शनिवार, 11 जानेवारी 2025
  • Follow us
  1. धर्म
  2. गणेशोत्सव
  3. गणेश महिमा
Written By वेबदुनिया|

पुराणातील गणेश

डॉ. मनस्वी श्रीविद्यालंकार

विघ्नहर्त्याचे प्रकटीकरण, त्यांच्या लीला, स्तुती व भक्तीचे वर्णन जवळपास सर्व पुराणांमध्ये आढळते. उपलब्ध वर्णनांचे सार काढून एका लेखात सामावणे अशक्य कोटीतील काम आहे. वाचकांसाठी पुराणांच्या नावांसहित संक्षिप्त वर्णन खाली देत आहोत.

पद्य पुराण : यामध्ये पार्वतीच्या मळापासून भगवान गणेशाचे गजमुखाच्या रूपातील प्रकटीकरणाचे वर्णन आहे. पवित्र गंगा मातेने त्यांना पुत्र मानल्याचा उल्लेख आहे. अर्थात म्हणूनच गणेशास गांगेय नावानेही संबोधण्यात येते. सोबतच त्याच्या लीलेचेही वर्णन आहे. 
पुढे पहा शिवपुराणातील गणेश...

WD


शिवपुराण : विघ्नहर्त्याची श्र्वेत कल्पात उत्पत्तीची कथा, गणेशाचे भगवान शंकराच्या गणांसोबतच्या अद्भूत युद्धाचे वर्णन आढळते. ‍शंकराच्या त्रिशुलाने लंबोदराचे डोके उडवल्यानंतरचा वृत्तांत, यानंतर व्यथित झालेली पार्वती, शंकराने गजमुखास पुन्हा जिवंत करेपर्यंतचा वृत्तांत यात आहे. याशिवाय गणेशाच्या बाललीला, गणपती विवाह, नाराज झालेला कार्तिकेय या प्रसंगाचे वर्णन आढळते.

महाभारतातील गणेश...


WD


महाभारत : महाभारताची कल्पना संपूर्णपणे डोक्यात स्पष्ट झाल्यानंतर व्यासमुनी विचारात पडले. कारण एवढ्या विस्तृत ग्रंथाची रचना झाली पण त्याचे लेखन करणार कोण? असा प्रश्न त्यांना पडला. भगवान गणेशाने प्रसन्न होऊन त्यांचा लेखनिक होण्याचे मान्य केले. मात्र, 'सांगताना एकही क्षण थांबू नये या ह्या अटीवरच. व्यासांचे ग्रंथ लेखनाचे आमंत्रण विघ्नहर्त्याने स्वीकारण्यापर्यंतचा वृत्तांत यात आहे. यानंतर गणेशाचे संपूर्ण ग्रंथ लिहून पूर्ण करण्यापर्यंतचा वृतांत त्यात आहे.

बृह्यवैवर्त्त पुराणातील गणेश...


WD


बृह्यवैवर्त्त पुराण : या पुराणात भगवान गणेशाच्या प्रकटी करणाअगोदरचा रोमहर्षक वृत्तांत आढळतो. पुत्रप्राप्तीसाठीच्या पुण्यक व्रताचे त्यात विस्ताराने वर्णन आहे. भगवान शंकराने पार्वतीस पुत्रप्राप्तीसाठी हा मंत्र सांगितला होता. पार्वतीने पुत्र प्राप्तीच्या इच्छेसाठी केलेले पुण्यक व्रत, पूर्णाहूती अगोदर ब्राह्मणाचा दक्षिणेसाठी आग्रह, पार्वतीची अशक्य कोटीतील दक्षिणा देण्याची तयारी, असे प्रसंग यात आहेत. पूर्णाहूती नंतर ब्राम्हणाने दक्षिणेच्या रूपात साक्षात भगवान शंकराची घातलेली मागणी, पार्वतीने अशक्य कोटीतील दक्षिणा देणे, आणि व्रताच्या प्रभावामुळे विघ्नहर्त्याची निर्मिती हे प्रसंग रोमहर्षक आहेत.

याप्रमाणेच लिंग पुराण, भविष्य पुराण यासारख्या अनेक पुराणात वर्णन सापडते. साक्षात विघ्नहर्त्याच्या नावानेच श्री गणेश पुराणही उपलब्ध आहे.

