बीटेक इन मृदा आणि जलसंधारण अभियांत्रिकी इंजीनियरिंग हा 4 वर्षांचा कोर्स आहे. अभ्यासक्रमाची विभागणी सेमिस्टर पद्धतीने केली जाते, मृद व जलसंधारण अभ्यासक्रमात विद्यार्थ्यांना हवामान, पाणी व्यवस्थापन प्रणाली, डेटा विश्लेषण, मातीच्या नुकसानीची स्थिती समजून घेणे, दुष्काळाची लक्षणे, ओलावा, मृद व जलसंधारण व व्यवस्थापन याबाबत सविस्तर माहिती दिली जाते. जेणेकरून एक व्यावसायिक म्हणून तुम्ही कृषी क्षेत्र सुधारू शकाल आणि त्याच्या विकासात हातभार लावू शकतात.
हा एक अंडरग्रेजुएट प्रोग्राम आहे जो 12वी नंतर करता येतो, . हा अभ्यासक्रम करण्यासाठी विद्यार्थ्यांना कृषी क्षेत्राची आवड निर्माण झाली पाहिजे, तसेच या क्षेत्राचे महत्त्व आणि त्याचा अधिक विकास कसा व्हायला हवा, हेही त्यांना समजले पाहिजे. कोर्स केल्यानंतर विद्यार्थी स्वत:चा स्टार्टअपही सुरू करू शकतात आणि त्यांना हवे असल्यास सरकारी विभागात काम करू शकतात. त्यांना कृषी आणि शेतकरी मंत्रालय, जल संसाधन मंत्रालय, नदी विकास आणि ICAR सारख्या विभागांमध्ये काम करण्याची संधी मिळू शकते.
पात्रता-
हा अभ्यासक्रम करण्यासाठी उमेदवाराने कोणत्याही मान्यताप्राप्त संस्थेतून बारावी उत्तीर्ण केलेली असावी. जे विद्यार्थी यावर्षी बोर्डाच्या परीक्षेची तयारी करत आहेत तेही या अभ्यासक्रमासाठी अर्ज करू शकतात. विद्यार्थ्यांना बारावीत किमान 50 ते 60 गुण हवेत. अनेक वेळा आयोजित केलेल्या संस्था, राज्य आणि राष्ट्रीय स्तरावरील परीक्षांसाठी गुणांची पात्रता वेगळी असते. त्यानुसार आता विद्यार्थ्यांना 12वीमध्ये 75 टक्के गुण असणे आवश्यक आहे.
राखीव वर्गात 5 टक्के गुणांची सूट मिळते.45 टक्के दराने अर्ज करू शकता आणि प्रवेश परीक्षेला बसू शकता.
प्रवेश प्रक्रिया -
विद्यार्थ्यांना बारावीत मिळालेल्या गुणांच्या आधारे गुणवत्तेवर आधारित प्रवेश दिला जातो. दुसरीकडे, प्रवेश परीक्षेद्वारे प्रवेश घेण्यासाठी, विद्यार्थ्यांना घेण्यात येणाऱ्या प्रवेश परीक्षेत चांगली कामगिरी करावी लागते. परीक्षेत मिळालेल्या गुणांच्या आधारे विद्यार्थ्यांची क्रमवारी लावली जाते आणि समुपदेशनाद्वारे विद्यार्थ्यांना जागा वाटप केल्या जातात.विद्यार्थी मुख्य परीक्षाJEE Mains, JEE Advanced, WJEE, SRMJEE - KEAM - VITEEE परीक्षा द्वारे प्रवेश मिळवू शकतात.
