हिंदू पंचागानुसार, मंगळवार, 17 सप्टेंबर 2024 पासून श्राद्ध महालय / पितृ श्राद्ध पक्ष सुरू झाला आहे आणि बुधवार, 2 ऑक्टोबर रोजी संपेल, म्हणजे अश्विन कृष्ण अमावस्या दिवशी, सर्वपित्री अमावस्या श्राद्ध पक्षाचा शेवटचा दिवस असेल. धार्मिक शास्त्रांमध्ये सर्वपित्री अमावस्येला विशेष महत्त्व असल्याचे मानले जाते, कारण हा पितृ पक्षाच्या समाप्तीचा दिवस आहे.
चला जाणून घेऊया सर्वपित्री अमावस्येची 10 न ऐकलेली रहस्ये:
1. शास्त्रानुसार कुतुप, रोहिणी आणि अभिजीत काळात श्राद्ध करावे. सकाळी देवांची आणि दुपारी पितरांची पूजा, ज्याला 'कुतुप काल' म्हणतात.
2. असे म्हटले जाते की या दिवशी आपण त्या विस्मृत पितरांचे श्राद्ध करतो जे येऊ शकत नाहीत किंवा ज्यांना आपण ओळखत नाही. त्यामुळे या दिवशी श्राद्ध अवश्य करावे. सर्वपित्री अमावस्येला ज्ञात-अज्ञात सर्व पितरांचे श्राद्ध करण्याची परंपरा आहे.
3. जर एखाद्याला काही कारणामुळे श्राद्ध तिथीला श्राद्ध करता येत नसेल किंवा श्राद्धाची तारीख माहित नसेल तर सर्वपित्री श्राद्ध अमावस्येला श्राद्ध करता येते. असे मानले जाते की या दिवशी सर्व पूर्वज तुमच्या दारात उपस्थित असतात.
4. सर्वपित्री अमावस्येला, तर्पण, पिंड दान आणि ऋषी, देव आणि पितरांची पूजा केल्यानंतर, पंचबली विधी केला जातो आणि 16 ब्राह्मणांना अन्न अर्पण केले जाते किंवा त्यांच्या क्षमतेनुसार दान केले जाते. जर वारस नसेल तर पणतू किंवा कुटुंबातील कोणत्याही सदस्याला श्राद्ध करता येते.
5. श्राद्ध पक्षाच्या दिवसांमध्ये आणि विशेषत: शेवटच्या तारखेला म्हणजेच अमावस्येच्या दिवशी घरगुती कलह, क्लेश, दारू पिणे, चरखा, मांसाहार, वांगी, कांदा, लसूण, शिळे अन्न, पांढरे तीळ, मुळा, करवंद, काळे मीठ, सत्तू, जिरे, मसूर, मोहरी, हरभरा आदी पदार्थ निषिद्ध मानले जातात.
६. 'न्नामनरकात् त्रायते इति पुत्रः' असे शास्त्र सांगते, अर्थात जो नरकापासून मुक्त करतो तो पुत्र होय. या दिवशी केले जाणारे श्राद्ध पुत्राला पूर्वजांच्या पापांपासून मुक्त करते.
7. श्राद्ध घरी, पवित्र नदी किंवा समुद्र किनारी, तीर्थक्षेत्रात किंवा वटवृक्षाखाली, गोठ्यात, पवित्र पर्वत शिखरावर आणि दक्षिणेकडे तोंड करून सार्वजनिक पवित्र भूमीवर केले जाऊ शकते.
8. तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही संपूर्ण गीतेचे पठण करू शकता किंवा पितरांच्या शांतीसाठी आणि त्यांचा आशीर्वाद मिळविण्यासाठी आणि त्यांना मार्ग दाखवण्यासाठी किंवा मोक्षासाठी सर्वपित्री अमावस्येच्या दिवशी गीतेच्या दुसऱ्या आणि सातव्या अध्यायाचे पठण करण्याची तरतूद आहे.
9. सर्वपित्री अमावस्या ही पूर्वजांना निरोप देण्याची शेवटची तारीख आहे. पूर्वज 15 दिवस घरात बसतात आणि आम्ही त्यांची सेवा करतो, नंतर त्यांच्या जाण्याची वेळ येते. म्हणून याला सर्वपित्री मोक्ष अमावस्या, पितृ विसर्जनी अमावस्या, महालय समापन आणि महालय विसर्जन असेही म्हणतात.
10. सर्वपित्री अमावस्येला पितृ सुक्तम पठण, रुची कृत पितृ स्तोत्र, पितृ गायत्री पठण, पितृ कवच पठण, पितृ देव चालीसा आणि आरती, गीता पाठ आणि गरुड पुराण यांचे अत्यंत महत्त्व आहे.