Makar Sankranti 2025 : मकर संक्रांती पूजा साहित्य, संपूर्ण पूजा विधी, सुगड पूजन, महत्व

Makar Sankranti 2025 : मकर संक्रांती पूजा साहित्य, संपूर्ण पूजा विधी, सुगड पूजन, महत्वMakar Sankranti Complete Pooja Vidhi : इंग्रजी नवीन वर्षाप्रमाणे येणार पहिला सण म्हणजे मकर संक्रांती होय. हिंदू धर्मात मकरसंक्रांतीला खूप महत्व दिले जाते. तसेच यादिवशी महिला परंपरेप्रमाणे हळदी कुंकू करतात. सवाष्णींना बोलावून सुगडाचे वाण देतात व हळदी कुंकू समारंभाचे आयोजन करतात. तसेच लग्न झालेल्या जोड्याप्याची देखील पहिली मकरसंक्रांत थाटामाटात साजरी केली जाते. नव्या नवरीची या दिवशी खण-नारळाने ओटी भरण्यात येते तसेच सासू आपल्या नव्या सुनेला काळी साडी भेट देते.

Makar Sankranti 2025 Recipe खमंग तिळाची चटणी Til Chutney

Makar Sankranti 2025 Recipe खमंग तिळाची चटणी Til ChutneyTil Chutney कृती- सर्वप्रथम कढई तीळ मंद आचेवर भाजून घ्या. तीळ छान भाजून झाले की एका ताटात काढून घ्या. नंतर त्याच कढई मध्ये शेंगदाणे आणि जिरं सुद्धा भाजून घ्या. भाजेलेलं साहित्य थंड करून घ्या. नंतर मिक्सर मध्ये भाजेलेलं तीळ, शेंगदाणे, जिरं, मीठ लसूण आणि लाल तिखट घालून भडसर वाटून घ्या. आपली खमंग तिळाची चटणी तयात आहे. ही चटणी भाकरी, चपाती, वरण भात सोबत खूपच चविष्ट लागते.

Ganpati Stotra Marathi श्री गणपती स्तोत्र

Ganpati Stotra Marathi श्री गणपती स्तोत्रसाष्टांग नमन हे माझे गौरीपुत्र विनायका | भक्तिने स्मरतां नित्य आयु:कामार्थ साधती ||१|| प्रथम नाव वक्रतुंड दुसरे एकदंत तें | तीसरेकृष्णपिंगाक्ष चवथे गजवक्त्र तें ||२||

Paush Putrada Ekadashi 2025: पौष पुत्रदा एकादशीच्या दिवशी काय करावे आणि काय करू नये?

Paush Putrada Ekadashi 2025: पौष पुत्रदा एकादशीच्या दिवशी काय करावे आणि काय करू नये?जर तुम्ही पौष पुत्रदा एकादशीच्या दिवशी उपवास करत असाल, तर लक्षात ठेवा की उपवासाच्या वेळी तुम्ही फळांचा आहार घ्यावा पण फक्त एकदाच किंवा जर तुम्ही उपवास ठेवू शकत नसाल तर ते न करणे चांगले कारण अपूर्ण उपवास नेहमीच उपासनेत दोष निर्माण करतो आणि अशा उपासनेचे कोणतेही फळ मिळत नाही.

12 Jyotirlingas: १२ ज्योतिर्लिंग आणि १२ राशींचा काय संबंध आहे? तुम्ही कोणत्या ज्योतिर्लिंगाशी संबंधित आहात हे जाणून घ्या?

12 Jyotirlingas: १२ ज्योतिर्लिंग आणि १२ राशींचा काय संबंध आहे? तुम्ही कोणत्या ज्योतिर्लिंगाशी संबंधित आहात हे जाणून घ्या?12 Jyotirlingas मेष | ARIES : ही राशी रामेश्वर ज्योतिर्लिंगाशी संबंधित आहे. मेष रास ही सूर्याची उच्च रास आहे आणि ती सौर महिन्यातील पहिली रास देखील आहे. रामेश्वरम हे सूर्याचे उच्च स्थान मानले जाते. आपल्या जीवनात सूर्याचे खूप महत्त्व आहे. त्रेता युगात सूर्यवंशी भगवान श्रीराम यांनी या ज्योतिर्लिंगाची स्थापना केली होती. सूर्य हा आपल्या आत्मा, कीर्ती, सन्मान, पद आणि जीवनशक्तीचे प्रतीक आहे.

अधिक व्हिडिओ पहा

12 Jyotirlingas: १२ ज्योतिर्लिंग आणि १२ राशींचा काय संबंध आहे? तुम्ही कोणत्या ज्योतिर्लिंगाशी संबंधित आहात हे जाणून घ्या?

