आवळा नवमीच्या दिवशी झाडाखाली जेवण का करावे ?

यावेळी 2 नोव्हेंबर 2022, बुधवारी, आवळा नवमी (अक्षय नवमी 2022) हा सण साजरा केला जात आहे. या दिवशी आवळ्याच्या झाडाची पूजा केली जाते. या दिवशी आवळ्याच्या झाडाजवळ अन्न  करण्याची प्रथा आहे. हे आरोग्य, आनंद आणि सौभाग्याचे सुख मिळवून देते. पौराणिक माहितीनुसार च्यवन ऋषींनी च्यवनप्राशचे निर्माण करून देवतांना शाश्वत तारुण्य प्राप्त करून दिले होते.

 दीपावलीनंतर म्हणजेच कार्तिक महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील नवमीला ‘आमला नवमी’म्हणतात. कार्तिक महिन्यातील या नवमी तिथीला आवळ्याची पूजा पुत्रप्राप्तीसाठी विशेष लाभदायक मानली जाते. पुराणानुसार अक्षय नवमीला कुष्मांडा नवमी आणि धात्री नवमी असेही म्हणतात. हा दिवस आवळा नवमी म्हणून ओळखला जातो. या दिवशी जे लोक आवळा नवमीचा उपवास करतात, त्यांनी या दिवशी संपूर्ण कुटुंबासमवेत आवळ्याच्या झाडाखाली बसून भोजन करावे. शक्य असल्यास तेथे बसून अन्न तयार करावे. जर तुमच्या घराजवळ आवळ्याचे झाड नसेल तर या दिवशी बाजारातून आवळ्याचे फळ खरेदी करून खावे.

पौराणिक मान्यतेनुसार, एकदा देवी लक्ष्मी दर्शनासाठी पृथ्वीवर आली तेव्हा तिने शिव आणि विष्णूची एकत्र पूजा करण्याची इच्छा जागृत केली. तेव्हा तिला कळले की तुळशी आणि बेलचे गुणधर्म आवळ्याच्या झाडातही आढळतात. मग त्यांनी विष्णू आणि शिवाचे प्रतीक म्हणून आवळ्याच्या झाडाची पूजा केली, मग शिव-विष्णूजी प्रसन्न होऊन तेथे प्रकट झाले, त्यानंतर माता लक्ष्मीने आवळ्याच्या झाडाखाली अन्न शिजवले आणि विष्णू आणि शिवजींनी अन्न बनवले, त्यानंतर त्यांनी स्वतःही अन्न घेतले. खाल्ले त्यामुळे तेव्हापासून कार्तिक शुक्ल नवमीच्या दिवशी करवंदेच्या झाडाची पूजा करून त्याखाली अन्न खाण्याची श्रद्धा आहे.

आवळा नवमीच्या दिवशी आवळा वृक्षाची पूजा करण्यासाठी सकाळी स्नान करून पूर्व दिशेला आवळ्याच्या झाडाखाली बसून पूजा करावी. पूजेनंतर आवळ्याच्या  झाडाच्या मुळाशी दूध अर्पण करून झाडाभोवती कच्चा धागा बांधावा. नंतर कापूर किंवा शुध्द तुपाचा दिवा लावून, आवळ्याच्या झाडाची आरती करून, आवळ्याच्या झाडाची सात वेळा प्रदक्षिणा करून, त्याच झाडाखाली ब्राह्मणाला भोजन करून दान व दक्षिणा द्यावी.

Edited by : Smita Joshi