1. धर्म
  2. सण-उत्सव
  3. श्रावण
Written By

लघु रुद्राभिषेक पूजा Laghu Rudrabhishek

Shivling
Laghu Rudrabhishek लघु रूद्र पूजा याचे सामान्य अर्थ म्हणजे शिवाची या प्रकारे पूजा ज्याने व्यक्तीच्या जीवनातील सर्व दु:ख नाहीशी होतात. भगवान शिवाच्या रूद्र रूपाची पूजा केल्याने भाविकांना विशेष लाभ होतो असे शास्त्रात सांगण्यात आले आहे. शिवाच्या या रुपाची पूजा केल्याने व्यक्तीच्या अनेक जन्मांचे पाप नाहीसे होतात.
 
रुद्र हे शिवाचे नाव देखील आहे. रुद्र शब्दाच्या वैभवाची स्तुती धार्मिक ग्रंथांमध्ये आढळते. या शब्दाचा यजुर्वेदात अनेकदा उल्लेख आला आहे. रुद्राष्टाध्यायी हा केवळ यजुर्वेदाचा भाग मानला जातो. रुद्र म्हणजे रुत आणि रुत म्हणजे दु:खांचा नाश करणारा, म्हणजेच दु:खांचा नाश करणारा रुद्र म्हणजेच भगवान शिव, कारण तो सर्व जगाच्या दु:खाचा नाश करून जगाचे कल्याण करतो.
 
रुद्राचन आणि रुद्राभिषेक केल्याने आपली वाईट कर्मेही जळून राख होतात आणि साधकामध्ये शिवत्वाचा उदय होतो आणि भक्ताला भगवान शंकराचा आशीर्वाद प्राप्त होतो आणि त्याच्या सर्व मनोकामना पूर्ण होतात. केवळ सदाशिव रुद्राची पूजा केल्याने सर्व देवतांची आपोआप पूजा होते असे म्हणतात. रुद्रहृद्योपनिषदात शिवाबद्दल असे म्हटले आहे की- “सर्वदेवात्मको रुद्र: सर्वे देवा: शिवात्मका” म्हणजे सर्व देवांच्या आत्म्यात रुद्र विराजमान आहे आणि सर्व देव हे रुद्राचे आत्मा आहेत. रुद्राभिषेक कोणत्याही दिवशी करता येतो, परंतु त्रयोदशी तिथी, प्रदोष काल आणि सोमवारी करणे अत्यंत शुभ असते. श्रावण महिन्यात कोणत्याही दिवशी केलेला रुद्राभिषेक अप्रतिम आणि जलद परिणाम देतो. लघू रुद्र पूजेबद्दल, लघु रुद्र पूजा म्हणजे काय, ती कशी केली जाते आणि ही लघु रुद्र पूजा केल्याने कोणते फायदे होतात याबद्दल सर्वकाही जाणून घ्या-
 
काय असते लघु रुद्र पूजा Laghu Rudrabhishek Mantra
रुद्राष्टाध्यायी हा यजुर्वेदाचा भाग मानला जातो. तसे तर या ग्रंथात भगवान शिव म्हणजेच रुद्राचा महिमा गाणारे दहा प्रकरण आहेत, परंतु त्याच्या आठ अध्यायांमध्ये भगवान शिवाचा महिमा आणि त्यांच्या कृपाशक्तीचे वर्णन केले आहे. म्हणूनच याला रुद्राष्टाध्यायी असे नाव देण्यात आले आहे. उर्वरित दोन अध्याय शांत्याध्याय आणि स्वस्ति प्रार्थनाध्याय म्हणून ओळखले जातात. रुद्राभिषेक करताना या सर्व 10 अध्यायांच्या पठणाला रूपक किंवा षडंग पठण म्हणतात.
 
दुसरीकडे पाचव्या आणि आठव्या अध्यायाच्या षडांग पठणात, नमक चमक पठणाच्या पद्धतीला म्हणजे अकरा पुनरावृत्ती पठणांना एकादशिनी रुद्री पठण म्हणतात. पाचव्या अध्यायात ‘नमः’ या शब्दाच्या अतिप्रयोगामुळे या अध्यायाला नमक असे नाव पडले आणि आठव्या अध्यायात ‘चामे’ या शब्दाच्या अतिप्रयोगामुळे या अध्यायाचे नाव प्रचलित झाले. पाचवा आणि आठवा दोन्ही अध्याय पनवृत्ती पथ नमक चमक पथ म्हणून ओळखले जातात. एकादशिनी रुद्रीच्या अकरा पठणांना लघु रुद्र म्हणतात. दुसरीकडे, लघु रुद्राच्या अकरा पुनरावृत्तींना महारुद्र म्हणतात आणि महारुद्राच्या अकरा पुनरावृत्तींना अतिरुद्र म्हणतात. 
 
