भारतामध्ये अनेक वैविध्यपूर्ण संस्कृती आणि धर्म आहेत, ज्याला 64 कोटी देवी-देवतांचे निवासस्थान देखील मानले जाते. तुम्हाला देशभरात विविध देवी-देवतांना समर्पित विविध शैली आणि वास्तुकला असलेली हजारो मंदिरे आढळतील. पण त्या सर्व मंदिरांबद्दल न बोलता, आजच्या लेखात आम्ही तुम्हाला भारतातील 10 प्रसिद्ध मंदिरांबद्दल सांगणार आहोत, जिथे जगभरातून लाखो लोक देवतेचे दर्शन आणि आध्यात्मिक ज्ञान घेण्यासाठी या मंदिरांना भेट देतात. भारतातील प्रमुख मंदिरांपैकी प्रत्येक मंदिराची एक अनोखी कथा आणि इतिहास आहे, ज्याला जाणून घेण्यासाठी जगभरातून लोक येतात.
आपल्या अनोख्या कथा आणि इतिहासाव्यतिरिक्त हे मंदिर भक्तांच्या मनोकामना पूर्ण करण्यासाठी देखील ओळखले जाते, त्यामुळे दूरदूरवरून भाविक कठोर तपश्चर्या करून आपल्या मनोकामना घेऊन येथे येतात. चला तर मग जाणून घेऊया भारतातील 10 प्रसिद्ध मंदिरांबद्दल –
वैष्णो देवी मंदिर जम्मू काश्मीर Vaishno Devi Temple Jammu Kashmir
त्रिकुटा हिल्समध्ये समुद्रसपाटीपासून 15 किमी उंचीवर स्थित माता वैष्णोदेवीचे पवित्र गुहा मंदिर आहे, भारतातील 10 सर्वात प्रसिद्ध मंदिरांपैकी एक आहे. वैष्णो देवी, ज्याला माता राणी म्हणूनही ओळखले जाते, ही हिंदू पौराणिक कथेनुसार देवी दुर्गाचे रूप आहे.
मातेचा आशीर्वाद घेण्यासाठी लाखो भक्त दरवर्षी या मंदिराला भेट देतात. वैष्णो देवी हे धार्मिक ट्रेकिंगचे ठिकाण आहे जिथे यात्रेकरू 108 शक्तीपीठांपैकी एक असलेल्या छोट्या गुहेपर्यंत पोहोचण्यासाठी सुमारे 13 किलोमीटर चालतात. वैष्णो देवी मातेच्या नामाचा आवाज भक्तांना ऐकू आला की, भक्त तिच्या दर्शनासाठी अत्यंत कठीण प्रवासही पूर्ण करतात, अशी एक प्रसिद्ध समजूत आहे. एकंदरीत, जर तुमचा कल हिंदू धर्म आणि निसर्ग या दोन्हींकडे असेल आणि तुम्ही भेट देण्यासाठी भारतातील शीर्ष 10 मंदिरांपैकी एक शोधत असाल, तर तुम्ही माता राणीचे आशीर्वाद घेण्यासाठी वैष्णो देवी मंदिर जम्मू आणि काश्मीरमध्ये येऊ शकता.
वैष्णो देवी मंदिरात कसे जायचे
तुम्ही वर्षातून एकदा किंवा दोनदा माँ वैष्णो देवीच्या मंदिराला भेट देऊ शकता. हे एक अद्भुत ठिकाण आहे आणि जर तुमचा तुमच्या उर्जेवर पूर्ण विश्वास असेल तर तुम्हाला मातेचे खूप चांगले दर्शन मिळेल. जम्मू-काश्मीरला जाण्यासाठी तुम्हाला ट्रेन किंवा फ्लाइट घ्यावी लागेल. माँ वैष्णो देवीच्या मंदिराला भेट देण्यासाठी, तुम्ही रेल्वे स्टेशनवरूनच कॅब, टॅक्सी किंवा बस भाड्याने घेऊन कटराला पोहोचू शकता. त्यानंतर तुम्हाला सुमारे 13 किमी चढावे लागेल.
