अमळनेर : महाराष्ट्रातील जळगाव जिल्ह्यातील अमळनेर येथे असलेले मंगळ देव मंदिर हे अत्यंत प्राचीन आणि जागृत स्थान मानले जाते. असे म्हणतात की मंगळदेवाचे हे एकमेव मंदिर आहे जिथे मंगळदेव स्वतःच्या रूपात विराजमान आहेत. अशी मूर्ती इतर कोठेही दिसणार नाही. या ठिकाणी मंगळदोष शांतीची पूजा केली जाते.
- येथे असलेली मंगळदेवाची मूर्ती स्वतःच्या रूपानुसार विराजमान आहे. त्याचे स्वरूप पुराणात सांगितले आहे. उज्जैनमधील मंगळनाथ नावाच्या जागेबद्दल बोलायचे झाले तर तिथे मंगळदेवाची मूर्ती नाही, तर त्यांची पूजा शिवरूप म्हणजेच शिवलिंगाच्या रूपात केली जाते.
- पुराणानुसार
रक्तमाल्याम्बरधर: शक्तिशूलगदाधर:।
चतुर्भज: रक्तरोमा वरद: स्याद् धरासूत:॥- मत्स्यपुराण 94-37
अर्थ- भूमिपुत्र मंगळ देवता चतुर्भुज आहे. शरीर लाल रंगाचे असतात. शक्ती, डमरू, त्रिशूल आणि गदा हातात आहे. एक हात वरमुद्रामध्ये राहतो.
- अमळनेर येथे असलेल्या मंगळदेवाच्या मूर्तीच्या उजव्या हातात गदा, खालच्या उजव्या हातात त्रिशूल, वरच्या डाव्या हातात डमरू आणि खालच्या डाव्या हातात कमळाचे फूल आहे. त्यांचे वाहन मेंढी आहे.
- मंगळदेवाच्या मूर्तीच्या उजव्या बाजूला काळ्या पाषाणाची पंचमुखी हनुमानाची तर डावीकडे काळ्या पाषाणात बनवलेली भूमातेची एकमेव मूर्ती आहे जी जगात कुठेही दिसणार नाही.
अमळनेर येथील मंगल ग्रह मंदिरात जगातील एकमेव अत्यंत प्राचीन आणि दुर्मिळ मूर्ती आहे. येथील मंगळदेवाच्या मूर्तीला व्रजलेप करण्यात आले आहे. त्यामुळे ही मूर्ती आता पूर्वीपेक्षा अधिक दिव्य आणि तेजस्वी दिसू लागली आहे. मंगळ देवाची मूर्ती प्राचीन असल्याने मूर्तीच्या रक्षणासाठी वेळोवेळी मूर्तीवर आवश्‍यकतेनुसार व्रजलेप केला जातो.
मूर्तीची झीज होऊ नये आणि मूर्तीला नवजीवन मिळावे यासाठी वज्राचा लेप केला जातो. वज्र लेपन ही एक प्राचीन भारतीय कला आहे. नैसर्गिक रसायनांचा वापर करून वज्र लेप अतिशय मेहनतीने केला जातो. वज्र लेप ही कला दिवसेंदिवस दुर्मिळ होत चालली आहे. देशात फार कमी मूर्तींवर असा लेप करण्यात आला आहे.
असे मानले जाते की येथे असलेल्या मंदिराचा 1933 मध्ये पहिल्यांदा जीर्णोद्धार करण्यात आला होता. पण मूर्ती अतिशय प्राचीन मानली जाते. ती स्वयंभू मूर्ती मानली जाते. 1999 मध्ये हे ठिकाण पूर्णपणे स्वच्छ आणि निर्जंतुकीकरण करण्यात आले आणि तीर्थक्षेत्र म्हणून विकसित केले गेले. मंदिराभोवती निसर्गसौंदर्य पाहायला मिळते.
- या मंदिरात मंगळवारी प्रत्येक वर्ग आणि समाजाचे लोक येतात आणि मंगळ देवासमोर हजेरी लावतात. विशेषत: मांगलिक दोषाने ग्रस्त लोक, राजकारणी, शेतकरी, दलाल, पोलीस, शिपाई, सिव्हिल इंजिनीअर तसेच ज्यांना कोणत्याही प्रकारचे आजार आहेत, तेही मंगळदेवाच्या मंदिरात येऊन त्यांचे आशीर्वाद घेतात.
श्री मंगळ देव मंदिर अमळनेर कसे पोहोचायचे | How to reach Shri Mangal Dev Graha Mandir Amalner
- जळगाव ते अमळनेर अंतर | Jalgaon to Amalner Distance : जळगावपासून अमळनेर सुमारे 58 किमी अंतरावर आहे.
- धुळे ते अमळनेर अंतर | Dhule to Amalner Distance : इथे जायचे असेल तर धुळे नावाच्या शहरात पोहोचल्यानंतरही येथून रस्त्याने जाता येते. धुळे ते अमळनेर 36.4 किलोमीटर अंतरावर आहे.
- अमळनेर ते मंगळदेव मंदिराचे अंतर Amalner to Mangal Dev Mandir Distance : अमळनेर गावापासून श्री मंगळ ग्रह मंदिर हे अंतर सुमारे 2.5 किलोमीटर आहे. मंदिरापर्यंत पोहचण्यासाठी अनेक वाहने उपलब्ध आहेत.
संपूर्ण पत्ता मंगल ग्रह मंदिर, चोपडा रोड, धनगर गली, अमळनेर, जिल्हा जळगाव, महाराष्ट्र-425401
Mangal Grah Mandir, Chopra Road, Dhangar Galli, Amalner, Maharashtra 425401
