मुद्रा आणि इतर योगासनांबद्दल सांगणारा सर्वात जुना ग्रंथ घेरंड संहिता आहे. हठयोगावरील हा ग्रंथ महर्षी घेरंड यांनी लिहिला आहे. घेरंडमध्ये 25 मुद्रांचा आणि हठयोग प्रदीपिकामध्ये 10 मुद्रांचा उल्लेख आहे, परंतु सर्व योग ग्रंथांमध्ये एकूण 50 ते 60मुद्रा आहेत. आकाश मुद्रा कशी केली जाते आणि त्याचे 14 फायदे काय आहेत ते जाणून घेऊया.
आकाश मुद्रा हे आकाश मुद्रा असे नाव देण्यात आले आहे कारण आकाशचे गुण या मुद्रा करण्याच्या गुणांसारखेच आहेत. ही मुद्रा करताना आपण आपल्या हृदयाशी जोडलेले असतो, कारण ते करताना हाताच्या मधल्या बोटाचा वापर केला जातो, जो आपल्या हृदयाशी जोडलेला असतो. आकाश मुद्रा ही ती योग मुद्रा आहे, जी शरीरातील पाच घटकांपैकी आकाश तत्व वाढवते आणि आकाश तत्वाच्या कमतरतेमुळे होणाऱ्या आरोग्य समस्या दूर करते. आयुर्वेदानुसार, पंचतत्व आणि वात, पित्त आणि कफ यांच्या असंतुलनामुळे कोणतीही आरोग्य समस्या उद्भवते.
आकाश मुद्रा दोन प्रकारे केली जाते, एक हस्त मुद्रा आणि दुसरी आसन मुद्रा.
1. आकाश मुद्रेचे आसन:-
कोणत्याही आसनात एकाग्रतेने बसा आणि नंतर तुमची जीभ तोंडात गुंडाळा आणि टाळूला स्पर्श करा आणि शांभवी मुद्रेचा सराव करा. नंतर हळूहळू डोके मागे वळवा आणि आसन पूर्ण करा.
2. आकाश हस्त मुद्रा:-
आकाश मुद्रेसाठी, सर्वप्रथम पद्मासन, सुखासन किंवा वज्रासनात बसा. आता दोन्ही हातांच्या मधल्या बोटाला अंगठ्याच्या टोकाशी जोडा. हे दिवसातून 3 वेळा 10 ते 15 मिनिटे करा.
मुद्रा बनवण्याची पद्धत:-
आकाश मुद्रा करण्यापूर्वी, वज्रासनात बसा. नंतर तुमच्या अंगठ्याचे टोक मधल्या बोटाच्या टोकाशी जोडा. उर्वरित बोटे सरळ ठेवा. ही आकाश मुद्रा आहे.
समाव्यवधि: सुरुवातीला, वरील दोन्ही मुद्रा 1 मिनिटापासून कमीत कमी 5 मिनिटे करा. दिवसातून फक्त 3 वेळा करा. एकदा सवय झाली की वेळ वाढवता येतो.
दोन्ही मुद्रा करण्याचे फायदे:-
1. या मुद्रेचा अभ्यास करणाऱ्याला जाणीव होते.
2. यामुळे मनाला शांती मिळते. मनात सकारात्मक विचार येतात.
3. असे केल्याने अज्ञ चक्रावर लक्ष केंद्रित करण्यास मदत होते.
4. हे हाडे मजबूत करते.
5. हृदयाचे सर्व आजार बरे करण्यास मदत करते. छातीत दुखण्यात आराम मिळतो.
6. कानातून स्त्राव, कान दुखणे इत्यादी दूर होतात.
7. असे केल्याने श्रवणशक्ती सुधारते.
8. मायग्रेन किंवा सायनुसायटिसचा त्रास कमी होतो.
9. ही मुद्रा उच्च रक्तदाबात देखील फायदेशीर आहे.
10. शरीरात जडपणा असतानाही ही मुद्रा प्रभावी ठरते.
11. शरीर विषारी घटकांपासून मुक्त होते.
12. वात, पित्त आणि कफ यांच्यात संतुलन स्थापित होते, परंतु वात असलेल्या लोकांनी ही मुद्रा करू नये.
13. आकाश मुद्रा केल्याने शरीरात चपळता निर्माण होते.
14. मधले बोट हे शनीचे बोट मानले जाते. जेव्हा अग्नी आणि शनि एकत्र येतात तेव्हा आध्यात्मिक शक्ती वाढते, जी आध्यात्मिक आणि सांसारिक यशासाठी आवश्यक आहे.
खबरदारी-
1. चालताना आकाश मुद्रा करू नये.
2. जेवताना ही मुद्रा करू नये.
3. मुद्रा केल्यानंतर कधीही हात उलटे करू नये.
4. आकाश मुद्रा करताना संयम बाळगणे देखील खूप महत्वाचे आहे.
5. वात प्रकृती असलेल्या लोकांनी ही मुद्रा करू नये. त्यामुळे गॅस, त्वचेचा कोरडेपणा, संधिवात यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
अस्वीकरण: आरोग्य, सौंदर्य काळजी, आयुर्वेद, योग, धर्म, ज्योतिष, वास्तु, इतिहास, पौराणिक कथा इत्यादी विषयांवर वेबदुनियामध्ये प्रकाशित/प्रसारित केलेले व्हिडिओ, लेख आणि बातम्या केवळ जनहित लक्षात घेऊन तुमच्या माहितीसाठी आहेत. वेबदुनिया याची सत्यता पुष्टी करत नाही. कोणताही प्रयोग करण्यापूर्वी, कृपया तज्ञांचा सल्ला घ्या.
Edited By - Priya Dixit