************************
काशी विश्वनाथ मंदिर, वाराणसी Kashi Vishwanath Temple, Varanasi
पवित्र गंगा नदीच्या पश्चिम तीरावर वसलेले, काशी विश्वनाथ मंदिर हे भगवान शिवाला समर्पित असलेले सर्वात लोकप्रिय हिंदू मंदिर आहे आणि भारतातील 10 प्रमुख मंदिरांपैकी एक आहे. वाराणसीच्या मध्यभागी असलेले हे मंदिर लाखो हिंदूंच्या श्रद्धेचे केंद्र आहे. काशी विश्वनाथ मंदिराचे मुख्य देवता भगवान शिव आहे, ज्याला विश्वनाथ किंवा विश्वेश्वर असेही म्हणतात ज्याचा अर्थ 'विश्वाचा शासक' आहे. मंदिरात असलेले ज्योतिर्लिंग देशातील सर्व ज्योतिर्लिंगांपैकी 12 वे मानले जाते. प्राचीन काळी, शिवरात्रीसारख्या विशेष सणांवर, काशीचा राजा (काशी नरेश) पूजेसाठी मंदिरात जात असे, त्या वेळी इतर कोणालाही मंदिराच्या आवारात प्रवेश दिला जात नव्हता. मंदिरात कालभैरव, विष्णू, विरुपाक्ष गौरी, विनायक आणि अविमुक्तेश्वर यांसारखी इतर अनेक छोटी तीर्थे आहेत. हे खूप जुने आणि भव्य मंदिर आहे, जे जगभरात प्रसिद्ध आहे. यामुळेच देशाच्या कानाकोपऱ्यातून शिवभक्त येथे पूजा करण्यासाठी येतात.
काशी विश्वनाथ मंदिरात कसे जायचे
काशी विश्वनाथ मंदिर वाराणसीच्या मुख्य शहरात असल्याने ते अगदी सहज उपलब्ध आहे. हे शहर भारतातील इतर शहरे किंवा राज्यांशी विविध रस्ते, रेल्वे मार्ग आणि हवाई मार्गांनी चांगले जोडलेले आहे. त्यामुळे काशी विश्वनाथ मंदिरात येणाऱ्या पर्यटकांना प्रवास करणे खूप सोपे झाले आहे.
************************
केदारनाथ मंदिर, उत्तराखंड – Kedarnath Temple, Uttarakhand
केदारनाथ मंदिर हे भारतातील सर्वात पूजनीय आणि पवित्र हिंदू मंदिरांपैकी एक आहे, जे उत्तराखंड, भारतातील रुद्रप्रयाग जिल्ह्यातील गढवाल हिमालय पर्वतरांगांवर आहे. 3,583 मीटर उंचीवर असलेले हे मंदिर 12 ज्योतिर्लिंगांपैकी सर्वात उंच आहे आणि भगवान शिवाला समर्पित आहे. गंगोत्री, यमुनोत्री आणि केदारनाथ व्यतिरिक्त छोटा चार धाममध्येही याचा समावेश आहे. सध्याचे केदारनाथ मंदिर आदि शंकराचार्यांनी बांधले आहे, जे मूळतः हजार वर्षांपूर्वी पांडवांनी बांधले होते. मनोरंजक इतिहास, आध्यात्मिक मूल्य आणि आकर्षक वास्तुकला ही केदारनाथ मंदिराला भेट देण्याची अनेक कारणे आहेत.
भारतातील 10 प्रसिद्ध मंदिरांपैकी एक असलेल्या केदारनाथ मंदिराची खास गोष्ट म्हणजे हे मंदिर केवळ एप्रिल ते नोव्हेंबर या महिन्यांतच दर्शनासाठी उघडले जाते आणि लोक केदारनाथ मंदिरात येण्यासाठी वर्षभर वाट पाहत असतात. येथील प्रतिकूल वाऱ्यामुळे केदार घाटी हिवाळ्यात पूर्णपणे बर्फाने झाकलेली असते. विशेष बाब म्हणजे यानंतर ते उघडणे आणि बंद करण्याचा मुहूर्त देखील घेतला जातो, परंतु तरीही ते सहसा 15 नोव्हेंबरपूर्वी बंद होते आणि एप्रिलमध्ये 6 महिन्यांनंतर पुन्हा उघडते.