प्रवेशासाठी आवश्यक कागदपत्रे
इयत्ता 10 वी आणि 12 वी गुणपत्रिका
- शाळा सोडल्याचा दाखला
- तात्पुरते प्रमाणपत्र (इयत्ता 12 वी नंतर प्रदान केलेले)
- चारित्र्य प्रमाणपत्र
- स्थलांतर प्रमाणपत्र
- रहिवासी प्रमाणपत्र
- जातीचे प्रमाणपत्र (असल्यास)
- अपंगत्व प्रमाणपत्र (असल्यास)
अभ्यासक्रम
सेमिस्टर 1
व्यावसायिक संप्रेषण आणि तांत्रिक लेखन, अभियांत्रिकी रेखाचित्र, शेतीची तत्त्वे, प्राथमिक गणित, संगणक आणि भाषा, नैतिक आणि मूल्य शिक्षण, मूलभूत इलेक्ट्रिकल अभियांत्रिकी, मूलभूत इलेक्ट्रॉनिक
सेमिस्टर 2
प्राचार्य मृदा विज्ञान, अभियांत्रिकी यांत्रिकी, अभियांत्रिकी गणित, फलोत्पादन क्षेत्र पिके, कार्यशाळा सराव आणि तंत्रज्ञान, सीएडी आणि सीआयएम मशीन ड्रॉइंग आणि संगणक ग्राफिक, अभियांत्रिकी थर्मोडायनामिक्स, अभियांत्रिकी रसायनशास्त्र
सेमिस्टर 3
अंमलबजावणी, परिचयात्मक जैवतंत्रज्ञान, इलेक्ट्रिकल मशीन, अभियांत्रिकी गणित - 2, डेटाबेस व्यवस्थापन आणि इंटरनेट अनुप्रयोग, सर्वेक्षण आणि स्तरीकरण, सामग्रीची ताकद, विस्तार शिक्षण, सांख्यिकी पद्धत
सेमिस्टर 4
फ्लुइड मेकॅनिक्स, इंजिनिअरिंग हायड्रोलॉजी, सॉइल मेकॅनिक्स, सॉईल फिजिक्स, एन्व्हायर्नमेंट स्टडीज I, फार्म मशिनरी, फूड इंजिनीअरिंगमधील युनिट ऑपरेशन, हीट आणि मास ट्रान्सफर, थिअरी ऑफ मेकॅनिक्स
सेमिस्टर 5
रेफ्रिजरेशन आणि एअर कंडिशनिंग, मशीन डिझाइन, ट्रॅक्टर आणि फार्म मशीनरीचे बिल्ड ऑपरेशन आणि देखभाल, भिंत आणि पंप, प्रशिक्षण 1, बांधकाम साहित्य आणि स्ट्रक्चरल डिझाइन, कृषी व्यवसाय व्यवस्थापन, जैविक सामग्रीचे अभियांत्रिकी गुणधर्म, पर्यावरण अभ्यास,
सेमिस्टर 6
इन्स्ट्रुमेंटेशन आणि कंट्रोल इंजिनिअरिंग, कापणीनंतर आणि स्टोरेज इंजिनिअरिंग, मृदा आणि जलसंधारण अभियांत्रिकी, सिंचन अभियांत्रिकी, ऑपरेशन रिसर्च, ट्रॅक्टर आणि पॉवर युनिट, पीक प्रक्रिया अभियांत्रिकी
सेमिस्टर 7 रिन्युएबल एनर्जी, ड्रेनेज इंजिनीअरिंग, अॅग्रो इंडस्ट्रीजवरील उद्योजकता विकास, माती आणि पाणी रूपांतरण संरचना, शैक्षणिक दौरा आणि क्षेत्र भेट, फार्म मशीन डिझाइन आणि चाचणी, डेअरी आणि फूड इंजिनीअरिंग, हायड्रोलिक्स आणि सिंचन प्रणालीचे डिझाइन, सेमिनार एक, ट्रेनिंग संरक्षण
सेमिस्टर 8
इलेक्टिव्ह 1 - माती आणि जल अभियांत्रिकी, इलेक्टिव 2 - फार्म मशीन आणि पॉवर, इलेक्टिव्ह 3 - कृषी प्रक्रिया आणि अन्न प्रक्रिया आणि अभियांत्रिकी, सेमिनार 2, प्रकल्प अहवाल
शीर्ष महाविद्यालये -
भारतीय कृषी संशोधन संस्था, दिल्ली
सेंट्रल इन्स्टिट्यूट ऑफ अॅग्रिकल्चरल इंजिनिअरिंग, भोपाळ
कृषी अभियांत्रिकी महाविद्यालय, लुधियाना, पंजाब
कृषी अभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञान महाविद्यालय जुनागढ, गुजरात
महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, पुणे कृषी महाविद्यालय - कृषी अभियांत्रिकी महाविद्यालय.
अंबिल धर्मलिंगम कृषी महाविद्यालय, त्रिची
अलाहाबाद इन्स्टिट्यूट ऑफ अॅग्रिकल्चर, अलाहाबाद
अण्णा विद्यापीठ, जैवतंत्रज्ञान केंद्र
जॉब व्याप्ती आणि पगार -
कृषी अधिकारी - पगार -2.5 ते 4 लाख रुपये
गुणवत्ता हमी कार्यालय - पगार -2. 5 ते 3.5 लाख रुपये
फार्म व्यवस्थापक - पगार -3.5 ते 4 लाख रुपये
संशोधन अभियंता -पगार - 6 लाख ते 7 लाख रुपये
प्रक्रिया व्यवस्थापक - पगार - 3 ते 6 लाख रुपये
खरेदी व्यवस्थापक - पगार - 4 ते 5 लाख रुपये
रोजगार क्षेत्र-
* कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालय
* जल संसाधन, नदी विकास आणि गंगा पुनरुज्जीवन मंत्रालय
* ICAR - भारतीय मृदा जल संवर्धन संस्था (IISWC)
* भारतीय जल व्यवस्थापन संस्था
* मेघालय राज्य पाणलोट आणि पडीक जमीन विकास संस्था
Edited By - Priya Dixit
