सोमवार, 25 नोव्हेंबर 2024
  1. मराठी बातम्या
  2. लोकसभा निवडणूक २०२४
  3. मतदाता शिक्षा एवं जागरूकता
Written By
Last Updated : शनिवार, 16 मार्च 2024 (12:47 IST)

Voter Awareness: भारतात मतदान कोण करू शकते? कोण करू शकत नाही?

mizoram poll women voters
Voter Awareness :भारतात मतदान करण्याचा अधिकार त्या सर्व नागरिकांना आहे जे काही मानदंडला पूर्ण करू शकतात. भारतात कोण मतदान करू शकत याची माहिती इथे दिली आहे. 
 
नागरिकत्व : केवळ भारतातील नागरिक निवडणुकांमध्ये मतदान करण्यासाठी पात्र आहेत. विदेशी नागरिक आणि अनिवासी भारतीय (एनआरआई) सोबत इतर-नागरिकांना मतदान करण्याची परवानगी नाही. 
 
आवश्यक वय : भारतात मतदान करण्यासाठी 18 वय वर्ष पूर्ण लागते. जो नागरिक वय वर्ष 18 पूर्ण आहे तो मतदान करण्यासाठी पात्र ठरतो. 
 
मतदार यादी : मतदान करायला योग्य होण्यासाठी नागरिकांना आपल्या संबंधित निर्वाचित क्षेत्रात मतदार यादीत आपले नाव दयावे लागेल. निवडणूक आयोग वेळोवेळी या यादी तयार करते आणि अपडेट करते.  
 
निवास : नागरिक त्या निर्वाचित क्षेत्राचे रहिवासी  हवे जिथे ते मतदान करू इच्छितात.  त्यांच्या जवळ निर्वाचन क्षेत्रातील स्थायी स्वरुपाचा पत्ता किंवा सहा महिन्याचे तात्पुरते  निवास असले पाहिजे. 
 
मानसिक स्वस्थता :  मतदान करण्यासाठी व्यक्तीला मानसिकरित्या स्वस्थ असणे गरजेचे असते. आणि स्वतःचे निर्णय घेण्यासाठी सक्षम असणे आवश्यक आहे.  
अपात्रता  : काही असे कारणे असतात जे व्यक्तीला मतदान करण्यासाठी अपात्र  ठरवू शकतात जसे की, मानसिकदृष्टया अस्वस्थ असणे, अपराधी म्हणजेच कायद्याने अपात्र  असणे किंवा दिवाळखोर घोषित केलेला नागरिक हे मतदान करण्यासाठी अपात्र ठरू शकतात. 
 
भारतात मतदान कोण करू शकत नाही?
काही नागरिक भारतात मतदान करण्याच्या पात्रतेचे नाही. इथे त्या लोकांची काही श्रेणी दिली आहे जे मतदान करू शकत नाही. 
गैर-नागरिक(अप्रवासी) : विदेशी नागरिक आणि अनिवासी  भारतीय (एनआरआई) सोबत अप्रवासी भारतीयांना भारतीय निवडणुकांमध्ये मतदान करण्याची परवानगी नाही. 
 
अल्पवयीन : 18 वर्षाखालील नागरिकांना मतदान करण्याचा अधिकार नाही. भारतात मतदान करण्यासाठी वय 18 हे पूर्ण लागते. 
 
अपात्र व्यक्ती : ज्यांना कायद्याने मतदान करण्यासाठी अपात्र घोषित केले आहे जसे की, काही अपराधींना अपराध केले म्हणून दोषी ठरवले आहे दिवाळखोर घोषित केले गेले आहे त्यांना मतदान करण्यासाठी अपात्र  ठरवले जाते.