केदारनाथला कसे जायचे
ऋषिकेश हे केदारनाथचे सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन असून ते 216 किलोमीटर अंतरावर आहे. एकदा तुम्ही ऋषिकेशला पोहोचले की, इथून गौरीकुंडला जाण्यासाठी तुम्ही टॅक्सी किंवा बस सेवा घेऊ शकता. येथे गेल्यावर केदारनाथला जाण्यासाठी 14 किमी चालावे लागते. 2016 मध्ये केदारनाथला जाण्यासाठी आणखी दोन ट्रॅक तयार करण्यात आले आहेत. त्यातील पहिले चौमासी मार्गे खाम, नंतर रामबाडा आणि नंतर केदारनाथला जावे. या मार्गाचे एकूण अंतर 18 किमी आहे. दुसरीकडे, दुसरा मार्ग म्हणजे त्रिजुगीनारायण ते केदारनाथ जाण्यासाठी, त्यातील अंतर 15 किमी आहे.
************************
तिरुपति बालाजी मंदिर – Tirupati Balaji Mandir
तिरुपती बालाजी मंदिर हे आंध्र प्रदेशातील चित्तूर जिल्ह्यातील तिरुपती येथील तिरुमाला टेकडीवर वसलेले एक प्रसिद्ध मंदिर आहे, जे चमत्कारिक शक्तींमुळे श्रद्धेचे केंद्र राहिले आहे. आम्ही तुम्हाला सांगतो की भारतातील 10 प्रमुख मंदिरांपैकी एक, तिरुपती बालाजी मंदिर हे व्यंकटेश्वर मंदिर म्हणून ओळखले जाते, ज्याच्या दर्शनासाठी दरवर्षी लाखो भक्त येतात आणि आपली इच्छा पूर्ण करण्यासाठी केस अर्पण करतात. हिंदू मान्यतेनुसार, भगवान विष्णू प्राचीन कालखंडात आलेल्या अडचणींमुळे मानवाचे जीवन वाचवण्यासाठी पृथ्वीवर अवतरले. म्हणूनच तिरुपती बालाजी मंदिराला हिंदू धर्मातील लोकांमध्ये बरीच ओळख आहे. या मंदिराचे वैभव अपार आहे.
आयुष्यात एकदा तिरुपतीला भेट दिल्याने जीवन यशस्वी होते असे म्हणतात. समुद्रसपाटीपासून 853 फूट उंचीवर बांधलेल्या या मंदिराला डोंगरावरील सात शिखरांमुळे ‘टेम्पल ऑफ सेव्हन हिल्स’ असेही म्हणतात. धर्मादाय आणि धर्माच्या दृष्टीने हे देशातील सर्वात श्रीमंत मंदिर आहे. या मंदिरात दरवर्षी कोट्यवधी रुपयांचे दान केले जाते. तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की दरवर्षी मंदिराला येथे अर्पण केलेल्या केसांपासून करोडो रुपये मिळतात.
तिरुपती बालाजी मंदिरात कसे जायचे
जर तुम्ही विमानाने तिरुपतीला गेलात तर सर्वात जवळचे विमानतळ रेनिगुंटा येथे आहे, जे तिरुपतीपासून 15 किमी अंतरावर आहे. तिरुपती बालाजीला बसने जायचे असेल, तर चेन्नई, वेल्लोर आणि बंगळुरू येथून दर दोन मिनिटांनी बस उपलब्ध आहेत. तुम्ही चेन्नई, विशाखापट्टणम, बंगलोर आणि हैदराबाद येथून सशुल्क टॅक्सी देखील घेऊ शकता. जर तुम्ही ट्रेनने तिरुपतीला जाण्याचा विचार करत असाल तर सांगा की तिरुमला बालाजी मंदिरात रेल्वे स्टेशन नाही, यासाठी तुम्हाला आधी तिरुपती रेल्वे स्टेशनवर जावे लागेल. यामधील अंतर 26 किलोमीटर आहे.
