभेखाली चोखल्याने कमी होते. मोठ्या झटक्यामध्ये, कोणतेही काम न करता बसून ही वेदना होऊ शकते. वेदनांसोबत जास्त घाम येणे आणि चिंताग्रस्त अस्वस्थता देखील हृदयविकाराचा झटका सूचित करते.
3. छातीत जळजळ : काही लोकांमध्ये छातीत अचानक जळजळ होणे, विशेषत: पोटाच्या वरच्या भागात, मळमळ आणि उलट्या या तक्रारींसह हे देखील हृदयविकाराच्या झटक्याचे लक्षण असू शकते. बहुतेक लोक या प्रकारच्या समस्येला गॅसची समस्या मानून बसतात, तर हृदयविकाराच्या झटक्यामुळे ते प्राणघातक ठरू शकते. एखाद्या व्यक्तीला शुगर, ब्लडप्रेशर, लठ्ठपणा इत्यादींची तक्रार असेल आणि हृदयविकाराचा झटका येण्याचा कौटुंबिक इतिहास असेल किंवा ती व्यक्ती धूम्रपान करत असेल आणि असा त्रास जाणवत असेल, तर लगेच डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
4. अपचन, पोट आणि छातीत जड जाणवणे : पेटात अपचन होणे आणि पोट आणि छातीत जडपणा जाणवणे हे देखील हार्ट अटॅकचा एक पूर्व अंदाज असू शकतो. म्हणून ही लक्षणे हलक्या न घेता अशा समस्येच्या बाबतीत आपल्या डॉक्टरांना भेटणे आवश्यक आहे.
5. थकवा आणि अस्वस्थता : कोणतेही कारण नसताना थकवा किंवा अस्वस्थता जाणवणे हार्ट अटॅकचा सायलेंट लक्षण असू शकतं. जर थोडेसे काम करूनही तुम्हाला थकवा येऊ लागला, जे आधी होत नव्हते आणि तुम्हाला अस्वस्थ वाटू लागले, तर तुमच्या हृदयरोगतज्ज्ञांचा सल्ला घेणे चांगले होईल. हे लक्षण हृदयविकाराच्या झटक्याची पूर्व चेतावणी देखील असू शकते.
6. चक्कर येणे आणि अस्वस्थता : अचानक चक्कर येणे किंवा बेशुद्ध पडणे हे देखील हृदयविकाराच्या झटक्याचे लक्षण असू शकते, जे सहसा मोठ्या हृदयविकाराच्या झटक्यानंतर येते. हे कमी पंपिंगमुळे होते कारण कमी पंपिंगमुळे पुरेशा प्रमाणात रक्त मेंदूपर्यंत पोहोचत नाही, ज्यामुळे रुग्णाला चक्कर येणे किंवा बेशुद्ध वाटू शकते. असे वाटते अशा परिस्थितीत कारण शोधण्यासाठी आणि योग्य उपचार घेण्यासाठी आपल्या हृदयरोगतज्ज्ञांकडून त्याची तपासणी करणे आवश्यक आहे.
7. घामासह अस्वस्थता : अचानक भरपूर घाम येऊन अस्वस्थता जाणवणे हे देखील हृदयविकाराच्या झटक्याचे प्रमुख लक्षण आणि पूर्वसूचक आहे. यापैकी बहुतेक रुग्ण त्याची तक्रार आहे की ते अचानक घाबरले आणि इतका घाम आला की संपूर्ण कपडे ओले झाले. काहीजण तर म्हणतात की घाम इतका आला की कपडे पिळून काढल्यावर 1-2 ग्लास पाणी भरले जाते. हे लक्षण देखील हृदयविकाराच्या झटक्याचे एक सायलेंट लक्षण आहे.
8. जीवनाबद्दल निराशा : ही भावना हृदयविकाराच्या दिशेने देखील सूचित करते. यामध्ये रुग्णाला इतकी चिंता किंवा अस्वस्थता जाणवते की त्याला वाटू लागतेआता जगणे कठीण झाले आहे. अशा लक्षणांकडे अजिबात दुर्लक्ष करू नका.
9. मूड बदलणे : कोणतेही कारण नसताना मूड बदलत राहणे जसे अचानक खूप दुखी वाटणे किंवा नंतर आनंदी जाणवणे देखील हार्ट अटॅकचे प्रारंभिक लक्षण असू शकतात जे साधारणपणे हृदयाचे कमी पंपिंग आणि मेंदूला कमी रक्तपुरवठा यामुळे होते.
10. हृदयाची धडधड : छातीत दुखण्याबरोबरच हृदयाच्या ठोक्यामध्ये अचानक वाढ होणे देखील हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता असू शकते. असली समस्या असली तर ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