12 Jyotirlingas: १२ ज्योतिर्लिंग आणि १२ राशींचा काय संबंध आहे? तुम्ही कोणत्या ज्योतिर्लिंगाशी संबंधित आहात हे जाणून घ्या?12 Jyotirlingas मेष | ARIES : ही राशी रामेश्वर ज्योतिर्लिंगाशी संबंधित आहे. मेष रास ही सूर्याची उच्च रास आहे आणि ती सौर महिन्यातील पहिली रास देखील आहे. रामेश्वरम हे सूर्याचे उच्च स्थान मानले जाते. आपल्या जीवनात सूर्याचे खूप महत्त्व आहे. त्रेता युगात सूर्यवंशी भगवान श्रीराम यांनी या ज्योतिर्लिंगाची स्थापना केली होती. सूर्य हा आपल्या आत्मा, कीर्ती, सन्मान, पद आणि जीवनशक्तीचे प्रतीक आहे.

घरात तुळशीचे रोप स्वतःच उगवले तर शुभ की अशुभ जाणून घ्या

घरात तुळशीचे रोप स्वतःच उगवले तर शुभ की अशुभ जाणून घ्याअशी अनेक घरे किंवा ठिकाणे आहेत जिथे तुळशी कधीच उगवत नाही. खूप प्रयत्न करूनही त्याचे तुळशीचे रोप सुकते. त्याचप्रमाणे काही घरे अशी आहेत जिथे तुळशीचे रोप स्वतःच उगवते. तुमच्या घरात तुळशीचे रोप स्वतःच उगवले असेल तर जाणून घ्या लक्षण शुभ आहे की अशुभ.

स्वामी विवेकानंदांचे शिकागो येथील ऐतिहासिक भाषण, जे ऐकून टाळ्यांचा कडकडाट होत होता

स्वामी विवेकानंदांचे शिकागो येथील ऐतिहासिक भाषण, जे ऐकून टाळ्यांचा कडकडाट होत होताSwami Vivekananda speech in Chicago त्यांनी अमेरिकेतील लोकांना हिंदीत संबोधित करून भाषणाची सुरुवात केली. स्वामी विवेकानंद म्हणाले होते- 'अमेरिकेतील माझ्या बंधू आणि भगिनींनो, मला अभिमान आहे की मी अशा धर्माचा आहे ज्याने जगाला सहिष्णुता आणि सार्वत्रिक स्वीकृतीचा धडा शिकवला आहे. आम्ही केवळ सार्वत्रिक सहिष्णुतेवर विश्वास ठेवत नाही, तर सर्व धर्मांना सत्य म्हणून स्वीकारतो.

ढपोरशंख म्हणजे काय? मनोरंजक कथा, मुलांना नक्की ऐकवा छान गोष्ट

ढपोरशंख म्हणजे काय? मनोरंजक कथा, मुलांना नक्की ऐकवा छान गोष्टएका गावात दोन कुटुंबे एकमेकांच्या जवळ राहत होती. एकाचे नाव श्याम आणि दुसऱ्याचे नाव पंकज. श्याम गरीब, देवधर्म करणारा आणि नम्र होता तर पंकज गर्विष्ठ आणि लोभी होता. एकदा श्याम कार्तिक पौर्णिमेला गंगा नदीच्या तीरावर गंगेत स्नान करत असताना त्याच्या मनात विचार आला की माझी एवढी कमाई असावी की माझे कुटुंब सुखी राहावे, कशाची कमतरता नसावी आणि घरात श्रीकृष्णाचे मंदिरही बांधता येईल. असा विचार करत असतानाच अचानक त्याला एक सुंदर शंख किनाऱ्यावर पडलेला दिसतो. त्याच्या पुजेच्या खोलीत शंखाचा तुटवडा असल्याने ते पाहून त्याला आनंद होतो.

जर हिवाळ्यात तुमचे हात पाय थंड पडत असतील तर या युक्त्या करा

जर हिवाळ्यात तुमचे हात पाय थंड पडत असतील तर या युक्त्या कराWarmth tips for hands and feet in freezing weather: हिवाळ्याच्या ऋतूच्या आगमनानंतर, थंड हात आणि पाय ही एक सामान्य समस्या बनते. थंड हात-पायांमुळे कामात त्रास तर होतोच पण झोपेवरही परिणाम होतो. या लेखात आम्ही तुम्हाला काही सोपे उपाय सांगणार आहोत ज्याद्वारे तुम्ही हिवाळ्यात तुमचे हात आणि पाय उबदार ठेवू शकता आणि आरामदायी झोप घेऊ शकता.
Android app iOS app
Webdunia
FOLLOW US ON

हिंदू

मनोरंजन

मराठी ज्योतिष

क्रीडा

वृत्त जगत

Copyright 2025, Webdunia.com