रविवार, 22 डिसेंबर 2024
  1. धर्म
  2. हिंदू
  3. हिंदू धर्माविषयी
Written By
Last Updated : सोमवार, 24 जानेवारी 2022 (09:07 IST)

श्री शिव पंचाक्षर स्तोत्र: मंत्र अर्थ सहित Shri Shiv Panchakshar Stotram

॥ श्रीशिवपञ्चाक्षरस्तोत्रम् ॥
नागेन्द्रहाराय त्रिलोचनाय,
भस्माङ्गरागाय महेश्वराय ।
नित्याय शुद्धाय दिगम्बराय,
तस्मै न काराय नमः शिवाय ॥१॥
 
मन्दाकिनी सलिलचन्दन चर्चिताय,
नन्दीश्वर प्रमथनाथ महेश्वराय ।
मन्दारपुष्प बहुपुष्प सुपूजिताय,
तस्मै म काराय नमः शिवाय ॥२॥
 
शिवाय गौरीवदनाब्जवृन्द,
सूर्याय दक्षाध्वरनाशकाय ।
श्रीनीलकण्ठाय वृषध्वजाय,
तस्मै शि काराय नमः शिवाय ॥३॥
 
वसिष्ठकुम्भोद्भवगौतमार्य,
मुनीन्द्रदेवार्चितशेखराय।
चन्द्रार्क वैश्वानरलोचनाय,
तस्मै व काराय नमः शिवाय ॥४॥
 
यक्षस्वरूपाय जटाधराय,
पिनाकहस्ताय सनातनाय ।
दिव्याय देवाय दिगम्बराय,
तस्मै य काराय नमः शिवाय ॥५॥
 
पञ्चाक्षरमिदं पुण्यं यः पठेच्छिवसन्निधौ ।
शिवलोकमवाप्नोति शिवेन सह मोदते ॥
 
शिवपंचाक्षर स्तोत्राचे लेखक आदिगुरू शंकराचार्य आहेत, जे शिवाचे परम भक्त होते. शिवपंचाक्षर स्तोत्र हे पंचाक्षरी मंत्र नमः शिवाय वर आधारित आहे.
न – पृथ्वी तत्त्व
म – जल तत्त्व
शि – अग्नि तत्त्व
वा – वायु तत्त्व
य – आकाश तत्त्वाचं प्रतिनिधित्व करतं
 
ज्यांच्या गळ्यात सापांचा हार आहे, ज्याला तीन डोळे आहेत, ज्यांच्या शरीरावर भस्म आहे आणि दिशा ज्यांचे वस्त्र आहेत, म्हणजेच जे दिगंबर (वस्त्रविरहित) आहे अशा शिवाला नमस्कार॥1॥
 
ज्यांची गंगाजल आणि चंदनाने पूजा केली गेली आहे, ज्यांची मंदार-पुष्पा आणि इतर फुलांनी पूजा केली आहे. नंदीचा स्वामी, शिवगणेशाचा स्वामी, शिवाला कर्मरूपाने नमस्कार असो॥2॥
 
कल्याणरूप असलेल्या, पार्वतीच्या कमळाला प्रसन्न करणार्‍या शिवाला नमस्कार, जो सूर्य आहे, जो दक्षाच्या यज्ञाचा नाश करणारा आहे, ज्याच्या ध्वजात वृषभाचे चिन्ह सुंदर आहे, अशा नीलकंठ शी कारस्वरूप शिवाला नमस्कार असो॥3॥
 
वसिष्ठ ऋषी, अगस्त्य ऋषी आणि गौतम ऋषी आणि इंद्र इत्यादि ज्यांच्या मस्तकांची पूजा केली गेली आहे, चंद्र, सूर्य आणि अग्नी, ज्यांचे डोळे असे आहेत, अशा शिवाला अशा आणि अशा स्वरूपात नमस्कार॥4॥
 
ज्याने यक्षाचे रूप धारण केले आहे, जो जटाधारी आहे, ज्याच्या हातात पिनाक आहे, जो दिव्य शाश्वत आहे, अशा दिगंबरा देवाला नमस्कार असो॥5॥
 
जो या पवित्र पंचाक्षर स्तोत्राचा शिवाजवळ पाठ करतो तो शिवलोकाला प्राप्त होतो आणि तेथे शिवासोबत आनंदित होतो.