फिलॉसॉफीमध्ये पीएचडी हा 3 ते 6 वर्षांच्या कालावधीचा संशोधनावर आधारित डॉक्टरेट स्तरावरील अभ्यासक्रम आहे जो केवळ पूर्णवेळ पद्धतीने करता येतो. या कोर्समध्ये विद्यार्थ्यांना विशिष्ट संशोधन विकास, सांख्यिकी, डेटा विश्लेषण, समस्या सोडवणे इत्यादींविषयी ज्ञान दिले जाते.
पात्रता निकष -
* इच्छुक उमेदवाराकडे पीएचडी फिलॉसॉफी संबंधित विषयात पदव्युत्तर पदवी किंवा एमफिल असणे आवश्यक आहे.
* पीएचडी फिलॉसॉफी मध्ये प्रवेश घेण्यासाठी उमेदवाराला पदव्युत्तर पदवीमध्ये किमान 55% गुण असणे आवश्यक आहे
* राखीव श्रेणीतील उमेदवारांसाठी 5% गुणांची अतिरिक्त सूट देण्यात आली आहे.
* यासोबतच, उमेदवाराला विद्यापीठाकडूनच किंवा UGC-NET सारख्या राष्ट्रीय परीक्षांद्वारे आयोजित केलेल्या प्रवेश परीक्षांमध्ये विद्यापीठाच्या दर्जापर्यंत गुण मिळवावे लागतात.
प्रवेश प्रक्रिया -
कोणत्याही टॉप युनिव्हर्सिटी मध्ये पीएचडी फिलॉसॉफी अभ्यासक्रमात प्रवेश घेण्यासाठी उमेदवारांना प्रवेश परीक्षेला बसणे आवश्यक आहे.
प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर, वैयक्तिक मुलाखत असते आणि जर उमेदवारांनी त्यात चांगले गुण मिळवल्यावरच त्यांना शिष्यवृत्ती देखील मिळू शकते.
अर्ज प्रक्रिया -
* उमेदवारने अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी.
* अधिकृत वेबसाइटला भेट दिल्यानंतर,अर्ज भरा.
* अर्ज भरल्यानंतर, फॉर्ममध्ये काही चूक असल्यास योग्यरित्या तपासा, अन्यथा तो नाकारला जाऊ शकतो.
* मागितलेली सर्व कागदपत्रे अपलोड करा.
* अर्ज सबमिट करा.
* क्रेडिट कार्ड किंवा डेबिट कार्डद्वारे ऑनलाइन फॉर्मची फी भरा..
प्रवेश कसे मिळवायचे -
पीएचडी फिलॉसॉफी मध्ये प्रवेश घेण्यासाठी सर्वोच्च विद्यापीठाचे लक्ष्य ठेवले असेल, तर त्यांच्यासाठी प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण होणे फार महत्वाचे आहे. विद्यार्थ्यांना प्रवेश परीक्षेसाठी नोंदणी करावी लागते आणि नोंदणी प्रक्रिया संपल्यानंतर प्रवेशपत्र जारी केले जातात. ज्यामध्ये प्रवेश परीक्षेशी संबंधित सर्व माहिती दिली जाते जसे की परीक्षा कधी आणि कुठे होणार आहे, इत्यादी.
पीएचडी फिलॉसॉफी अभ्यासक्रमात प्रवेश प्रक्रिया UGC NET, CSIR NET,JNUEE इत्यादी सारख्या प्रवेश परीक्षेवर अवलंबून असते. पात्र उमेदवारांची पुढील मुलाखतीच्या आधारे निवड केली जाते.
प्रवेश परीक्षा संपल्यानंतर काही दिवसांनी त्याचा निकाल गुणवत्ता यादीच्या स्वरूपात जाहीर केला जातो. त्यानंतर विद्यार्थ्यांना त्यांच्या श्रेणीनुसार महाविद्यालये दिली जातात.
