शिव स्वत:जवळ डमरू का ठेवतात? डमरू मंत्र आणि त्याचे महत्त्व जाणून घ्या
जे काही भगवान शिवाच्या रूपाशी संबंधित आहे, प्रत्येक गोष्टीचा खोल आध्यात्मिक अर्थ आहे आणि त्याच प्रकारे डमरू हे देखील एक सामान्य वाद्य नसून ते विश्वाच्या निर्मिती आणि विनाशाशी संबंधित आहे. भगवान शिव जेव्हा आनंदात नाचतात, तेव्हा ते या डमरूच्या तालावर नाचतात आणि जेव्हा ते विनाशासाठी तांडव करतात तेव्हा ते या डमरूच्या तालावर नाचतात. डमरूची एक डावी बाजू बांधकाम आणि निर्मितीचे प्रतीक आहे, तर दुसरी बाजू विनाश दर्शवते. डमरू हे या विश्वातील सर्वात जुने आणि पहिले वाद्य मानले जाते, जे या जगात आवाज आणि लय आणण्यासाठी तयार केले गेले.
डमरूचे आध्यात्मिक महत्त्व
पौराणिक मान्यतेनुसार, भगवान शिव डमरूसह प्रकट झाले. जेव्हा विश्वाची निर्मिती झाली तेव्हा जगात आवाज नव्हता. माता सरस्वतीच्या दर्शनाने ब्रह्मांडात ध्वनी संचार झाला, पण स्वर आणि लय नसताना हा आवाज संगीताशिवाय होता. त्यानंतर भगवान शिवांनी डमरू नाचून 14 वेळा फिरवला, त्यामुळे ध्वनीमध्ये व्याकरण निर्माण झाले आणि संगीतात यमक आणि ताल निर्माण झाला. ढोलाच्या आवाजाने जगासमोर खेळकरपणा आला.
असे मानले जाते की जेव्हा शिव डमरू वाजवत तांडव नृत्य करतात तेव्हा निसर्गात नवीन ऊर्जेचा संचार होतो. दु:ख आणि वेदनांमधून संसार सावरायला लागतो. भगवान शिव जेव्हा ध्यानात असतात तेव्हा हा डमरू त्यांच्या त्रिशूळाला बांधलेला असतो, पण जेव्हा ते प्रसन्न होतात तेव्हा ते स्वतः हा डमरू वाजवतात आणि नाचतात. असे मानले जाते की प्रदोष काळात भगवान शिव जगाला भाव-विभोर करण्यासाठी कैलास पर्वतावर डमरू वाजवताना आनंदात नाचतात. भगवान शिवाचा डमरू हे नाद साधनेचे प्रतीक मानले जाते. नाद म्हणजे ज्याला ‘ओम’ म्हणतात. ओम शब्दाची उत्पत्ती भगवान शिवाच्या डमरूपासून झाली आहे, ज्याला विश्वाचा ध्वनी देखील मानले जाते. डमरूचा आवाज देखील वीर रसाची ध्वनी देखील मानले जाते.
डमरू मंत्र काय आहे आणि आपल्या जीवनात डमरूचे महत्त्व
शास्त्रानुसार या मंत्राची उत्पत्ती सप्तऋषींनी आयुर्वेदिक पद्धतीने उपचार करताना केली आहे. भगवान शिवाने स्वतः या मंत्रातील प्रत्येक शब्दाचा आवाज आपल्या डमरूमधून अशा प्रकारे काढला होता की त्या शब्दांचे मंत्रात रूपांतर करता येईल. डमरू मंत्र पुढीलप्रमाणे आहेत - अइउण्, त्रृलृक, एओड्, ऐऔच, हयवरट्, लण्, ञमड। णनम्, भ्रझभञ, घढधश्, जबगडदश्, खफछठथ, चटतव, कपय्, शषसर, हल्।
भगवान शिवाची आराधना केल्यानंतर डमरू मंत्राचा 11 वेळा जप केल्याने व्यक्तीचे आजार बरे होतात. एखाद्या प्राण्याच्या विषाने व्यक्तीला त्रास होत असेल तर या मंत्राचा सतत जप केल्याने त्या विषाचा प्रभावही दूर होऊ शकतो. डमरू मंत्राचा जप केल्याने नकारात्मक ऊर्जा किंवा वाईट डोळ्यांचा प्रभाव देखील दूर होतो. आदि शंकराचार्यांनीही डमरूचा उपयोग आपल्या विद्यार्थ्यांचे लक्ष केंद्रित करण्यासाठी केला. डमरू हा शिवाचा संध्याकाळचा आवाज म्हणून वापरला जातो. हे शिवाच्या ध्यान आणि तांत्रिक ध्यानात देखील वापरले जाते.
