Career In Tour Manager After 12: तुम्हाला नवीन ठिकाणांना भेट देण्याची आवड असेल, तुम्हाला इतिहास आणि भूगोलात रस असेल, तर तुम्ही टूर मॅनेजर म्हणून करिअर करू शकता. या कामासाठी मार्केटिंगमध्येही प्रवीण असणे आवश्यक आहे. कोरोनामुळे पर्यटन उद्योगावर वाईट परिणाम झाला होता, मात्र आता पुन्हा एकदा हा उद्योग वाढत आहे. त्यामुळे या क्षेत्रातील करिअर सुवर्णमय झाले आहे. त्यामुळे तुम्ही टूर मॅनेजर म्हणून चांगले करिअर करू शकता.
टूर मॅनेजर चे कार्य -
ट्रॅव्हल आणि टुरिझम इंडस्ट्रीमध्ये टूर मॅनेजरचे काम पर्यटकांच्या टूरचे व्यवस्थापन करणे आहे. त्यांना टूर ऑपरेटर देखील म्हणतात आणि कधीकधी त्यांना टूर गाइडचे काम करावे लागते. पर्यटकांना प्रेक्षणीय स्थळांवर जाण्यासाठी ते हॉलिडे पॅकेज तयार करतात आणि पर्यटकांच्या सोयीची अशा प्रकारे काळजी घ्यावी लागते की त्यांचा प्रत्येक दौरा संस्मरणीय होईल आणि टूर मॅनेजर म्हणून तुम्हाला ते कायमचे लक्षात ठेवतील. टूर मॅनेजरसाठी विविध भाषा, इतिहास आणि भूगोल यांचे चांगले ज्ञान असणे खूप महत्त्वाचे आहे.
टूर मॅनेजरसाठी पात्रता-
* टूर मॅनेजर होण्यासाठी कोणतीही विशेष पात्रता आवश्यक नाही. टूर मॅनेजर होण्यासाठी व्यक्तीला खालील पात्रता निकष पूर्ण करावे लागतात
* उमेदवार किमान 50% एकूण गुणांसह मान्यताप्राप्त बोर्डातून 12वी उत्तीर्ण असावा.
* उमेदवारांनी एव्हिएशन मॅनेजमेंट, ट्रॅव्हल अँड टुरिझम मॅनेजमेंट यासारख्या संबंधित क्षेत्रात पदवीधर पदवी प्राप्त केलेली असावी.
* ट्रॅव्हल अँड टुरिझममध्ये IATA प्रमाणपत्र/डिप्लोमा असलेल्या उमेदवारांना प्राधान्य दिले जाते.
* पर्यटन उद्योगाशी संबंधित कामाचा पूर्व अनुभव असलेल्या उमेदवारांना प्राधान्य दिले जाते.
* टूर मॅनेजर होण्यासाठी, उमेदवारांकडे आवश्यक कौशल्ये असणे आवश्यक आहे.
अभ्यासक्रम-
टूर मॅनेजर होण्यासाठी आवश्यक कोर्स तुम्ही देशातील विविध संस्थांमधून पदवी, डिप्लोमा, पीजी डिप्लोमा आणि प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम करू शकता. त्याच्या प्रमुख अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवास आणि पर्यटन व्यवस्थापनातील प्रगत डिप्लोमा, एअरलाइन प्रवासातील मूलभूत अभ्यासक्रम, भाडे आणि तिकीट व्यवस्थापन, पर्यटन आणि प्रवास व्यवस्थापनातील पीजी डिप्लोमा,करू शकता.
टूर व्यवस्थापकाच्या जबाबदाऱ्या आणि कार्ये यांचा समावेश आहे.
* प्रवाशांचे स्वागत करणे आणि त्यांना प्रवास व्यवस्थेची माहिती देणे.
* बस, कार, बोट, ट्रेन किंवा विमानाने प्रवास करणार्‍या गटासह प्रवास.
