Narak Chaturdashi 2023 सनातन परंपरेनुसार नरक चतुर्दशी हा सण आश्विन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्दशी तिथीला साजरा केला जातो. सामान्यतः नरक चतुर्दशी दिवाळीच्या एक दिवस आधी आणि धनत्रयोदशीच्या एक दिवसानंतर साजरी केली जाते. नरक चतुर्दशीला रूप चौदस आणि काली चौदस असेही म्हणतात. या दिवशी यमराज, श्रीकृष्ण, माता कालिका आणि हनुमानजींची पूजा केली जाते. या दिवशी सकाळी लवकर उठून आंघोळ केल्याने सौंदर्य वाढते. यानंतरच पूजा व इतर कामे केली जातात.
नरक चतुर्दशी 2023
चतुर्दशी तिथी प्रारम्भ- 11 नोव्हेंबर 2023 दुपारी 01:57 पासून
चतुर्दशी तिथी समाप्त- 12 नोव्हेंबर 2023 दुपारी 02:44 पर्यंत
टीप: या दिवशी सकाळी अभ्यंग स्नान करण्याचे महत्त्व असल्याने हा सण 12 नोव्हेंबर रोजी साजरा केला जाईल. मात्र जे माता कालिका, हनुमानजी आणि यमदेवाची पूजा करणार आहेत ते 11 नोव्हेंबरला हा उत्सव साजरा करणार आहेत. बहुतांश ठिकाणी हा उत्सव 11 नोव्हेंबरलाच साजरा केला जाईल.
नरक चतुर्दशी पूजा शुभ मुहूर्त 11 नोव्हेंबर 2023:-
ब्रह्म मुहूर्त: प्रात: 04:55 ते 05:47
प्रातः सन्ध्या : प्रात: 05:21 ते 06:40
अभिजीत मुहूर्त : सकाळी 11:43 ते दुपारी 12:27 पर्यंत
विजय मुहूर्त: दुपारी 01:53 ते 02:36 पर्यंत
गोधूलि मुहूर्त : संध्याकाळी 05:30 ते 05:56 पर्यंत
अमृत काल : संध्याकाळी 06:57 ते 08:39 पर्यंत
निशीथ पूजा मुहूर्त : रात्री 11:39 ते 12:32 पर्यंत
नरक चतुर्दशी पूजा शुभ मुहूर्त 12 नोव्हेंबर 2023:-
Abhyanga Snan अभ्यंग स्नान वेळ : सकाळी 05:28 ते 06:41 दरम्यान
अभिजीत मुहूर्त : सकाळी 11:43 ते दुपारी 12:27 पर्यंत
विजय मुहूर्त: दुपारी 01:53 ते 02:36 पर्यंत
अमृत काल : संध्याकाळी 05:40 ते 07:20 पर्यंत
गोधूलि मुहूर्त : संध्याकाळी 05:29 ते 05:56 पर्यंत
सन्ध्याकाळ : संध्याकाळी 05:29 ते 06:48 पर्यंत
नरक चतुर्दशीला दिवा कसा लावावा Narak Chaturdashi Yam Deep Daan
शास्त्रीय मान्यतेनुसार नरक चतुर्दशीच्या दिवशी जो दिवा लावला जातो. भगवान यमाला दिवा अर्पण करणे म्हणतात. अशा स्थितीत शास्त्रीय मान्यतेनुसार या दिवशी घराच्या मुख्य प्रवेशद्वाराच्या डाव्या बाजूला यम दिवा लावावा. तथापि या दिवशी दिवा लावण्यापूर्वी जमिनीवर गहू किंवा तांदूळ यांसारख्या धान्याने वर्तुळ बनवणे आणि त्यावर मोहरीच्या तेलाचा एकतर्फी दिवा लावणे शुभ आहे. लक्षात ठेवा दिव्याच्या वातीची दिशा दक्षिणेकडे असावी. याशिवाय या दिवशी दिव्याजवळ पाणी आणि फूल अर्पण करून सुखी आणि निरोगी आयुष्यासाठी प्रार्थना करावी.
नरक चतुर्दशी उपाय
ज्योतिषीय मान्यतेनुसार नरक चतुर्दशीला देवी लक्ष्मीचा निवास तेलात असल्याचे म्हणतात. अशात या दिवशी पहाटे अभ्यंग स्नान केल्याने आर्थिक संकट दूर होतात.
नरक चतुर्दशीच्या संदर्भात अशीही मान्यता आहे की या दिवशी हनुमानजींना सिंदूर आणि चमेलीचे तेल मिसळून चोळा अर्पण केल्यास सर्व संकटांपासून मुक्ती मिळते. नरक चतुर्दशीच्या दिवशी हनुमानजींचा जन्म झाला अशी पौराणिक मान्यता आहे.
नरक चतुर्दशीच्या दिवशी यमदीप प्रज्वलित करण्यासोबतच सूर्यास्ताच्या वेळी घराच्या दारावर 14 दिवे लावावेत. या क्रमात त्या दिव्यांची दिशा दक्षिणेकडे असावी हे ध्यानात ठेवावे. शुभ मुहूर्तावर हे दिवे लावण्याची परंपरा आहे. असे केल्याने आयुर्मान आणि सौभाग्य वाढते.
पौराणिक मान्यतेनुसार नरक चतुर्दशीच्या दिवशीही भगवान श्रीकृष्णाची पूजा करावी. धनत्रयोदशीच्या दिवशी भगवान श्रीकृष्णाने नरकासुराचा वध केला होता, अशी यासंबंधीची धारणा आहे.