लघु रुद्र पूजा विधी Laghu Rudra Puja Vidhi
यात रुद्राष्टाध्यायीच्या एकादशिनि रुद्रीच्या अकरा आवृ‍त्तीचे पठण केले जाते. यालाच लघु रुद्र असे म्हणतात. ही पंच्यामृत द्वारे केली जाणारी पूजा आहे. ही पूजा अत्यंत महत्तवाची मानली जाते. प्रभावी मंत्र आणि शास्त्रोक्त विधीने विद्वान ब्राह्मण द्वारे पूजा संपन्न केली जाते. या पूजेने जीवनातील संकट आणि नकारात्मक ऊर्जापासून सुटका मिळते.
 
लघु रुद्राभिषेक कसे करावे -
जल अभिषेक
शिवाला पाण्याने अभिषेक केल्याने सर्व प्रकारच्या दु:खापासून मुक्ती मिळते. 
भगवान शंकराच्या बालस्वरूपाचे मानसिक ध्यान करा
 आणि तांब्याच्या भांड्यात शुद्ध पाणी भरून भांड्यावर कुंकुम तिलक लावावा. 
ओम इंद्राय नमः चा जप करताना भांड्यावर मोली बांधावी. 
"ओम नमः शिवाय" या पंचाक्षरी मंत्राचा जप करताना काही फुलांच्या पाकळ्या अर्पण करा. 
शिवलिंगावर पाण्याची पातळ धारा करून रुद्राभिषेक करावा. 
अभिषेक झाल्यावर ओम तन त्रिलोकीनाथाय स्वाहा मंत्राचा जप करा
. शिवलिंग कापडाने नीट पुसून स्वच्छ करा.
 
 
दुधाने अभिषेक
शिवाला प्रसन्न करण्यासाठी आणि त्यांचा आशीर्वाद मिळविण्यासाठी, दुधाने अभिषेक करा, भगवान शंकराच्या 'प्रकाश' स्वरूपाचे मानसिक ध्यान करा.
अभिषेकासाठी तांब्याचे भांडे सोडून इतर कोणत्याही धातूचे भांडे वापरावे. विशेषतः दूध, दही किंवा पंचामृत इत्यादी तांब्याच्या भांड्यात ठेवू नये. यामुळे ते पदार्थ मदिरा समान होतात. तांब्याच्या भांड्यात पाण्याचा अभिषेक करता येतो, पण दुधाचा तांब्याशी संपर्क आल्याने ते विष बनते, त्यामुळे तांब्याच्या भांड्यात दुधाचा अभिषेक पूर्णपणे निषिद्ध आहे.
कारण तांब्याच्या पात्राने दूध अर्पित केल्याने नकळत देवाला विष अर्पित केलं जातं. पात्रात दूध भरुन पात्राला चारीबाजूने कुंकुं लावा-

लघु रुद्राभिषेक मंत्र 
ॐ श्री कामधेनवे नम: या मंत्राचा जप करत पात्राला मौली बांधा
पंचाक्षरी मंत्र ॐ नम: शिवाय’ चा जप करत फुलांच्या पाकळ्या अर्पित करा
शिवलिंगावर दुधाची पातळ धार सोडत रुद्राभिषेक करा.
दुधाने अभिषेक करत लघु रुद्राभिषेक मंत्र  ॐ सकल लोकैक गुरुर्वै नम: मंत्राचा जप करा
शिवलिंगाला स्वच्छ पाण्याने धुऊन स्वच्छ वस्त्राने पुसा.
 
फळांचा रस
अखंड धन लाभ आणि कर्ज मुक्तीसाठी महादेवाला फळांच्या रसाने अभिषेक करा-
भगवान शिवच्या ‘नील कंठ’ स्वरूपाचे मानसिक ध्यान करा
पात्रात ऊसाचा रस भरुन पात्राला चारीबाजूने कुंकु लावा
ॐ कुबेराय नम: जप करत पात्राला मौली बांधा
पंचाक्षरी मंत्र ॐ नम: शिवाय जप करत फुलांच्या पाकळ्या अर्पित करा
शिवलिंगावर फळांच्या रसाची पातळ धार सोडत रुद्राभिषेक करा
अभिषेक करताना ॐ ह्रुं नीलकंठाय स्वाहा मंत्राचा जप करा
शिवलिंगावर स्वच्छ पाण्याने अभिषेक करा
 
मोहरीच्या तेलाने अभिषेक
ग्रहबाधा नाश हेतु भगवान शिवाला मोहरीच्या तेलाने अभिषेक करा
भगवान शिवाच्या प्रलयंकर स्वरुपाचे मानसिक ध्यान करा
पात्रात मोहरीचे तेल भरुन पात्राला चारीबाजूने कुंकु लाव
ॐ भं भैरवाय नम: मंत्राचा जप करत पात्राला मौली बांधा
पंचाक्षरी मंत्र ॐ नम: शिवाय” जाप करत फुलांच्या पाकळ्या अर्पित करा
शिवलिंगावर मोहरीच्या तेलाची पातळ धार सोडत रुद्राभिषेक करा
अभिषेक करताना ॐ नाथ नाथाय नाथाय स्वाहा मंत्राचा जप करा
शिवलिंगाला स्वच्छ पाण्याने धुऊन स्वच्छ वस्त्राने पुसा
 