************************
जगन्नाथ मंदिर पुरी Jagannath Temple Puri
श्री जगन्नाथ मंदिर हे ओडिशा राज्यातील पुरी येथे भारताच्या पूर्व किनारपट्टीवर स्थित भगवान जगन्नाथ (श्री कृष्ण) यांना समर्पित एक महत्त्वाचे हिंदू मंदिर आहे. याशिवाय, हे एक लोकप्रिय पर्यटन स्थळ आणि तीर्थक्षेत्र आहे जिथे दरवर्षी लाखो पर्यटक मंदिराला भेट देतात. जगन्नाथ या शब्दाचा अर्थ जगाचा किंवा जगाचा स्वामी असा होतो. म्हणूनच या शहराला जगन्नाथपुरी किंवा पुरी म्हणतात. हे मंदिर वैष्णव पंथाचे मंदिर आहे जे भगवान विष्णूचे अवतार भगवान कृष्णाला समर्पित आहे. हे मंदिर हिंदूंच्या चार धामांपैकी एक मानले जाते. भारतातील 10 सर्वात प्रसिद्ध मंदिरांपैकी एक, जगन्नाथ मंदिराचे मुख्य आणि चमत्कारी वैशिष्ट्य म्हणजे मंदिराच्या वरचा ध्वज नेहमी वाऱ्याच्या विरुद्ध दिशेने फडकतो. हे प्राचीन काळापासून घडत आहे परंतु आजपर्यंत त्यामागील वैज्ञानिक कारणे माहित नाहीत.
जगन्नाथ मंदिरात कसे जायचे
जगन्नाथ मंदिर पुरीला जाणे खूप सोपे आणि सोयीचे आहे. पुरीचे सर्वात जवळचे विमानतळ भुवनेश्वर आहे जे पुरीपासून 60 किमी अंतरावर आहे. विमानतळावर उतरल्यानंतर, तुम्ही पुरीला जाण्यासाठी बस, टॅक्सी किंवा कार बुक करू शकता. जर तुम्ही ट्रेनने प्रवास करणार असाल तर आम्ही तुम्हाला पुरी ईस्ट कोस्ट रेल्वेवर एक टर्मिनस देऊ करतो जे थेट नवी दिल्ली, मुंबई, कोलकाता, ओखा, अहमदाबाद, तिरुपती इत्यादींशी एक्सप्रेस आणि सुपर फास्ट ट्रेनने जोडलेले आहे. गुंडीचा मंदिराजवळ बस स्टँड आहेत तेथून पुरीला जाण्यासाठी बसेस उपलब्ध आहेत. याशिवाय कटकहून बसनेही भुवनेश्वरला जाता येते.
************************
सिद्धिविनायक मंदिर मुंबई – Siddhivinayak Temple Mumbai in Hindi
भगवान गणेशाला समर्पित असलेले सिद्धिविनायक मंदिर हे देशातील सर्वात प्रमुख गणेश मंदिर आहे आणि भारतातील 10 प्रमुख मंदिरांपैकी एक आहे. हे मंदिर महाराष्ट्र राज्यातील मुंबई येथे आहे, जे लक्ष्मण विठू आणि देउबाई पाटील यांनी 1801 मध्ये बांधले होते. या जोडप्याला स्वतःचे मूल नव्हते आणि इतर वांझ महिलांच्या इच्छा पूर्ण करण्यासाठी त्यांनी सिद्धिविनायक मंदिर बांधण्याचा निर्णय घेतला. या मंदिरात गणेशाची मूर्ती बसवण्यात आली असून त्यामागे एक खास कथा आहे. या मंदिरातील गणेशमूर्तीची सोंड उजवीकडे वळून सिद्धीपीठाशी जोडलेली असल्याने या मंदिराचे नाव सिद्धिविनायक आहे. या मंदिराचे नाव भगवान सिद्धिविनायकाच्या शरीरावरून पडले आहे.
या मंदिरात येणाऱ्या भाविकांची गणेशावर अतूट श्रद्धा आहे, देव त्यांच्या मनोकामना पूर्ण करेल अशी त्यांची श्रद्धा आहे. हे मंदिर मुंबईतील सर्वात श्रीमंत मंदिरांपैकी एक आहे, जिथे दररोज मोठ्या संख्येने लोक भेट देतात. या मंदिरातील गणेशाची मूर्ती स्वयंभू असल्याचे मानले जाते.
सिद्धिविनायक मंदिरात कसे जायचे
तुम्हाला सिद्धिविनायक मंदिरात जायचे असेल तर सांगतो, मुंबईत आल्यानंतर दादरहून प्रभादेवीला जाण्यासाठी मुंबई शहराच्या कोणत्याही कोपऱ्यातून बेस्टच्या बसेस मिळतील. दादरला जाण्यासाठी तुम्ही लोकल ट्रेनचीही मदत घेऊ शकता, यासोबतच दादर ते प्रभादेवीपर्यंत कॅब सेवाही उपलब्ध आहे.
