स्त्रिया घरातील आणि बाहेरच्या जबाबदाऱ्यांमध्ये एवढ्या गुंतलेल्या असतात की त्यांना स्वतःकडे लक्ष देता येत नाही. त्यामुळे त्यांच्या आरोग्यावर वाईट परिणाम होतो. मात्र आज आम्‍ही तुम्हाला अशा मुद्रांबद्दल सांगत आहोत, जी महिलांचे स्‍वास्‍थ्‍य राखण्‍यात मदत करू शकते.
योगामध्ये प्राणायाम आणि ध्यान याशिवाय हस्त मुद्राचीही वेगळी ओळख आहे. ज्यामध्ये शरीरातील जीवन उर्जेचा वापर करून हात विशिष्ट पद्धतीने ठेवल्याने इच्छित लाभ मिळतो. यासोबतच शारीरिक आणि मानसिक विकारांवरही मात करता येते. उदाहरणार्थ जर तुम्हाला सर्दी झाली असेल किंवा सतत वाहणारे नाक, खोकला किंवा सर्दीमुळे त्रास होत असेल, तर तुम्ही योग हात मुद्रा-लिंग करून सर्दीपासून मुक्त होऊ शकता. हा प्रतीकात्मक हात हावभाव जो पहिल्या चक्राशी संबंधित आहे, अग्नीचा घटक तयार करण्यास मदत करतो. लिंग मुद्रा हा हाताच्या हावभावासाठी एक संस्कृत शब्द आहे जो शिव, परम भगवान यांचे प्रतिनिधित्व करतो आणि पुरुष लिंगाशी संबंधित आहे. ही मुद्रा पुरुषत्वाचे प्रतीक आहे, म्हणून तिला लिंग मुद्रा म्हणतात. ही मुद्रा शरीरातील अग्नि तत्वावर लक्ष केंद्रित करून कार्य करते. लिंग मुद्राचे महत्त्व, फायदे आणि ते कसे करावे जाणून घ्या-
लिंग मुद्रा
ही एक योगिक मुद्रा है ज्याला प्रथम रूप मानले गेले आहे. या मुद्रेत तळहात आपसात बांधतात परंतु डाव्या हाताचा अंगठा वरच्या दिशेने ठेवून सरळ ठेवतात. लिंग मुद्रा कधीही आणि कुठेही करता येते.
लिंग मुद्रा सह वज्रासन
हे करण्यासाठी, गुडघे टेकून बसा.
पेल्विक टाचांवर बोटांच्या सहाय्याने ठेवा.
तळवे गुडघ्यांवर वरच्या दिशेला ठेवा.
तुमची पाठ सरळ करा आणि पुढे पहा.
लैंगिक मुद्रा पद्धत
या आसनाचा सराव करण्यासाठी प्रथम वज्रासनात बसावे.
आपले डोळे बंद करा आणि काही खोल श्वास घ्या.
आता दोन्ही हात शरीरासमोर आणा, धरा आणि बोटे एकत्र करा.
परंतु डाव्या हाताचा अंगठा सरळ ठेवून वरच्या दिशेने निर्देशित करून उजव्या हाताच्या अंगठ्याने व तर्जनीने त्यास घेरावे.
सर्व विचार मनातून काढून टाकून लक्ष केंद्रित करावे लागेल.
तसेच हे दोन्ही हातांनी एकाच वेळी केले पाहिजे.
श्वासोच्छवासाचा वेग स्वतःहून वाढवू किंवा कमी करू नका.
ही मुद्रा दररोज 35 मिनिटे किंवा दिवसातून तीनदा 10 ते 12 मिनिटे करा.
लिंग मुद्राचे फायदे
लिंग मुद्राचा मुख्य फायदा म्हणजे शरीरात उष्णता निर्माण करण्याची क्षमता. हे उष्णता उत्पादन शरीराला अनेक संक्रमण, सामान्य सर्दी, श्लेष्माचे उत्पादन, फुफ्फुसाचे सामान्य विकार, ब्राँकायटिस, सर्दी आणि ताप नियंत्रित करण्यास मदत करते. कोर उष्णता आपल्याला चयापचय आणि श्वसन कार्य सुधारण्यास मदत करते आणि रोग प्रतिकारशक्ती आणि संसर्गाशी लढण्याची क्षमता वाढवते.
लिंग मुद्राचे काही प्रमुख फायदे
ही मुद्रा सर्दी आणि फ्लूपासून आराम देते.
बॅक्टेरिया आणि व्हायरल इन्फेक्शनशी लढा देते.
श्लेष्माचे उत्पादन कमी करते आणि जमा झालेला श्लेष्मा गोळा करते.
ब्राँकायटिस संक्रमण आणि विकारांशी लढा देते.
पचन सुधारते आणि लिंग मुद्रा वापरून तुम्ही तुमच्या शरीरातील अनावश्यक कॅलरीज काढून लठ्ठपणा कमी करू शकता.
आळस दूर करते.
आत्मविश्वास आणि इच्छाशक्ती वाढवते.
रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करते.
लैंगिक शक्ती आणि आरोग्य वाढवते.
महिलांमध्ये मासिक पाळी संबंधित समस्या दूर करते. तसेच ही मुद्रा सूर्यमुद्रेने केल्याने मासिक पाळीच्या प्रवाहावर नियंत्रण ठेवता येते.
लिंग मुद्रा करण्यासाठी शारीरिक मुद्रा
लिंग मुद्रा वेगवेगळ्या बसलेल्या आणि उभ्या स्थितीत करता येते. तुम्ही खुर्चीवर आरामात बसू शकता, पाठीचा कणा सरळ ठेवून ही पोझ करून पहा. सराव करण्याचा हा सर्वात अनौपचारिक मार्ग आहे. तथापि योगिक मार्गाने, तुम्ही सुखासन, पद्मासन किंवा इतर कोणत्याही क्रॉस पायांच्या आसनात बसून पोझ करू शकता. क्रॉस-पाय असलेली बसलेली पोझेस तुमची प्रतिकारशक्ती, चयापचय आणि एकाग्रता वाढवू शकतात. तुम्ही वज्रासनातही बसू शकता ज्यामुळे पचनशक्ती वाढेल.
तथापि एखाद्याची इच्छा असल्यास, लिंग मुद्रा उभ्या किंवा चालण्याच्या स्थितीत देखील केली जाऊ शकते. हे करत असताना, आपले पाय नितंब-रुंदी वेगळे ठेवून सरळ उभे रहा. तुमचा पाठीचा कणा सरळ ठेवा, तुमच्या मणक्याची लांबी कायम ठेवा, तुमचे खांदे खाली करा आणि तुमचे डोके तुमच्या कूल्ह्यांप्रमाणे मागे ढकला.
खबरदारी
तथापि कोणत्याही दुष्परिणामांशिवाय सर्व मुद्रा आपल्यासाठी फायदेशीर आहेत. पण बोटावर दबाव आणू नका. दबाव म्हणजे तुमचे मन चंचल आणि स्थिर नाही. परिणामी काहीही हाती लागणार नाही. ही मुद्रा मुक्तपणे करा. ज्या महिलांना पित्ताची समस्या आहे त्यांनी ही मुद्रा करू नये. हे आसन उन्हाळ्यात जास्त काळ करू नये. ही मुद्रा अॅसिडिटी, ताप आणि पोटात अल्सर असल्यास ही मुद्रा करू नये.