* तिकीट आणि इतर कागदपत्रे, पासपोर्ट, सीट असाइनमेंट आणि इतर आवश्यकतांची काळजी घ्या.
* दौर्‍यादरम्यान पर्यटकांना कार्यक्रम, ठिकाण आणि संस्कृतीची सर्व माहिती देणे.
* प्रत्येक स्टॉपवर पर्यटकांना शेड्यूलनुसार येण्याच्या आणि जाण्याच्या वेळेची माहिती देणे आणि कोणीही मागे राहणार नाही याची काळजी घेणे.
* सर्व प्रकारच्या परिस्थिती हाताळण्यासाठी कार, जसे की आजारी व्यक्तीला रुग्णालयात नेणे, त्यांच्या कुटुंबियांना माहिती देणे.
* सहलीशी संबंधित हॉटेल्स, बस कंपन्या, रेस्टॉरंट्स आणि इतरांशी सतत संपर्क राखणे, जेणेकरून पर्यटकांना प्रवासादरम्यान प्रेक्षणीय स्थळे, रेस्टॉरंट्स आणि प्रवासाच्या सर्व सुविधा मिळू शकतील.
वैयक्तिक कौशल्ये
टूर मॅनेजर होण्यासाठी तुमच्याकडे अनेक कौशल्ये असणे आवश्यक आहे. यामध्ये भाषा आणि संभाषण कौशल्य सर्वात महत्त्वाचे आहे कारण येथील लोकांना अनेकदा पर्यटकांशी संवाद साधून त्यांची उत्सुकता भागवावी लागते.
आपल्या वर्तनात कार्यक्षम असणे देखील महत्त्वाचे आहे. चांगले व्यक्तिमत्व लाभदायक ठरेल. विशिष्ट क्षेत्राची भौगोलिक माहितीही असावी. व्यवस्थापकीय स्तरावरील नोकरी असल्याने, तुमच्याकडे नेतृत्व गुणवत्ता तसेच त्वरित समस्या सोडवण्याची क्षमता आणि टीम वर्कची भावना असणे आवश्यक आहे.
करिअर व्याप्ती -
अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर तुम्हाला सरकारी तसेच खाजगी आणि बहुराष्ट्रीय कंपन्यांमध्ये सहज नोकरी मिळू शकते. कॉक्स अँड किंग्स, एअरलाइन्स, ताज ग्रुप ऑफ हॉटेल्स, MakeMyTrip.com सारख्या काही खाजगी कंपन्यांमध्ये नोकर्‍या मिळत राहतात. याशिवाय पर्यटन विभाग, हॉटेल इंडस्ट्री, एअरलाइन्स आणि ट्रॅव्हल एजन्सीमध्ये तुमच्यासाठी दरवाजे खुले आहेत.
पगार-
टूर मॅनेजर बनण्याची सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे तुम्ही तुमची स्वतःची ट्रॅव्हल एजन्सी सुरू करू शकता. मात्र, जर तुम्ही सरकारी किंवा खाजगी क्षेत्रात टूर ऑपरेटर म्हणून काम सुरू केले तर तुम्हाला सुरुवातीला महिन्याला 20 ते 25 हजार रुपये मिळू शकतात.
कोर्ससाठी प्रमुख संस्था
1 पर्यटन मंत्रालय, नवी दिल्ली
2 दिल्ली विद्यापीठ, नवी दिल्ली
3 बनारस हिंदू विद्यापीठ, वाराणसी
4 बंगलोर विद्यापीठ, बंगलोर
5 मद्रास विद्यापीठ, चेन्नई
6 कोलकाता विद्यापीठ, कोलकाता
7 गोवा विद्यापीठ, पणजी
8 मुंबई विद्यापीठ, मुंबई
9 हिमाचल विद्यापीठ, शिमला
10 स्कायलाइन बिझनेस स्कूल, नवी दिल्ली
11 इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ ट्रॅव्हल अँड टुरिझम मॅनेजमेंट, नवी दिल्ली
