वाढत्या वयाचे परिणाम थांबवण्याचे फॉर्म्युला शोधण्यासाठी जगभरात संशोधन केले जात आहे, परंतु अद्याप कोणताही उपाय सापडलेला नाही. आपण पाहिलं आहे की अनेक लोक वेळेआधीच मध्यमवयीन किंवा वृद्ध होतात किंवा तुमचे वाढते वय थांबवायचे असेल तर वेळेपूर्वीच जागे व्हावे लागेल, तरच ते शक्य होईल. वयाच्या 40 वर्षापूर्वी काळजी घेतल्यास हे शक्य होऊ शकते. जाणून घेऊया योगाच्या 5 टिप्स.
काही महत्त्वाच्या गोष्टी: एखाद्या व्यक्तीने वयाची40 ओलांडली की, त्याच्या शरीरात आणि मनात बदल घडू लागतात. तरुणपणात वेगवान गाड्या, जोरात संगीत, आक्रमक जीवनशैली, व्यायामशाळेत जास्त मेहनत आणि संघर्ष करण्याची प्रवृत्ती अधिक दिसून येते, पण जसजसे वय वाढते तसतसा स्वभावातील हा आक्रमकपणा, राग आणि लढण्याची क्षमता कमी होते आणि चिडचिड वाढते.
अशी व्यक्ती धोक्यांपेक्षा सुरक्षिततेला अधिक महत्त्व देते. धोकादायक आणि जबाबदारीचे काम टाळतो. स्मरणशक्ती कमी होते आणि भावनिकता वाढते. पुरुषांमध्ये होणाऱ्या अशा मानसिक, वर्तणूक आणि शारीरिक बदलांना वैद्यकीय शास्त्रात एंड्रोपॉज म्हणतात.
योग म्हटला की हे दोन प्रकारचे आहेत. जर तुम्ही तुमच्या तारुण्यात निरुपयोगी कामांमध्ये जास्त ऊर्जा वाया घालवली तर काही काळानंतर तुम्हाला दुसऱ्या टोकाला जावे लागेल, त्यामुळे तुमची ऊर्जा वाचवा. वाद, मानसिक संघर्ष, अनावश्यक राग आणि अव्यवस्थित कार्यपद्धती आणि जीवनशैली यामुळे तुमचे काम, वर्तन आणि शरीर आणि मनाची क्षमता कमी होते. अशा परिस्थितीत तरुण राहायचे असेल तर योगापेक्षा चांगला पर्याय नाही.
1. प्राणायाम: अनावश्यक काळजी, वादविवाद, नशा, चवीची लालसा, अनियंत्रित खाणे, गुटखा, गोटे, तंबाखू आणि सिगारेट याशिवाय अति भावनिकता आणि अतिविचार यांमुळे अनेक तरुणांचा रंग फिका पडला आहे. या सर्वांवर नियमित प्राणायाम करून नियंत्रण ठेवता येते. कासवाचा श्वास घेण्याचा आणि श्वास सोडण्याचा वेग मानवापेक्षा जास्त असतो. हे व्हेल माशांच्या दीर्घायुष्याचे रहस्य देखील आहे. वडाच्या आणि पिंपळाच्या झाडांच्या दीर्घायुष्याचेही हेच रहस्य आहे. वायुला योगामध्ये प्राण म्हणतात. प्राचीन ऋषींना हवेचे हे रहस्य समजले, म्हणूनच त्यांनी वृद्धत्व थांबवण्यासाठी शॉर्टकट तयार केला. श्वास घेणे आणि श्वास सोडणे यात काही तासांचे अंतर प्राणायामच्या सरावानेच शक्य आहे.
2. आसन: तुम्हाला साध्या आसनावरून अवघड आसनांकडे जावे लागते. प्रथम, आपण 15 दिवस दररोज शरीराच्या हालचाली कराव्यात आणि नंतर दररोज सूर्यनमस्काराच्या तीन चरण कराव्यात आणि हळूहळू 12 चरणांवर जाव्यात. यानंतर ताडासन, त्रिकोनासन, पश्चिमोत्तनासन, उष्ट्रासन,, धनुरासन आणि नौकासन केल्यानंतर अवघड आसने करायला शिका. जसे अर्धमत्स्येंद्रासन, वृश्चिकासन इ.
3. बंध आणि क्रिया: योगामध्ये बंधाला खूप महत्त्व आहे. जालंधर, उडियाना, मूलबंध, महाबंध असे प्रामुख्याने चार बंध आहेत. याशिवाय नेती, धौती, बस्ती, बधी, शंख प्रक्षालन असे अनेक उपक्रम केले जातात. फक्त एक एक करून काही विशिष्ट क्रिया शिका.
4. ध्यान: जर तुमच्या हृदयाचे ठोके जलद होत असतील आणि रक्तही वेगाने धावत असेल तर तुम्ही वेळेपूर्वी वृद्ध व्हाल. दररोज फक्त 20 मिनिटे ध्यान केल्याने तुमचे वृद्धत्व थांबू शकते. उच्च रक्तदाब काळजीपूर्वक नियंत्रित केला जातो. हे तुम्हाला चिंता आणि चिंतांपासून दूर ठेवते.
5. उपवास: हे खूप महत्वाचे आहे. उपवासामुळे शरीरात साचलेली घाण निघून जाते. व्रत किंवा व्रत हा योगाच्या यम निमयचा भाग आहे. 16 तास उपवास करा. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही रात्री आठ वाजता जेवण केले तर दुसऱ्या दिवशी सकाळी 12 वाजताच जेवण करा. या काळात तुम्हाला काहीही खाण्याची किंवा पिण्याची गरज नाही. तुम्ही सकाळी पाणी, नारळपाणी किंवा भाज्यांचा रस पिऊ शकता. असे केल्यास शरीरातील नवीन आणि जुने अन्न पूर्णपणे पचते आणि बाहेर पडू लागते.
आपल्या धर्मग्रंथात उपवासाचे खूप महत्त्व आहे. उपवास फक्त चातुर्मासात केला जातो. हिंदू धर्मात वर्षभर अनेक प्रकारचे व्रत आहेत जसे की वार, महिन्यातील दुज, चतुर्थी, एकादशी, प्रदोष, अमावस्या किंवा पौर्णिमा. वर्षभरात नवरात्री, श्रावण महिना किंवा चातुर्मास इ. परंतु बहुतेक लोक भरपूर अन्न खाल्ल्यानंतर उपवास करतात. हा उपवास किंवा उपवास नाही. उपवासात काहीही खाल्ले जात नाही.
अस्वीकरण (Disclaimer) : या लेखात दिलेली माहिती आणि उपाय सामान्य सामान्य माहितीवर आधारित आहे. या माहितीची पूर्णता, विश्वासार्हता आणि अचूकता याबाबत वेबदुनिया कोणतीही हमी देत नाही. अधिक माहितीसाठी संबंधित तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
Edited by - Priya Dixit
