श्रावणाचा पवित्र महिना केवळ आध्यात्मिक उर्जेने परिपूर्ण नसतो, तर आत्मशुद्धी आणि शारीरिक संतुलनाला प्राधान्य देण्याचा हा एक उत्तम काळ आहे. या काळात बरेच लोक संपूर्ण महिना उपवास करतात, फळे खातात आणि मानसिकरित्या शिवभक्तीत मग्न होतात. परंतु उपवास करताना असे दिसून येते की लोकांना शारीरिक कमजोरी, थकवा किंवा उर्जेचा अभाव जाणवू लागतो. अशा परिस्थितीत, जर तुम्हाला तुमचे शरीर चपळ, सक्रिय आणि तंदुरुस्त ठेवायचे असेल, तर तुमच्या दिनचर्येत काही विशेष योगासनांचा समावेश करणे खूप फायदेशीर ठरू शकते.
उपवासात योग का महत्त्वाचा आहे?
उपवासात शरीराला संतुलित पोषण मिळत नाही, ज्यामुळे स्नायू कडक होणे, थकवा आणि आळस येऊ शकतो. योगासनांमुळे तुमची ऊर्जा टिकून राहतेच, शिवाय पचन, रक्ताभिसरण आणि मानसिक लक्ष देखील सुधारते. विशेषतः सावनसारख्या आध्यात्मिक ऋतूमध्ये जेव्हा मन उपासनेत मग्न होते, तेव्हा योग तुमच्या शरीराला आणि आत्म्याला जोडण्यासाठी एक सुंदर माध्यम बनते.
१. ताडासन (पर्वतीय आसन)
सकाळी लवकर ताडासन केल्याने शरीर ताणले जाते आणि पाठीचा कणा सरळ होतो. हे आसन शरीराचे संतुलन राखण्यास तसेच ऊर्जा वाढविण्यास मदत करते. उपवास करताना हे आसन खूप फायदेशीर आहे कारण त्यामुळे शरीरात लवचिकता येते आणि थकवा जाणवत नाही.
कसे करावे: सरळ उभे रहा, दोन्ही हात वर करा आणि पायाच्या बोटांवर उभे रहा. दीर्घ श्वास घेत शरीराला वर खेचा. ही प्रक्रिया 30 सेकंद ते 1 मिनिट पुनरावृत्ती करा.
२. वज्रासन
उपवास करताना फलाहार किंवा हलके अन्न खाल्ले जाते, अशा परिस्थितीत पचनसंस्थेचे आरोग्य चांगले राहणे खूप महत्वाचे आहे. वज्रासन हे जेवणानंतर करायचे एकमेव आसन आहे, जे केवळ पोट योग्य ठेवत नाही तर गॅस, अपचन आणि आम्लपित्त यापासूनही आराम देते.
कसे करावे: गुडघे वाकवून जमिनीवर बसा आणि शरीराचा भार घोट्यांवर ठेवा. पाठ सरळ ठेवा आणि हात गुडघ्यांवर ठेवा. 5 ते 10 मिनिटे या आसनात बसा.
३. अनुलोम-विलोम प्राणायाम
श्रावणाच्या उपवासात मानसिक एकाग्रता आणि शांतता राखणे खूप महत्वाचे आहे. अनुलोम-विलोम हा एक प्राणायाम आहे जो मेंदूला शांत करतो, फुफ्फुसांची कार्यक्षमता वाढवतो आणि ऑक्सिजनचा प्रवाह सुधारतो.
कसे करावे: आरामात बसा. अंगठ्याने उजवी नाकपुडी बंद करा आणि डावीकडून श्वास घ्या, नंतर डावीकडून बंद करा आणि उजवीकडून श्वास सोडा. उलट दिशेने तीच प्रक्रिया पुन्हा करा. दररोज 5-10 मिनिटे याचा सराव करा.
खबरदारी आणि सूचना
श्रावणात योगा करताना शरीराच्या मर्यादा समजून घेणे महत्वाचे आहे. उपवास करताना जास्त थकवणारा योगाभ्यास टाळा आणि शरीराला ताण देणारी आणि संतुलित करणारी साधी आसने निवडा. नेहमी रिकाम्या पोटी किंवा हलके जेवणानंतर योगा करा आणि त्यासोबत भरपूर पाणी प्या, जेणेकरून शरीर हायड्रेट राहील.
अस्वीकरण: आरोग्य, सौंदर्य काळजी, आयुर्वेद, योग, धर्म, ज्योतिष, वास्तु, इतिहास, पुराण इत्यादी विषयांवर वेबदुनियावर प्रकाशित/प्रसारित होणारे व्हिडिओ, लेख आणि बातम्या केवळ जनहित लक्षात घेऊन तुमच्या माहितीसाठी आहेत. वेबदुनिया याची सत्यता पडताळून पाहत नाही. कोणताही प्रयोग करण्यापूर्वी, तज्ञांचा सल्ला नक्कीच घ्या.
Edited By - Priya Dixit