* मुलाखत आणि नावनोंदणी प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण झालेल्या विद्यार्थ्यांना विद्यापीठातर्फे मुलाखतीसाठी उपस्थित राहण्यास सांगितले जाते
विद्यार्थ्यांना एकतर ऑनलाइन (स्काईप, गुगल मीट, झूम) किंवा ऑफलाइन विद्यापीठाच्या कॅम्पसमध्ये बोलावले जाते.
या दरम्यान, इतर सर्व पात्रता निकष तपासले जातात आणि जर विद्यार्थ्यांनी मुलाखतीत चांगली कामगिरी केली तर त्यांना पीएचडी फिलॉसॉफीचा अभ्यास करण्यासाठी प्रवेश दिला जातो.
अभ्यासक्रम -
पेपर I (संशोधन)
संशोधन पद्धतीचा परिचय
साहित्य सर्वेक्षण
डेटा संकलन आणि संस्था
प्रबंध तयारीची तत्त्वे
संशोधन साधने आणि अभ्यास
पेपर II (पर्यायी)
ज्ञानाचा सिद्धांत विज्ञानाच्या तत्त्वज्ञानातील प्रगत अभ्यासक्रम
औपचारिक पद्धतींचा अ‍ॅडव्हान्स कोर्स
आकडेवारीचे तत्वज्ञान
संगणक आणि माहितीशास्त्राचे तत्वज्ञान
निर्णय सिद्धांत
गणिताचे तत्वज्ञान
मूल्य सिद्धांत
भाषेचे तत्वज्ञान
तात्विक सौंदर्यशास्त्र
कला तंत्रज्ञान
तात्विक ग्रंथांमध्ये गंभीर वाचन
राजकीय तत्वज्ञान
पर्यावरणीय तत्वज्ञान
भाषेचे तत्वज्ञान
सामाजिक विज्ञानाचे तत्वज्ञान
पेपर III
ऐच्छिक (भारतीय तत्त्वज्ञान अभ्यास)
नागार्जुन - मूलमाध्यमिककारिका
पहिल्या चार सूत्रांवर शंकराचे भाष्य
ईश्वर कृष्ण - सांख्य करिका
करवाक- लोकायता,
जैन- पंचस्तिकासार
प्रारंभिक बौद्ध धर्म
ज्ञान का न्याय सिद्धांत
वैशिका सूत्र:
पहिले आणि शेवटचे स्वातंत्र्य
भारतीय विचारातील कारण आणि परंपरा
भारतीय तत्त्वज्ञानाच्या अध्यायांमध्ये नवीन दृष्टीकोन
पेपर IV पर्यायी (वेस्टर्न फिलॉसॉफिकल स्टडीज)
कांत - शुद्ध कारणाची टीका
प्लेटो
विटगेनस्टाईन - तात्विक चौकशी
मानवी स्वभावावरील ग्रंथ
तार्किक अणुवाद
तत्वज्ञानाच्या काही मुख्य समस्या
शब्दांनी कामे कशी करायची
मनाची संकल्पना
'स्वातंत्र्य आणि आक्रोश' आणि इतर निबंध
अस्तित्व आणि शून्यता
अस्तित्व आणि वेळ
पेपर V (अनिवार्य)
प्रबंध सादरीकरण
विवा-वोक
शीर्ष महाविद्यालये -
इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, कानपूर
जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठ, दिल्ली
जाधवपूर विद्यापीठ, कोलकाता
इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, इंदूर
इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी BHU, वाराणसी
कलकत्ता युनिव्हर्सिटी कोलकाता
दिल्ली विद्यापीठ इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, गांधीनगर
अलीगढ मुस्लिम युनिव्हर्सिटी, अलीगढ
चंदीगड विद्यापीठ, चंदीगड
जॉब व्याप्ती आणि पगार -
असिस्टंट प्रोफेसर – पगार 4 लाख
साहित्य संशोधक – पगार 5 लाख
मानव सेवा कर्मचारी – पगार 4 लाख
कादंबरीकार/लेखक - पगार 6 लाख
पत्रकार संपादक - पगार 12
लाख समीक्षक - पगार 7 लाख
Edited By - Priya Dixit
