इस्रोने रचला आणखी एक इतिहास, अवकाशात केली चार दिवसात चवळीच्या बियांची उगवण

भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेने (इस्रो) आणखी एक इतिहास रचला आहे. अंतराळातील सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणाचा वापर करून अवघ्या चार दिवसांत चवळीच्या बियांची उगवण करण्यात इस्रोला यश आले आहे. बियाण्यांतूनही लवकरच पाने निघतील अशी अपेक्षा आहे. 30 डिसेंबर रोजी, इस्रोने PSLV-C60 ने पाठवलेल्या SpaceX सोबत POEM-4 वर CROPS (कॉम्पॅक्ट रिसर्च मॉड्यूल फॉर ऑर्बिटल प्लांट स्टडीज) पेलोड पाठवले होते.

विक्रम साराभाई स्पेस सेंटर (VSSC) येथे तयार केलेल्या CROPS ने अवघ्या 4 दिवसात सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणात चवळीच्या बिया उगवल्या. पूर्वी सात दिवसांत चवळी फुटेल अशी अपेक्षा होती. CROPS पेलोड ही एक प्रगत स्वयंचलित प्रणाली आहे ज्याचा उद्देश बियाणे उगवण आणि सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षण परिस्थितीत वनस्पती स्थिरतेचा अभ्यास करणे आहे. या यशामुळे जागतिक अवकाश संशोधनात भारताचे स्थान अधिक मजबूत झाले आहे.

चवळीची निवड या कारणास्तव प्रयोगासाठी करण्यात आली कारण ते जलद उगवण होते. चवळीमध्ये सहनशीलताही चांगली असते आणि ती पौष्टिकदृष्ट्या महत्त्वाची वनस्पती आहे. प्रयोगासाठी, आठ चवळीच्या बिया काळजीपूर्वक नियंत्रित बंद बॉक्स वातावरणात अचूक तापमानासह ठेवण्यात आल्या होत्या.

या प्रयोगाला अंतराळात अन्न वाढवण्याच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल म्हटले जात आहे. यामुळे चंद्र, मंगळ आणि इतर ग्रहांवर अंतराळवीरांच्या भविष्यातील विस्तारित मुक्कामादरम्यान अन्नाची उपलब्धता सुलभ होण्यास मदत होईल. चवळीला कोंब फुटल्यानंतर पालकावरील संशोधनात यश येण्याची आशा वाढली आहे. पालकाचे प्रयोग एकाच वेळी अवकाशात आणि पृथ्वीवर केले जातील. पालकांच्या पेशींना सूर्यप्रकाश आणि पोषक तत्त्वे यासारख्या गोष्टी एलईडी लाईट्स आणि जेलच्या माध्यमातून पुरवल्या जातील. कॅमेरा वनस्पती पेशींचा रंग आणि वाढ रेकॉर्ड करेल. सेलचा रंग बदलल्यास प्रयोग अयशस्वी मानला जाईल.

Edited By - Priya Dixit