चण्याची डाळ
कोणत्याही शुभ कार्याच्या सुरुवातीसाठी आणि कार्यात प्रगतीसाठी भगवान शंकराला हरभर्‍याच्या डाळीचा अभिषेक करा.
भगवान शिवाच्या समाधी स्थित स्वरुपाचे मानसिक ध्यान करा
तांब्याच्या पात्रात चण्याची डाळ भरुन पात्राला चारीबाजूने कुंकु लावा
ॐ यक्षनाथाय नम: मंत्राचा जप करत पात्राला मौली बांधा
पंचाक्षरी मंत्र ॐ नम: शिवाय चा जप करत फुलांच्या पाकळ्या अर्पित करा
शिवलिंगावर चण्याच्या डाळीची धार सोडत रुद्राभिषेक करा
अभिषेक करत ॐ शं शम्भवाय नम: मंत्राच जप करा
शिवलिंगाला स्वच्छ पाण्याने धुऊन स्वच्छ वस्त्राने पुसा
 
काळ्या तिळाने अभिषेक
तंत्र विघ्नांचा नाश आणि वाईट नजरेपासून संरक्षणासाठी काळ्या तिळाचा अभिषेक
भगवान शिवाच्या नीलवर्ण स्वरुपाचे मानसिक ध्यान करा
तांब्याच्या पात्रात काळे तीळ भरुन पात्राला चारीबाजूने कुंकु लावा
ॐ हुं कालेश्वराय नम: जप करत पात्राला मौली बांधा
पंचाक्षरी मंत्र ॐ नम: शिवाय चा जप करत फुलांच्या पाकळ्या अर्पित करा
शिवलिंगावर काळ्या तिळांची धार सोडत रुद्राभिषेक करा
अभिषेक करत ॐ क्षौं ह्रौं हुं शिवाय नम: जप करा
शिवलिंगाला स्वच्छ पाण्याने धुऊन स्वच्छ वस्त्राने पुसा
 
मध मिश्रित गंगा जल
संतान प्राप्ती आणि कौटुंबिक सुख-शांती साठी मध मिश्रित गंगा जलाने अभिषेक करा
भगवान शिवाच्या चंद्रमौलेश्वर स्वरुपाचे मानसिक ध्यान करा
पात्रात मध मिश्रित गंगा जल पात्राला चारीबाजूने कुंकु लावा
ॐ चन्द्रमसे नम: जप करत पात्राला मौली बांधा
पंचाक्षरी मंत्र ॐ नम: शिवाय’ जप करत फुलांच्या पाकळ्या अर्पित करा
शिवलिंगावर मध मिश्रित गंगा जलाची धार सोडत रुद्राभिषेक करा
अभिषेक करत हुए ॐ वं चन्द्रमौलेश्वराय स्वाहा’ जप करा
शिवलिंगाला स्वच्छ पाण्याने धुऊन स्वच्छ वस्त्राने पुसा
 
तूप आणि मध
रोगांचा नाश आणि दीर्घायुष्यासाठी तूप आणि मधाचा अभिषेक करा
भगवान शिवाच्या त्रयम्बक स्वरुपाचे मानसिक ध्यान करा
पात्रात मध आणि तूप भरुन पात्राला चारीबाजूने कुंकु लावा
ॐ धन्वन्तरयै नम: जप करत पात्राला मौली बांधा
पंचाक्षरी मंत्र ॐ नम: शिवाय जप करत फुलांच्या पाकळ्या अर्पित करा
शिवलिंगावर तूप आणि मधाची धार सोडत रुद्राभिषेक करा
अभिषेक करत ॐ ह्रौं जूं स: त्रयम्बकाय स्वाहा मंत्राचा जप करा
शिवलिंगाला स्वच्छ पाण्याने धुऊन स्वच्छ वस्त्राने पुसा
 
कुंकुं आणि केशर हळद
आकर्षक व्यक्तिमत्व मिळविण्यासाठी भगवान शिवाला कुंकुम, कुंकू, हळद यांचा अभिषेक करा.
भगवान शिवाच्या नीलकंठ स्वरूपाचे मानसिक ध्यान करा
पात्रात कुंकू, केशर, हळद आणि पंचामृत भरुन पात्राला कुंकुं लावा. 
ॐ उमायै नम: जप करत पात्राला मौली बांधा
पंचाक्षरी मंत्र ॐ नम: शिवाय जप करत फुलांच्या पाकळ्या अर्पित करा
‘ॐ नम: शिवाय’मंत्र म्हणत लांच्या पाकळ्या अर्पित करा
कुंकुं आणि केशर हळदीने रुद्राभिषेक करा
अभिषेक मंत्र ॐ ह्रौं ह्रौं ह्रौं नीलकंठाय स्वाहा
शिवलिंगावर जलाने अभिषेक करा