************************
शिर्डी Shirdi Sai Baba Temple Maharashtra
शिर्डी हे महाराष्ट्रातील एक प्रमुख धार्मिक स्थळ आहे. दरवर्षी लाखो भाविक तेथे दर्शनासाठी येतात. शिर्डी मुंबईपासून 250 किमी अंतरावर आहे. येथे जाण्यासाठी तुम्ही विमानतळ, ट्रेन आणि कार इत्यादींमधून पोहोचू शकता. साईबाबा मंदिराची लोकांमध्ये खूप ओळख आहे.
महाराष्ट्रातील अहमदनगर जिल्ह्यातील शिर्डी हे साई भक्तांचे पवित्र निवासस्थान आहे. साईबाबांच्या दर्शनानेच भक्तांचे दुःख दूर होऊन सर्व मनोकामना पूर्ण होतात, अशी श्रद्धा आहे. या पवित्र धाममध्ये साईबाबांचे एक मोठे मंदिर आहे, जे जगातील सर्वात श्रीमंत मंदिरांपैकी एक आहे. साईबाबांच्या या मंदिराशी अनेक मोठे चमत्कार जोडलेले आहेत, जे ऐकल्यानंतर प्रत्येकजण तिकडे आकर्षित होतो.
शिर्डीला कसे जायचे
शिर्डीला जाण्यासाठी अनेक सुविधा उपलब्ध आहेत. तुम्ही रस्ते, विमान आणि ट्रेन या तिन्ही मार्गांनी जाऊ शकता. रेल्वे स्टेशन किंवा विमानतळावरून टॅक्सी किंवा कॅब वगैरे घ्या, जी तुम्हाला थेट साई धामला घेऊन जाईल. साई मंदिर रेल्वे स्टेशन आणि विमानतळ या दोन्हीपासून 10-12 किमी अंतरावर आहे.
************************
महाबोधि मंदिर बोधगया – Mahabodhi Temple Bodh Gaya
महाबोधी मंदिर हे बोधगया, बिहार येथे स्थित युनेस्कोचे जागतिक वारसा स्थळ आहे, ज्याची गणना भारतातील 10 सर्वात प्रसिद्ध मंदिरांमध्ये केली जाते. महाबोधी मंदिर हे एक बौद्ध मंदिर आहे, जे भगवान बुद्धांना ज्ञानप्राप्तीचे ठिकाण दर्शवते. भगवान बुद्धांना भारताच्या धार्मिक इतिहासात खूप महत्त्वाचे स्थान आहे कारण ते पृथ्वीवर चालणारे भगवान विष्णूचे 9वे आणि सर्वात अलीकडील अवतार मानले जातात. हे मंदिर 4.8 हेक्टर क्षेत्रफळात पसरलेले असून त्याची उंची 55 मीटर आहे. पवित्र बोधी वृक्ष मंदिराच्या डावीकडे स्थित आहे आणि वास्तविक वृक्षाचे थेट वंशज असल्याचे मानले जाते, ज्याच्या खाली बसून भगवान गौतम बुद्धांनी ध्यान केले आणि ज्ञान प्राप्त केले. मंदिराची वास्तुकला आणि एकूणच शांतता तुम्हाला नक्कीच मंत्रमुग्ध करेल.
महाबोधी मंदिरात कसे जायचे
महाबोधी मंदिरासाठी सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन गया रेल्वे स्टेशन आहे, जे 16 किमी अंतरावर आहे. येथून मंदिरापर्यंत ऑटोने जाता येते. ऑटो रिक्षांची फारशी कमतरता नाही, त्यामुळे सौदेबाजी करणे शक्यच नाही तर सल्लाही दिला जातो. फक्त 12.4 किमी अंतरावर असलेल्या गया बस स्टँडला बसने जाणे हा देखील एक सोयीस्कर आणि खिशासाठी अनुकूल पर्याय आहे. तुम्ही शहराच्या आसपास कुठूनही टॅक्सी आणि ऑटो भाड्याने घेऊ शकता आणि महाबोधी मंदिरात पोहोचू शकता.
************************
सोमनाथ मंदिर गुजरात - Somnath Temple Gujarat
सोमनाथ मंदिर गुजरातच्या पश्चिम किनार्‍यावर सौराष्ट्रातील वेरावळ बंदराजवळ प्रभास पाटण येथे आहे. हे मंदिर भारतातील भगवान शिवाला समर्पित असलेल्या बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी पहिले मंदिर असल्याचे मानले जाते. हे गुजरातचे महत्त्वाचे तीर्थक्षेत्र आणि पर्यटन स्थळ आहे. प्राचीन काळात अनेक मुस्लिम आक्रमकांनी आणि पोर्तुगीजांनी मंदिर वारंवार पाडल्यानंतर सध्याचे हिंदू मंदिर चालुक्य स्थापत्यशैलीमध्ये पुन्हा बांधण्यात आले. सोमनाथ म्हणजे "देवांचा देव", जो भगवान शिवाचा भाग आहे असे मानले जाते. अंटार्क्टिकापर्यंत सोमनाथ समुद्राच्या मध्ये सरळ रेषेत जमीन नाही अशा ठिकाणी हे मंदिर आहे. सोमनाथ मंदिराचा प्राचीन इतिहास, स्थापत्य आणि प्रसिद्धी यामुळे ते पाहण्यासाठी देश-विदेशातील पर्यटक मोठ्या संख्येने येतात.
सोमनाथ मंदिरात कसे जायचे
भारतातील 10 प्रमुख मंदिरांपैकी एक असूनही येथे विमानतळ नाही. सोमनाथचे सर्वात जवळचे विमानतळ दीव विमानतळ आहे जे सोमनाथपासून सुमारे 63 किमी अंतरावर आहे. तर सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन वेरावळ आहे, जे सोमनाथपासून 5 किमी अंतरावर आहे. हे स्टेशन मुंबई, अहमदाबाद आणि गुजरातच्या इतर महत्त्वाच्या शहरांशी रेल्वेने जोडलेले आहे. सोमनाथला जाण्यासाठी बस हा सर्वोत्तम मार्ग आहे कारण तेथे अनेक पर्याय उपलब्ध आहेत. सोमनाथच्या आजूबाजूला अनेक लहान शहरे आहेत जी बस सेवा, नॉन-एसी तसेच लक्झरी एसी दोन्ही बस सेवांनी जोडलेली आहेत.
************************
अक्षरधाम मंदिर दिल्ली – Akshardham Temple Delhi
स्वामीनारायण अक्षरधाम मंदिर हे भारतातील दुसरे सर्वात प्रसिद्ध मंदिर आहे जे दिल्ली येथे आहे. अक्षरधाम मंदिर 2005 मध्ये उघडण्यात आले, जे भगवान स्वामीनारायण यांना समर्पित आहे. यमुनेच्या तीरावर असलेले अक्षरधाम मंदिर इत्यादी हिंदू धर्म आणि त्याची प्राचीन संस्कृती दर्शवते. या मंदिराची सर्वात खास गोष्ट म्हणजे या मंदिराने जगातील सर्वात मोठे सर्वसमावेशक हिंदू मंदिर म्हणून गिनीज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्डमध्ये स्थान मिळवले आहे. स्वामीनारायण अक्षरधाम मंदिराची मुख्य मूर्ती स्वामीनारायणाची मूर्ती आहे आणि त्यासोबत भारतातील 20,000 दैवी महापुरुषांच्या मूर्ती आहेत. हे मंदिर किचकट नक्षीकाम केलेल्या संगमरवरी आणि वाळूच्या दगडाने बांधले गेले आहे असे म्हणतात.
हे मंदिर 100 एकर जागेवर पसरलेले आहे जे येथे येणाऱ्या पर्यटकांना आध्यात्मिक ज्ञानाच्या प्रवासात घेऊन जाते.
अक्षरधाम मंदिर दिल्लीला कसे जायचे
अक्षरधाम मंदिर भारताची राजधानी दिल्ली येथे आहे, जिथून रस्ता, ट्रेन आणि विमानाने प्रवास करून सहज पोहोचता येते. दिल्लीत आल्यानंतर ब्लू लाइन मेट्रोने मंदिरात सहज जाता येते. ही मेट्रो नोएडाच्या दिशेने जाते आणि अक्षरधाम मेट्रो स्टेशनपर्यंत जाते. मेट्रो स्टेशनवरून तुम्ही एकतर रिक्षा घेऊ शकता किंवा स्वामीनारायण अक्षरधाम कॉम्प्लेक्समध्ये जाण्यासाठी चालत जाऊ शकता.
************************
